Alþýðublaðið - 02.10.1975, Blaðsíða 6

Alþýðublaðið - 02.10.1975, Blaðsíða 6
LAUNÞEGAMÁL Brúarmálunin endar með ósköpum Fimmtudagsleikritið i út- varpinu i kvöld hefst klukk- an 20.25, og er að þessu sinni flutt leikrit eftir ungan Breta, Tom Stoppard. Leik- ritið heitir á frummálinu ,,Albert’s Bridge” en heitir ,,Albert á brúnni.” Alþýöublaðiö hafði samband við þýðandann, Olgu Guðrúnu, og spurðist fyrir um höfundinn og leikritið. „Höfundurinn Tom Steppard er ung- ur Breti sem hefur skrifað f jölda leik- rita bæöi fyrir svið og útvarp. Hann hefur hlotið viðurkenningu i sinu heimalandi sem hæfileikamaður á þessu sviði og eru mörg verk hans nú sýnd i London. Annars veit ég ekki nógu mikið um æviferil og helstu frægðarverk þessa manns, til að geta haft það eftir. Þetta útvarpsleikrit er fyrsta og eina verk Steppard’s sem flutt hefur verið hér á landi.” Um sjálft verkið sagði Olga : „Þetta er dálitið „absúrd verk”, en það fjall- ar um ungan mann sem tekur heim- spekipróf i háskóla. Eftir háskóiapróf- Það væri ósatt að halda því fram að dagskrá Ríkisút- varpsins í dag sé eitt herlegt safn skrautfjaðra. í fljótu bragði virðist að fátt sé hval- reki þar í. Þetta virðist mörg- um kynlegt því í kvöld er ekk- ert sjónvarp og gera má ráð fyrir að margir fleiri opni út- varpstækin sin en ella. Því skyldi maður ætla að sómi og metnaður væri lagður í dag skrárgerðina fyrir fimmtu- dagskvöld. Þess ber þó að gæta að margir klúbbar og félaga- samtök halda sínar samkomur á fimmtudagskvöldum. Að reyna að halda uppi félags- starfsemi önnur kvöld hefur reynst erfitt vegna þeirrar samkeppni, sem sjónvarpið veitir. Eitt sinn var um það rætt að dagskrárgerðarmenn sjónvarps yrðu að gæta varúð- ar með að hafa dagskrána ekki of hnýsilega, því allt félagslíf á landinu gæti, ef ekki væri gætt varúðar, orðið að sögu- legri minningu og mun ýmsum hafa runnið kalt vatn milli skinns og hörunds. Getur það verið að hljóðvarpið sé að halda inn á þessa braut eða hvað? Ef við litum á dagskrána i dag, fimmtudag 2. okt., virðist fátt eitt bita- sætt. Fastir liðir eins og venjulega er megnið af þvi, sem boðið er uppá. Það er ekki fyrr en kl. 20.00 sem rofa tekur til. Þá leika þær Elin Guðmundsdóttir og Helga Ingólfsdóttir á tvo sembala, ið tekurhann sér það verk fyrir hend- ur að mála brú eina mikla. Hann hefur 8 ár til að ljúka við að mála brúna, en hún á öll að vera i silfurlit. Málun brúarinnar endar með ósköpum, sök- um þess að gerð voru mistök i „planeringunni”. Annars er ekki vert að rekja söguþráð leikritsins of náið, en erfitt er að flokka verk þetta undir einhverja sérstaka stefnu i leikritun. Hlustendur verða að hlusta á leikritið með opnum huga og draga siðan þann lærdóm af leikritinu sem þeim per- sónulega finnst markverðastur, en ekki hlusta á leikritið eftir einhverjum fyrirframákveðnum farvegi. Sumir hafa litið á þetta verk sem ádeilu á einstaklingsframtakið, en þó er i verkinu ákveðin samúð með flest- um þeim karakterum” sem á jörðinni búa. Leikritið er á köflum bráðfyndið og engum ætti aðleiðast fyrir framan útvarpið, þann klukkutima sem flutn- ingur leikritsins stendur yfir”, sagði Olga Guðrún Arnadóttir að lokum. Leikendur i leikritinu eru alls 13, en með aðalhlutverk fara Hjalti Rögn- valdsson, Gisli Alfreðsson og Bessi Bjamason. Leikstjóri er Þórhallur Sigurðsson. fjögur verk eftir jafnmarga höfunda. Þessi dagskrárliður er frá tónleikum, sem haldnir voru i Skálholti á liðnu sumri. Það er tvennt, sem gerir þenn- an lið forvitnilegan. Slikir tónleikar sem þessir eru fátiöir á landsbyggð- inni og sembal, undanfari pianósins, er hljóðfæri, sem sjaldan heyrist i hér- lendis, hvort sem er á tónleikum eða i útvarpi. Auk þess eru listakonurnar is- lenskar. Á eftir þessum lið kemur fimmtu- dagsleikritið, og skal leiklistardeildin njóta sannmælis að hún velur oft á tið- um verk til flutnings, sem forvitnileg eru islenskum áheyrendum, sem horfa nærfellt i viku hverri á ameriskar eft- irstriðsáramyndir i sjónvarpi sinu. Næst siðasti dagskrárliðurinn ber nafnið „Létt tónlist á siðkvöldi” og til þess að laða augnþreytta Islendinga til að hlusta, er þess getið að frægir pianóleikarar leika rómantiska tónlist i eyru þeirra, sem hllstaáður en þeir gefa sig draumunum á vald. EI. Vtvarp Fimmtudagur 2. október 7.00 Morgunútvarp Veðurfregnir kl. 7.00, 8.15 og 10.10. Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og forustugr. dagbl), 9.00 og 10.00. Morgunbæn kl. 7.55. Morgunstund barnannakl. 8.45: Sigrún Sigurðardóttir les „Disu og söguna af Svart- skegg” eftir Kára Tryggvason (2). Tilkynningar kl. 9.30. Létt lög milli atriða. Við sjóinn kl. 10.25: Ingólfur Stefánsson ræð- ir við Tómas Þorvaldsson i Grindavik. Morguntónleikarkl. 11.00: Concertgebouw-hljóm- sveitin i Amsterdam leikur Spánska rapsódiu eftir Ravelj Bernard Haitink stj. Janos Starker og Sinfóniuhljómsveit Lundúna leika Sellókonsert i d- moll eftir Lalo, Stanislaw Skrowaczenski stjórnar/ Artur Rubinstein og Sinfóniuhljóm- sveitin i St. Louis leika „Nætur i görðum Spánar” eftir Manuel de Falla; Vladimir Golsch- mann stj. 12.00 Dagskráin. Tónleikar. Til- kynningar. 12.25 Fréttir og veðurfregnir. Til- kynningar. A frivaktinni Mar- grét Guðmundsdóttir kynnir óskalög sjómanna. 14.30 Miðdegissagan: „Dagbók Þeódórakis” Málfriður Einars- dóttir þýddi. Nanna ólafsdóttir les (22). Einnig les Ingibjörg Stephensen ljóð eftir Þeódó- rakis og flutt er tónlist við þau. 15.00 Miðdegistónleikar Ingrid Haebler leikur Pianósónötu i a- moll op. 42 eftir Schubert. Jacqueline Du Pré og Stephen Bishop leika Sónötu nr. 5 i D- dúr fyrir selló og pianó eftir Beethoven. 16.00 Frétir. Tilkynningar. (16.15 Veðurfregnir). Tónleikar. 16.40 Litli barnatiminn Finnborg Scheving fóstra sér um þáttinn. 17.00 Tónleikar. 17.30 Mannlif i mótun Sæmundur G. Jóhannesson ritstjóri rekur endurminningar sinar frá upp- vaxtarárum i Miðfirði (5). 18.45 Veðurfregnir. Dagskrá kvöldsins. 19.00 Fréttir. Fréttaauki. Til- kynningar 19.35 Svipastum á Suðurlandi Jón R. Hjálmarsson fræðslustjóri ræðir við tvo Þykkbæinga, Sigurbjart Guðjónsson oddvita og Ingva Markússon, formann búnaðarfélagsins. 20.00 Frá sumartónleikum i Skái- holti Elin Guðmundsdóttir og Helga Ingólfsdóttir leika á tvo sembala. a. „Foi; two virgi- nals” eftir Farnaby. b. „A verse for two to play” eftir Carlton. c. ,,A fancy for two to play” eftir Tomkins. d. Svita fyrir tvo sembala eftir Cou- perin. 20.25 Leikrit: „Albert á brúnni” eftir Tom Stoppard Þýðandi: Olga Guðrún Árnadóttir. Leik- stjóri: Þórhallur Sigurðsson. Persónur ogleikendur: Albert: Hjalti Rögnvaldsson. Fraser: Gisli Alfreðsson. Fitch: Bessi Bjarnason. Kata: Guðrún Alfreðsdóttir. Formaðurinn: Valur Gislason. Georg: Ævar Kvaran. Móðirin: Þóra Frið- riksdóttir. Faðirinn: Arni Tryggvason. Aðrir leikendur: Valdemar Helgason, Pétur Einarsson, Jón Aðils, Randver Þorláksson og Klemenz Jóns- son. 21.25 Strengjakvintett i G-dúr op. 77 eftir Antonin Dvorák Dvorák-kvartettinn og Franti- sek Posta leika. 22.00 Fréttir. 22.15 Veðurfregnir. Kvöidsagan: „Rúbrúk” eftir Paul Vad Þýð- andinn, Úlfur Hjörvar, les (23). 22.35 Létt tónlist á siðkvöldi Frægir pianóleikarar leika rómantiska tónlist. 23.25 Fréttir i stuttu máli. Dag- skrárlok. Er enginn metnaður til lengur hjá Ríkisútvarpinu? Erindi Guðjóns B, Baldvinssonar um daginn og veginn, flutt í útvarp 8. september s.l. Menntun verður ekki sannur máttur nema manndómur fylgi Gott kvöld: Vika er liðin af siðasta orlofs- mánuði þessa árs og þvi munu færri þeir sem eiga eftir að taka orlof sitt. Samt er ekki úr vegi að eyða nokkrum tima til að minna á umtalsverð atriði, sem snerta or- lof. Leiðinlegt að til skuli vera fólk, sem skilur ekki orðið orlof fyrr en það er skýrt með öðru orði, sumarfri, sem er bæði lengra og leiðinlegra. Löggjafinn hefir ákveðið lág- marksorlof, og ákveðið að aðeins skuli telja virka daga sem orlofs- daga. Lög um orlof er vitnisburð- ur um baráttu stéttarfélaganna fyriraukinni hvild, jafnframt við- urkenning á þvi að þjóðfélagslega sé eðlilegt og hagkvæmt að vínn- andi fólk eigi samfelldan hvfldar tima. Þjóðfélagslegar aðstæður, þ.e. annars vegar skortur á skiln- ingi á nauðsyn þessarar hvildar, hinsvegar hversu dýrt er að lifa, þ.e. erfitt að láta endana ná sam- an i búreikningunum, valda þvi að löggjöf þessi er mjög brotin. Fólk vinnur i orlofstima sinum. Og ekki nóg með það, heldur lit- ilsvirðir fólk löggjöf þessa, sem sett er til að vernda heilsu þess, með þvi að vinna I sama starfi eða starfsgrein fyrir venjulegu dagvinnukaupi. Engum getur þó blandast hugur um að orlofsdag- arnir eru með ákvæðum löggjafar jafnvirtir öðrum lögbundnum og umsömdum helgi- og fridögum. Þetta er skuggi, sem ennþá hvilir yfir þeim sólskinsblettiðar menningar, sem hér er rætt um, En þvi miður þetta eru ekki einu skuggarnir. Við eigum islending- ar mjög margt ólært um það hvernig sé best að nota tómstund- irnar. Þess sjáum við mýmörg dæmin heima jafnt og erlendis, þarsem landinn erá ferð. Bakkus konungur hnýtir snæri sinu uppi alltof marga, og tekur af þeim öll völd á sviði hugsunar og vel- sæmis, spillir heilsu og eyðilegg- ur áhrif hvildar. Það vandamál ræðist ekki frek- ar nú. Ýmis samtök launþega hafa reist orlofsheimili, stærstu laun- þegasamtökin hafa eignast eigin ferðaskrifstofu, hvorttveggja framtakið þarft og þakkarvert. En betur má ef duga skal. Ferðalögum fylgir nauðsyn þess að búa sig að heiman ekki að eins i þeim skilningi að vita nokk- uð um land og þjóð, sem á að eyða orlofinu með, heldur og einföld- ustu hagnýt atriði um óhjá- kvæmileg viðskipti férðamanns- ins við banka, verslanir, sam- göngufyrirtæki o.s.frv. Ein á- stæðan til þess að á þetta er minnst, er dæmi um ferðamann, sem skipti gjaldeyri sinum hvað eftir annaö hjá vixlara sem tók 20% eða fimmtung i þóknun, og dró enga dul á þennan viðskipta- máta sinn. Stærstiskugginn sem hvilir yfir á þessu sviði, erþó sá að ekki eiga allir möguleika á orlofi. Húsmæð- urnar, sem annast barnagæslu á heimili sinu, hvort heldur er i sveiteða i þéttbýli, hafa ekki enn- þá tækifæri til að njóta orlofs á sama hátt og launþegar. Þessum skugga þarf að eyða sem fyrst. Þegar ég minnist á þetta misrétti, sem er opinbert og mörgum ráða- manni orðið ljóst, kemur mér i hug annað misrétti eða aðstöðu- munur, sem enn er algengur. Fjölskyldan fer i orlofshús til dvalar um helgi i vikuti'ma eða lengur og heimilið er sett upp á nýja staðnum með öllum heima- venjum eftir þvi sem tækifæri býður, þar með talið að húsmóð- irin fær að elda matinn og annast sin venjulegu heimilisstörf eftir aðstæðum, meðtalið að taka á móti gestum, sem nær alltaf ætl- ast til sömu fyrirhafnar og sið- venja er að húsmóðir annist við gestakomur á Isl. heimilum. Hvar er orlof hm? Heiðarlegar undan- tekningar sanna aðeins regluna. Ætla mætti að á kvennaári, sem iiðið er nær að hausti, hefðu kom- ið fram hagnýtar tillögur um úr- bætur i orlofsmálum húsmæðra, Orlofslögin eru viðurkenning á því að þjóð- félagslega sé eðlilegt og hag- kvæmt að vinn- andi fólk eigi samfelldan vinnutíma ef svo er, hefir það farið framhjá mér. Ljóst er að slikar tillögur krefjast könnunar á aðstæðum og umtalsverðra breytinga á sam- búðarháttum þegnanna. Enda er það mála sannast að jafnrétti kvenna i þjóðfélaginu, bæði inn- byrðis og gagnvart körlum, bygg- ist á breyttum hugsunarhætti. Meðan karlmenn trúa þvi t.d. að vinnuafköst konunnar i ýms- um störfum séu minni en karla, fjarvistir þeirra taki fleiri daga o.s.frv.,þá er ekki von á mikilli breytingu um þátttöku kvenna i hinum ýmsu atvinnugreinum. Og lagasetningar hrökkva skarnmt, það hefir reynslan sýnt áþreifan- lega. Mikið er talað um launamis- mun, nauðsyn barnaheimila, jafnari aðstöðu til menntunar o.s.frv. Rétt er að skjóta þvi hér inn að jöfnun á aðstöðu til mennt- unar er ekki neitt sérmál kvenna, þar er eigi siður um að ræða mis- mun milli byggðarlaga og mis- mun vegna fjárhagsaðstöðu. En hvenær munu koma barnaheimili i sveitum, dagheimili fyrir börn sveitakonunnar til þess að hún geti unnið úti, geti tekið sitt orlof og sótt skemmtanir utan heimilis, allt eru þetta kröfur i þéttbýli. Ef það er i sannleika ætlun fólks að kvennaárið verði annað og meira en faguryrtar ræður, nefndaskipanir án markmiða og misjafnlega beiskar blaðagrein- ar, þá þarf að taka sambúðar- hætti þjóðfél. til gagngerðrar rannsóknar, og þá fyrst og fremst fjölskyldumálin, heimilin. Með þvi skipulagi sem nú er á hlutun- um, og þó einkum með þeim úr- elta hugsunarhætti og vana- bundna framferði sem rikir um slöðu kvenna i þjóðfélaginu mun skammt miða f áttina til jafn- ræðis. Það fæst ekkert með þvi að kon- an fái rétt og aðstöðu til að vinna þau verk, sem ætluð hafa verið. karlmönnum og helguð þeim, það þarf ekki siður að kenna karl- mönnum að inna af hendi þau verk, sem ætluð hafa verið og helguð konunni. í öllu moldviðri orða og álykt- ana, sem upp er þyrlað á kvenna- ári þá hefir litið verið minnst á móðurhlutverkið sem slikt, litið verið rætt um líffræðilegan mun kynjana, sem veldur hlutverka- skiptum þeim, sem gilt hafa. Tækni timanna og þekking öll hnigur að breytingu á þeirri' skip an, þeirri breytingu ber að hraða, en gæta þess að án alls efa er móðurhlutverk konunnar stærra i sniðum þyngra á metunum en svo að það béri að meta stjórn þunga- vinnuvéla eða lögfræðistörf hærra að gildi frá sjónarhóli framþróunar og menningar. Það er eftirtektarvert skref, sem stigið var á- afmælisfundi Stéttarsambands bænda, þegar samþykkt var aðild eiginkvenna bænda að þeim samtökum eða liklega öllu heldur opnuð leið inn I búnaðarfélögin. Gott dæmi um rikjandi lágkúru hugsunar að þetta skuli ekki orðið veruleiki löngu fyrr. A ekki húsmóðirin helming eigna? Tekur hún ekki fullan þátt i vinnubrögðum til að halda búskapnum gangandi? Hvers vegna ætti hún ekki að vera þátttakandi i stéttarfélaginu? En m.ö.o. hversu margar konur fylgjast meö rekstri og afkomu búsins? Hversu margar eiginkon- ur á landinu skrifa undir skatt- framtöl eiginmanna sinna, eftir að hafa farið yfir það, fylgst með búreikningum og gerð framtals? Hvernig er háttað kennslu, sem fram fer i þeim skólum sem kenndir eru við og ætlaðir konum eingöngu, a.m.k. fram undir þennan dag? Hefir þeim og er beim kennt hver sé réttur þeirra og skylda til að fylgjast með fjár- hag heimilisins? Hvernig skatt- framtal hefir margháttuð áhrif á gang persónumála, m.a. við frá- fall og við hjónaskilnaði. Ég finn að enn hefi ég nálgast tamt umhugsunarefni sem sé hversu skólanám virðist fjarlægt daglegu lifi, en sleppum þvi að sinni. Ein samþykkt Stéttarfél. bænda var áskorun á stjórn þess að athuga nú vel og rækilega hvernig tryggja megi kvenfélög- um i sveitum Iandstekjustofna. Alla hluti ber að athuga að sjálf- sögðu, en hvernig er með sjóð Stéttarsambandsins, er hann ekki sameign kvenna og karla sem þau bú reka, er leggja sjóðnum tekjur? Eiga ekki konurnar inn- eign i þeim sjóði? Annars liggur það orö á að konum bregðist aldrei bogalistin um fjáröflun, sjá t.d. slysavarnafél. kvenna , kvenf. safnaðar. Samþykktin um félagsrétt kvenna að bændafélögum þykir sjálfsögð og koma ekki fram von- um fyrr, en hvað þá um eiginkon- ur þeirra, sem mynda stéttarfé- lög launþega? Er þeim gefinn kostur á að fylgjast með starfi fé- laganna sem æskilegt og raunar nauðsynlegt er? Kemur ekki þarna ennþá einn veikur hlekkur á upplýsinga- og fræðslukerfi okkar? Hversu margir koma úr gagn- fræðaskóla og vita ekki að til eru í landinu félög launþega, sem fjalla um kaup og kjör fyrir selda vinnu? Þeir eru ótrúlega margir, sem vita ekkert eða næsta litið um þessi samtök. Jafnsnar þáttur og stéttarfélög launþega eru i þjóðfélaginu skuli ekki talin um- talsverð i skólakerfinu, það er mikill skortur á nauðsynlegri undirbúningsmenntun, ágalli i fræðslukerfinu, sem ber að af- nema nú þegar. Sannast sagna virðist sem litið fari fyrir þvi að frætt sé um sam- ábyrgð i þjóðfélaginu, frekar ýtt undir einstaklingskenndina. Og svo hneykslast boðberar sjálfs- hveeiunnar á þvi að hinn sterki meðal launþegasamtakanna hrifsar til sin það sern honum þóknast. Ráðandi hugsunarháttur eín- staklingshyggjunnar er sá, að þeim beri forréttindi, sem valist hefir til trúnaðarstarfa innan þjóðfélagsins, innan sveitar á lög- gjafarsamkundu, innan almenra félaga. Við þekkjum þennan hugsunarhátt frá fornu fari, þeg- ar húsbændunum var skammtað beturog betra en hjúunum, þegar sveitarlimirnir voru hraktir og kvaldir við rýran kost. Misréttið breytist með breytt- um sambúðarháttum, það er „lúmskt” sem kallað er, þvi að mannleg náttúra er sjálfri sér næst, og ódyggðirnar blæðast i- smeygilega inn i mannlifið. Ættum við kannski að láta und- an þessari meinsemd i mannlegri náttúru? Er kannske rétt að leggja árar I bát, og hætta að trúa á sigur hins góða? Mannlegra er að snúast öndverður við upp- lausninni;berjast gegn misrétti og spillingu eigingirninnar með trú á kærleiksboðun kristninnar og annarra helztu trúarbragða mannkynsins, að ógleymdum ýmsum mannbótastefnum og stofnunum. Það erekki ýkjalangt siðan löggjafarþing okkar upp- götvaði að hæstaréttardómarar landsins nutu lifeyris auk fullra launa er þeir létu af starfi þegar náð var tilskildum starfsaldri eða aldri. Það lá við að talsvert fjaörafok yrði á alþingi yfir þessu hneyskli sem auðvitað var verk löggjafans. Og hæstaréttardóm- urunum var kippt burtu úr lifeyr- issjóði, enda ekki ástæða til kannski að laun þeirra hækkuðu, þegar starfi var hætt. angarnir En ekki voru þetta nú einu þegnarnir, sem nutu meiri hlunn- inda en almennt gerist, þegar þeir láta af störfum. Arið 1965 voru sett tvenn lög um eftirlaun. Fyrir hverja haldið þið? Ein- hverja utangarðsmenn i' þjóðfé- laginu? Nei.ekki alveg, þau voru um eftirlaun alþingismanna og um eftirlaun ráðherra. Allir munu telja sjálfsagt að þessir launþegar þjóðarinnar njóti eftirlauna, þó að misjafn- lega sé til þeirra unnið, þá er svo um aðra launþega er eftirlauna njóta. Hvað veit fólk, nýútskrifað úr skóla, um stéttarfélög launþega? Hitt þykir mörgum undarlegt að þessir umboðsmenn fólksins skuli ætla sér annan og meiri rétt en aðrir lifeyrisþegar hafa, sem unniðhafa hjá þvi opinbera, riki eða sveitafélögum. Alþingismað- urinn á rétt á eftirlaunum er nema 60% af þingfararkaupi eftir 20 til 25 ára þingsetu, aðrir opin- berir starfsmenn þurfa að greiða iðgjöld i 30 ár til að njóta eftir- launa er nemi 60% af kaupi. Eft- irlaunaréttur opinberra starfs- manna er þvi 2% af launum fyrir hvert greiðsluár, þ.e. starfsár. Eftir lOára starf myndu eftirlaun nema 20% af launum, en þegar þingmaður á I hlut og hefir þing- setutima 6—10 ár eða tveggja kjörtimabila, þá er hans réttur 35% af launum og fyrir 10—15 ára þingsetu eða þrjú kjörtimabil nemur eftirlaunarétturinn 50% en eykst ekki nema um 1% árlega næstu 5 árin, þó verður ekki séð hvað gildir fremur fyrir 15 ár, 35 eða 50% eftirlaun. Þessi eftir- launaréttur helst þó að þingmað- ur kunni að eiga eftirlaunarétt úr öðrum sjóðum eða sama sjóði L.s.r. Vilji svo vel til að alþingis- maður hafi lika gegnt ráðherra- störfum, og við vitum að það ber ærið oft við, þá koma til eftirlaun fyrirþann tima,sem gegnt er þvi virðulega og eftirsótta starfi. Gegni maður ráðherraembætti i 5—8 ár samanlagt er eftirlauna- réttur hans orðinn 40% af laun- um, en gegni hann embætti þessu I 8—12 ár fær hann 60% ráðherra- launa I eftirlaun. Eftirlaunarétt- urinn eykst siðan um 2% fyrir hvert ár fram yfir 12 en þó ekki lengur en svo að viðkomandi nái 70% launa. Samkvæmt lögum þessum geta þeir þegnar þjóðfélagsins, sem kosnir hafa verið til alþingis i þvi skyni fyrst og fremst að gæta hagsmuna og velferðar sam- þegna sinna, notið eftirlauna úr lifeyrissjóði starfsmanna rikis- ins, frá sérdeild alþingismanna 60% þingfararkaups eftir 20 til 25 ára setu. Úr sérdeild ráðherra, hafi hann verið svo mikilsmetinn af flokki sinum að sitja i þeim stól 8—12 ár, fengi hann svo 60% ráð- herralauna og hafi hann svo gegnt t.d. sýslumanns-eða kenn- arastarfi hjá rikinu og haldið ó- skertum launum, einsog gilt hefir til skamms tima bætast við eftir- laun vegna þessa starfa allt að 60%, ef greitt hefir verið iðgjald i 30 ár. Við 67 ára aldurinn bætist svo við að bera heim i pyngju sinni ellilaunin sin. Af þessu má ljóst verða að til eru fslenskir þegnar sem al- heimta að æfikveldi eftirlaun úr 3-A eftirlaunasjóðum, meðan til eru þegnar, sem verða að láta sér nægja ellilaunin ein. Þetta er bara eitt dæmi um hvernig menn meta eigin persónu til launa úr sameiginlegum sjóði, hvemig sjálfshyggjan leiðir til þess að mismuna sjálfum sér, hvemig samstarfshópur alþingis- manna, sem vill sýna kjósendum landsins við hvert tækifæri er býðst sem mestan skoðanamun og viðtækastan ágreining um stjérnhætti, getur sameinast inni- lega um afgreiðslu sinna eigin hagsmunamála. Sinnuleysi þegnanna um fram- ferði umboðsmanna sinna, veldur miklu um. Ef við, — fólkið i land- inu — værum vakandi yfir til- burðum þingmanna, ef við vær- um vakandi, virkir félagar i sam- vinnufélögunum.i stéttarfélögum launþega, i stjórnmálafélögum, þá gætum við afstýrt ýmsum handarbakavinnubrögðum kjör- inna fulltrúa, þ.e.a.s. ef við höfum tilfinningu fyrir misrétti, lifs- skoðun sem er andvig hverskonar sérréttindum en stefnir að jafn- rétti i þjóðfélaginu, svo ekki sé minnsta á bræðralag. Stjórnmálaflokkarnir eru orðn- ir fámennar klikur sérhagsmuna- fólks. Skrifstofur þeirra hafa á undanförnum áratugum færst æ meira i það horf að vera fyrir- greiðslustofnanir fyrir nánustu stuðningsmenn. 1 stað þess að huga að boðuðum baráttumálum, i stað þess að halda sambandi við fylgjendur sina, i stað þess að vinna að lofuðum umbótum, snýst nú allt um að kaupa fylgi nokk- urra flokksmanna, sem skákað er i þær stöður innan samfélagsins, sem nefndar hafa verið lykilstöð- ur. Oftlega að visu aðeins veittur aðgangur að litlum hirslum. svo að haldið sé likingamálinu. Þeir sem hafa fengið völd i hendur, þeir sem hafa öðlast vit og lærdóm meiri en almenningur, og eiga af þeim ástæðum kost á ýmiss konar aðstöðu til meiri hagsældar en almennt gildir finnst þeir eiga rétt á meira og betra olnbogarými i samfélaginu. Þessi hugsunarháttur samrýmist mjög vel eigingirninni. og tál- dregur bestu menn. villir um fyr- ir þeim á vegi lifsins. Við sjáum t.d. hroka ýmissa langskólagenginna manna, og kannski ber meira á þeim ein- staklingum, i oþinberu lifi, sem eiga töluvert af honum. Þessi lær- dómshroki birtist ekki aðeins i þvi, að telja sig einan sitja inni með fræðilega þekkingu. og aðrir skulu þvi knésetjast. heldur einn- ig i þvi gildismati, sem þessir menn leggja á störf sin. Hvar- vetna þykjast þeir eiga rétt á hærri launum en aðrir samþegn- ar þeirra og frumburðarrétt til starfa. Menntun verður ekki samur máttur nema manndómur fylgi, og manngildi fer ekki eftir menntun, ekki heldur starfsgeta eða afk’óst. Og menntun án starfs- reynslu er áþekk umbúðum án innihalds. Þessi rembingur háskólageng- inna meöbræðra okkar lýsir sér t.d. á Norðurlöndunum öllum i þvi, að þeir telja sig ekki geta átt samleið með öðru vinnandi fólki i Frh. á bls. 2. Q.R.'Týú' Hc/rtp u/Z- 77/ yfý\ \/~?Uka PeLÍ£ut*Xt ý/fTT, MEi? P<J{ } sKOTTfP / GeTuZ. . /J(-£>S7U<ór( 0 . tf'6c 7 M9 0 Mastus hF PLASTPOKAVERKSMHDJA Sfmar 82439-82455 Vafnagöróum 4 Bo* 4044 - Raykjavlk Pípulagnir Tökum að okkur alla pípulagningavinnu Oddur Möller löggiltur pipulagningameistari. Hafnarfjarðar Apótek Birgir Thorberg Afgreiðslutimi: Virka daga kl. 9-18.30 máiarameistari simi 11463 Laugardaga kl. 1012.30. Helgidaga kl. 11-12 málningarvinnu Eftir lokun: Upplýsingaslmi 51600. — úti og inni — gerum upp gömul húsgögn Teppahreinsun Hreinsum j>rtlfteppi húsgögn I heim ahúsum og f\rirtæk jum. Krum meft nýjar vélar. Góft þjún- usta. Vanir menn. SIGFÚS BIRGIR 82296 40491 Útvarps.og sjónvarpsviögeröir Nylon-húðun Kvöld og helg- arþjónusta. 10% afsláttur til öryrkja og aldr- Húðun á málmum með RILSAN-NYL0N II aöra. SJÓNVARPS- VIDGKKDIR Skúlagötu 26 — slmi 11740. Nælonhúíðun h.f. Vesturvör 26 Kópavogi — simi 43070 Dúno í GlflEflBflE /íffli 04900 T-ÞK TTILISTINN 1 T-LISTINN ER inngreyptur og þolir alla veðráttu. 1 T-LISTINN A: útihurðirsvalahurðir ^ hjaraglugga og veltiglugga GluggasmiO|an —I 70 S."., 38770

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.