Alþýðublaðið - 17.05.1975, Blaðsíða 3

ATHUGASEMD
FRÁ SIGURÐIE.
GUÐMUNDSSYNI
Sigurður E. Guðtnundsson
hcfur beðið blaðið að birta eftir-
farandi athugasemd:
„1 greinarstúf i Þjóðviljanum
hinn 8. maí sl. er reynt að af-
flytja afstöðu mina til tillögu, er
Ellert B. Schram, starfandi for-
maður útvarpsráðs, flutti á
fundi þess hinn 6. mai sl. t tilefni
þessa vil ég gera neðanskráða
grein fyrir afstöðu minni:
Undir lok útvarpsráðsfundar
umræddan dag greindi formað-
ur Ellert B. Schram frá þvl, að
sér hefðu borist nokkrar kvart-
anir vegna erindis Vilmundar
Gylfasonar um daginn og veg-
inn I útvarpinu mánudaginn 5.
mai sl. Kvaðst hann telja þær
eiga við rök að styðjast, sem og
kvartanir vegna erindis Bárðar
Halldórssonar i sama þætti
nokkru fyrr. Nokkrar umræður
urðu um málið, en I lok þeirra
lagöi Ellert fram tillögu, þar
sem Útvarpsráð itrekar stefnu
sina varðandi dagskrárþátt
þennan, þær reglur, sem um
hann gilda og krefst þess, aö
þær séu virtar. I tillögunni var
alls ekki minnzt á neina sér-
staka nafngreinda menn, er hér
áttu hlut að máli, heldur var hún
almenns eðlis að efni til. Hér
var þvi aðeins um að ræða al-
menna Itrekun á stefnumörkun
Útvarpsráðs gagnvart öllum
flytjendum þáttar þessa og alls
ekki gagnvart neinum sérstök-
um flytjanda eða flytjendum
hans. Mér fannst tillagan hin
mesta þarfleysa og tilefnislaus
með öllu og ekki snerta þá Bárð
og Vilmund hið minnsta, um-
fram aðra flytjendur þessa
þáttar, en nennti hins vegar
ekki að hafa á móti þvi, að Út-
varpsráð léti ekki einu sinni i
ljósi viðhorf sitt til dagskrár-
þáttar þessa. Gerði ég þvi
hvorugt, að vera með né spyrna
gegn því, að útvarpsráð
Itrekaði enn einu sinni stefnu
sina á þessu sviði, úr þvi að það
fann hjá sér löngun til þess.
Sé ég ekki ástæðu til að hafa
fleiri orð um þaö mál.
Sigurður E. Guðmundsson.”
Tryggingaeftirlitið hefur starfað í hálft annað ár
Spor í áttina til þess að
tryggja hag neytendanna
Margar eru þær sög-
urnar, sem spunnist
hafa af viðskiptum
manna við trygginga-
félög, og flestar á þá
lund, að fólk telur sig
hafa farið halloka fyrir
þeim og fengið minna
tryggingafé en það
áleit sig hafa átt rétt á.
Með lögum um vá
tryggingastarfsemi,
sem voru sett árið 1973,
var stigið fyrsta skrefið
i áttina til þess að
tryggja hag almenn-
ings gagnvart trygg-
ingafélögum, og má
segja, að timi hafi ver-
ið kominn til þess að
slik lög væru sett, sér-
staklega með það i
huga, að trygginga-
eftirlit hefur verið
starfrækt um áratuga-
skeið i öllum ná-
grannalöndum okkar
og viðar um heiminn.
Aðalhlutverk Tryggingaeftir-
litsins, sem nú hefur starfað i
nær hálft annað ár, er að sjá til
þess að vátryggingafélög og
stofnanir, sem leyfi hafa til
slikrar starfsemi hér á landi,
geti staðið við skuldbindingar
sinar gagnvart þeim tryggðu,
og ennfremur að kanna vá-
tryggingaskilmála, sem félögin
nota, iðgjaldagrundvöll þeirra
og iðgjaldaskrár og birta árs-
reikninga þeirra opinberlega og
skýrslu um afkomu þeirra i ein-
stökum vátryggingagreinum.
Mikilvægi fyrra atriðsins,
sem nefnt var hér að framan, er
ljóst, þegar athugað er, hver
var kveikjan að stofnun Trygg-
ingaeftirlitsins. Hún var einmitt
gjaldþrot tryggingafélags, sem
olli viöskiptavinum þess meiri
og minni skaða. Með opinberu
eftirliti ætti slikt varla að
endurtaka sig, og þótt ekki sé
enn orðinn mikill áþreifanlegur
árangur af starfsemi eftirlits-
ins, má benda á, að áður en til
þess kom, að tryggingafélögun-
um var gert skylt að fá starfs-
leyfi til að fá að halda áfram
starfsemi sinni, voru nokkur hin
minnstu þeirra lögð niður, fyrst
og fremst af þeirri ástæðu, að
þau uppfylltu ekki kröfur
Tryggingaeftirlitsins um lág-
marks hlutafé. Þannig hefur
Tryggingaeftirlitið þegar komið
I veg fyrir hugsanlegt fjárhags-
tjón ýmissa tryggingataka.
Eftirlit með skilmálum trygg-
ingafélaganna og iðgjalda-
grundvelli þeirra er einnig mik-
ið hagsmunamál neytendanna
og ætti að koma i veg fyrir mis-
ræmi og hugsanlega hæpna
sölumennsku i þvi skyni að afla
viðskiptavina. Reyndar eru
tryggingaskilmálar svotil þeir
sömu hjá öllum tryggingafélög-
unum, sem reka samskonar
tryggingingar, og samkeppni er
sáralitil — tryggingamenn hafa
varpað fyrir róða hinni frjálsu
samkeppni á þeirri forsendu, að
hún geti skapað undirboð og
jafnvel gjaldþrot einstakra
félaga.
Þá má nefna eitt athyglisvert
atriði I lögunum um vátrygg-
ingastarfsemi, en það kveður á
um, að i hverju vátrygginga-
hlutafélagi skuli einn stjórnar-
manna valinn með það fyrir
augum að gæta hagsmuna vá-
tryggingataka, þ.e. viðskipta-
vina, og hinna tryggðu. Þessum
stjórnarmanni ber m.a. að
sinna umkvörtunum einstakra
vátryggingataka og kanna rétt-
mæti þeirra. Þessi breyting
hlýtur aðhafa orðið á stjórnum
allra tryggingafélaganna nú
þegar, en þó hafa aðeins tvö
þeirra kynnt hana almenningi,
— og þau gengu svo langt i að
ganga til móts við viðskiptavini
sina, að þau völdu þessa fulltrúa
úr hópi þeirra.
Þá má að lokum velta fyrir
sér spumingunni um það, hvort
hér á landi starfi of mörg trygg-
ingafélög. t greinargerð frá
Tryggingaeftirlitinu segir, að
nú hafi 28 félög starfsteyfi, þar
af 15einkafélög og 13 sem starfa
samkvæmt sérstökum lögum.
Þetta er all mikill fjöldi trygg-
ingafélaga miðaö við hina frægu
höfðatölu, en þegar á skrá yfir
tryggingafélögin kemur I ljós,
að verkaskipting milli þeirra er
glögg, og tiltölulega fá eru i
hverri grein. Þannig starfa að-
eins sjö hlutafélög og þrjú gagn-
kvæm félög við skaðatrygg-
ingar, tvö hlutafélög selja lif-
tryggingar og eitt gagnkvæmt
félag, en samkvæmt nýju lögun-
um mega slik félög ekki selja
aðrar tryggingar og tvö hluta-
félög starfa eingöngu að endur-
tryggingum. Af þeim 12 félög-
um, sem starfa samkvæmt sér-
stökum lögum, eru átta báta-
ábyrgðarfélög viðsvegar um
landið og eitt endurtrygginga-
félag, en auk þess eru Trygg-
ingastofnun rikisins, Húsa-
tryggingar Reykjavikurborgar
og Samábyrgð Islands á fiski-
skipum.
Þannig er aðeins um 'að ræða
tiu tryggingafélög, sem reka al-
hliða tryggingastarfsemi, en
eigin iðgjöld átta þeirra nema
80% iðgjaldateknanna iheild, og
tryggingasjóður þeirra er 87%
af heildinni. Heildariðgjöld til
tryggingafélaga námu á árinu
1973 fjórum milljörðum króna,
en beinn rekstrarkostnaður
ásamt greiddum umboðslaun-
um nam um 640 milljónum
króna, vaxtatekjurum 155 millj.
króna og aðrar tekjur umfram
gjöld um 34 millj. kr. Bókfærður
hagnaður nam tæplega 80 millj.
kr. á árinu 1973
Þessar tölur segja almenningi
ekki mikið, nema hvað trygg-
ingareksturinn i landinu kom út
með hagnaði árið 1973, þegar
flestöll iðgjöld hækkuðu á þeirri
forsendu, að allur tilkostnaður
hefði stórhækkað. Sérstaklega
bar á þessu i bilatryggingunum,
sem tryggingafélögin sögðust
stórtapa á en höfnuðu þó uppá-
stungu Magnúsar Kjartansson-
ar þáverandi tryggingaráð-
herra um, að rfkistryggingafé-
lagið Brunabótafélag Islands,
tæki á sig allar þær tryggingar.
En allar spurningar um tap eða
gróða og væntanlega spurningin
um of mörg tryggingafélög eða
mátulega mörg leysast væntan-
lega þegar Tryggingaeftirlitið
er farið að birta ársreikninga
félaganna á þann hátt sem al
menningur skilur, og auk þess
sundurliðað milli einstákra
tryggingagreina.
AHAFNARSTÆRÐIN ER AGREININtSMALK)
Vegna togaradeilunnar hefur
Félag islenskra botnvörpuskipa-
eigenda sent frá sér greinargerð
til fjölmiðla um kjarasamninga-
an. Segir félagið nú svo margt
hafa verið um þá rætt og sumt
missagt, jafnvel af kunnugum
mönnum, að það sjái sig tilknúið
að senda frá sér þessa greinar-
gerð, til birtingar i fjölmiðlum.
Fyrst eru raktir samningar
þeir, sem gildandi eru um kjör
togaramanna, og sérstaklega að
þvi vikið að i höfuðatriðum sé
tvenns konar samningsfyrir-
komulag á togaraflotanum, eftir
stærðtogara. A hinum minni, þ.e.
undir 500 brúttórúmlestum, eru
hrein hlutaskipti með lágmarks-
kauptryggingu, ef afli bregst á
tilteknu timabili, en á stærri
togurum er um að ræða fast
mánaðarkaup og aflaverðlaun,
segir i greinargerð togaraeig-
enda.
Þá er skýrt frá þvi, að útvegs-
menn sætti sig ekki við þann
mannaflamun, sem á skipunum
er, þrátt fyrir stærðarmun togar-
anna. Telja togaraeigendur, að
hann sé ekki réttlætanlegur. 1
aðalatriðum má segja, að út-
gerðarmenn telja ekki fremur
nauösyn á loftskeytamanni á
stærri togara en hinum minni.
Einnig telja þeir ofaukið vélstjóra
eða aðstoðarmanni I vél á stærri
togurum, sem og öðrum tveggja
matsveina. Um það segir m.a.:
„Það er hald manna, að einn
matsveinn geti annast matseld
fyrir 19 menn, sérstaklega, ef létt
væri af honum allviðtækri
ræstingarskyldu, sem á honum
hvilir nú, og aðrir skipverjar
gætu e.t.v. tekist á herðar.”
Fram kemur, að ekki aðeins
telja togaraeigendur óeðlilegan
mannaflamun á hinum mismun-
andi stærðum togara, heldurog,
að á báðum stærðum sé réttlæt-
Nemendur viö Kennaraháskóla
Islands samþykktu á nemenda-
fundi á fimmtudaginn að aflétta
prófverkfalli þvi, sem þá haföi
staðið i nær tvær vikur. A fundin-
um var fjallað um tillögur skóla-
stjórnar, sem samþykktar höfðu
verið daginn áður, og eftir um-
ræður, sem stóðu framundir
klukkan tvö á miðvikudag og i
þrjá tima á fimmtudag, var sam-
þykkt með atkvæðagreiðslu að af-
létta verkfallinu á grundvelli
þessara tillagna.
Eins og áður hefur verið skýrt
anlegt og nauðsynlegt vegna út-
gerðarkostnaðar, að fækka
mönnum. Þannig telja þeir 15-16
menn á minni togurum og 19
menn á stærri togurum nægan
mannafla. Samkvæmt samning-
um, sem gilt hafa, voru 24 menn á
stærri togurunum.
Þetta hefur eigendur stærri
togaranna talið óeðlilegan mun
mannafla. Segjast þeir hafa tjáð
frá i Alþýðublaðinu samþykkti
skólastjórn að „taka til vinsam-
legrar athugunar” skriflegar um-
sóknir þeirra sjö nemenda, sem
visað hafði verið frá prófi, þ.e.
fimm á fyrsta ári og tveggja á
þriðja ári. Ennfremur samþykkti
skólastjórnin að ganga að kröfum
nemenda um að þeir fái aðild að
endurskoðun laga um KHl og
nefndum, sem eiga að vinna að
endurbótastarfi og breyttum
kennsluháttum við skólann i sum-
ar.
Hér á eftir fer ályktun nem-
sig um þetta atriði strax 13. april
1974. Siðan segir: „Það hefur þvi
gefist gott tóm til að ihuga þessi
mál. Það skal að visu viðurkennt,
að samningaviðræður lágu niðri i
öllu þvi stjórnmálaumróti, sem
var hér á landi frá þvi i mai 1974
og fram á þetta ár, er stjórnvöld
hafa verið að kljást við efnahags-
vandann, sem steðjað hefur að
þjóðinni i heild, en útgerðinni sér-
endafundarins þar sem sam-
þykkt var að aflétta prófverk-
fallinu:
Nemendafundur haldinn 15.
mai 1975, kl. 13.00 ákveður að af-
létta prófverkfalli i trausti þess:
1) að endurbótasamstarf nem-
enda og kennara, sem ályktað
varum á skólastjórnarfundi 14.
mai, hefjist strax að afloknum
prófum og að einhver árangur
hafi náðst fyrir upphaf næsta
skólaárs.
staklega, nú i meira en heilt ár.”
Gerð er grein fyrir drögum
F.I.B. að hugsanlegum
samningum viö togaramenn
miðað við það hagræði, sem út-
gerðinni væri af fækkun manna.
Er lögð áhersla á það, hve bilið á
milli hæstu og lægstu tekna
myndi minnka á grundvelli þess,
að það kæmi öllum til góða, sem
sparaðist við mannfækkunina.
2) að i framhaldi af endurbóta-
starfi og breyttum kennsluhátt-
um verði 22. gr. reglugerðar
endurskoðuð til samræmis viö
það.
3) að rektor og skólaráð leiti af-
brigða (samkvæmt bókun
skólastjórnarfundar þann 14.
mai 1975) fyrir þá nemendur
sem ennþá hafa ekki heimild til
próftöku þannig að þeir fái
lokið prófum fyrir upphaf
næsta skólaárs.
PROFVERKFALLI KENNARA-
HÁSKðLANEMA ER AFLÉTT
Laugardagur T7. mai 1975.
o