Alþýðublaðið - 30.10.1975, Blaðsíða 4

heimurinn okkar
Alþjóðakvennaáriö 1975 er að verða ár „horfinna eiginkvenna” i
Bandarikjunum. Bandariskir einkalögregiumenn segja, að fyrst nú
sé fjöldi þeirra kvenna, sem stinga af, hærri en eiginmannanna.
Þúsundir kvenna flýja að
heiman vegna vonbrigða I
hjónabandi.
Fyrir fimmtán árum voru hlut-
föll milli karia og kvenna 300 á
móti einni konu eftir þvi sem
citt stærsta einkalögreglu-
mannafyrirtæki Bandaríkjanna
segir.
,,í fyrra stungu fleiri konur af
I fyrsta skipti heldur en karlar
— ætli við fáum ekki helmingi
fleiri þetta áriö, segir for-
maðurinn, Edward Goldfather.
„Konur kvarta i slvaxandi
mæli um, að þær séu aðeins
„þrælar á heimilinu”, og að
„enginn kann að meta mig”.
Brandeis, sem er einkarann-
sóknarmaður I Virginíu, segir:
„Konurnar vilja yfirleitt ekki fá
skilnað. Þær vilja vera virtar
sem konur. Brotthlaup þeirra að
heiman er lokaúrræðið til að
vckja athygli á sjálfum þeim.”
Hann segir ennfremur:
„flestar þeirra kvenna, sem
hverfa að heiman hafa verið
giftar i meira en tiu ár og þeim
finnst eiginmaðurinn og börnin
fá að lifa sinu eigin lífi, meðan
þær eru hlekkjaðar við elda-
vélina.
Þær stinga af og vonast til
þe ss að verða bcðnar um að
koma aftur heim.”
Nicholas Beltrante I Washing-
ton segir, að þessar konur þrái
ekkert heitara en að fara aftur
heim
Stundum skilja þær eftir
skiiaboö, sem gætu auðveldaö
eiginmanninum að finna þær
Þær hringja af hótelum, skilja
eftir heimilisfang, þegar þær fá
sér lánskort, eða skrifa heim.
Goedfather segir: „Fyrst
hrlfast þær af frelsinu, en
Ijóminn fer fljótlega af og þær
verða jafnlltið hrifnar af ein-
manaleikanum eins og
hjúskaparlifinu. En sé eigin-
kona ákveöin, getur hún horfið,
ef hún vill.”
Flestar eiginkvenna undirbúa
hvarf sitt vel, en fáeinar gera
þaö aö óhugsuöu máli.
Það snjóaði i febrúar, þegar
Jackson Wright og Matha kona
hans, 36 ára, óku um
Lincoln-göngin til New York, en
neyddust til að nema staðar til
að þurrka af bllgluggunum.
Wright þurrkaði meðan konan
hans notaði tækifærið til að
stinga af undir þvi yfirskyni, að
hún ætlaði að þurrka af aftur-
rúðunum.
Hún var horfin, þegar hann
leit upp. Það hefur hvorki sézt
tangur né tetur af henni slðan.
1975
SEM
JtR EIGIHKVENNANHA
NVERFA?
ifiíh
iii
iniii
lUHl
Elgur á suðurleið
VtN: Náttúruskoðendur i
Austurriki hrifust af fréttinni
um elginn, sem kom út úr
kuldanum.
Hann sástfyrst við landamæri
Tékkóslóvakfu fyrir rúmri viku,
fór þaðan til Austur-Póllands,
synti yfir Dóná og óð yfir
Austurriki.
Walter Heutmayer, skógar-
vörður, sá þennan tveggja ára
elg við Stey. Hann læddist eins
nálægt dýrinu og unnt var
ásamt aðstoðarmanni sinum og
þeir svæfðu dýrið með svefn-
skotum.
Síðan settu þeirelginn upp á
bilpall og fóru með hann til
dýragarðsins i Grunau, en þar
var hann settur i dýrabúr, sem
girt var með 2 og 1/2 metra
girðingu. I dögun var elgurinn
þó horfinn.
Hann stökk yfir girðinguna og
sást siðar á suðurleið. Eftir
þetta hefur verið erfiðara að ná
i hann en „Rauðu Akur-
liljuna”. Eins og stendur eru
skiptar skoðanir i þessu máli.
Sumir segja, að sjálfsagt sé að
fanga dýrið og flytja það i dýra-
garð, áður en veiðimenn særi
það eða það lendi fyrir bil.
Aðrir halda þvi fram, að rétt
séað láta dýrið i friði og vona að
önnur dýr fylgi i kjölfarið og
elgurinn eigi aftur beitiland i
Austurriki en elgsdýr hafa
verið útdauð þar i þúsund ár.
Hvað
storkinn
varð
okkar?
SKÓLASTJÓRA i Hamborg leiddist að sjá nemendur hanga
iðjulausa og rangla um i friminútum, svo hann lét skólann festa
kaup á 100 smátennis-settum og lét vera til frjálsrar ráðstöfunar i
friminútum. Og ncmcndurnir'tóku tilbrevtingunni fegins hugar, og
strax mátti sjá i hverjum friminútum tugi nemenda i framhalds-
skólanum sökkva scr niður i leik —og koma hressari og rjóðari til
timanna þegar hringt var inn að nýju.
Sovét
-A-Þýzk. Búlgaría
" 1 'Y'—| | Ungverjal.
STARFANDI STÚLKUR
Rúmenia
Danmörk og Island
Bretland
Allir þorpsbúar grunaðir um morð
BELGRAD: Lögreglan áleil
fyrst, að Milenko Karadzin, 56
ára þorpsstjóri I litlu serbisku
þorpi, hefði orðið fyrir slysi,
þegar hann fannst látinn af sár-
um i djúpum skurði.
En við rannsóknina kom
ýmislegt i ljós, sem nú hefur
orðið að stórmáli. Að morðmáli.
Það er ekki nóg með það, að
skellinaðra Milenkos hafi
fundiztóskemmd á nálægu engi,
heldur sýndi krufning, að
meiðslin voru af völdum bar-
efla, en ækki árekstrar, og
innvortis meiðsli flest af völdum
sparka.
Allir fullorðnir karlmenn i
þorpinu liggja undir grun, en i
Sentiga eru 240 ibúar, og þá ekki
sizt þorpsstjórinn, Branko
Boskovic, 62ja ára að aldri.
Borkovic og Karadzin hafa
verið á öndverðum meiði allt frá
þvi að hafið var að ræða um
nýjan þjóðveg frá Belgrad til
Split.
Brautin verður að liggja um
annað hvort þorpið og báðir
voru mennirnir ákveðnir, að
þeirra þorp yrði fyrir valinu.
Þvi urðu þeir óvinir.
Ákvörðun
Báðir menn beittu öllum
tiltækum ráðum hjá Sam-
göngumálaneytinu i Belgrad og
lögðu málavöxtu fyrir tiltæk
ráðuneyti. Seinna leit út fyrr, að
Boskovic og Sentiga-þorpið
hefðu sigrað.
En daginn eftir hið dularfulla
morð, gat að lesa i dagblöðum i
Belgrad, að þjóðvegurinn ætti
ekki að leggja um Sentiga.
Ibúarnir i Katela héldu þetta
hátiðlegt, sem einkasigur, en
þorpsbúar i Sentiga mótmæltu
ákaft. Þá varð til sú blóðhefnd,
sem á eftir að standa i mörg ár.
Lögreglaner sannfærð um, að
þorpsbúar i Entiga hafi lagt
gildru fyrir þorpsstjórann og
barið hann til bana.
Það verður þó erfitt að sanna
það mál. Hver einasti maður i
Sentiga hefur a.m.k. þrjár fjar-
vistarsannanir. Hann kom
hvergi nálægt morðstaðnum.
Átökin
— ekki
Atökin á Norður-trlandi hafa
nú verið eitt helzta fréttaefni
heimsblaðanna um langt skeið.
Að vísu koma hlé á milli en svo
gýs upp úr á ný. Frásagnir
fréttamanna af þessum átökum
hafa gegnum árin mótað það al-
menningsálit og þann skilning
að hér sé fyrst og fremst um að
ræða átök, trúarlegs eðlis, milli
mótmælenda og kaþólskra.
Mætti þvi halda að hér væri um
að ræða óútkljáðar trúar-
bragðadeilur frá 17. öld. í sam-
ræmi við þessa skýringu fær svo
almenningur þá hugmynd að
mótmælendur og kaþólskir séu
ennþá að berjast um skilgrein-
ingu á orðum Bibliunnar og að
brezka stjórnin og herinn séu á
þönum við að stilla til friðar.
Ekkert er þó fjarri sanni en að
deilurnar i Norður Irlandiu séu
trúabragðadeilur eins og svo
margir virðast halda. Þessar
deilur eru auðvitað fyrst og
fremst pólitiskar i eðli sinu og
nátengdar sjálfstæðisbaráttu
fólksins og þvi pólitiska ástandi,
sem gjarnan kemur upp milli
nýlendna og nýlenduveldis.
öldum saman fram til 1921
réðu Bretar yfir Irlandi, enda
voru ibúar landsins að lang-
mestu leyti innflytjendur frá
Bretlandi. Enda þótt trland hafi
lengst af verið skilgreint sem
hluti af Bretaveldi, var Irland i
raun og veru miklu fremur ný-
lenda, samkvæmt þess orðs
merkingu, enda var yfirstjórn
landsins algerlega utan við
stjórnsýslukerfi Stóra Bret-
lands. Andstaðan gegn brezkum
yfirráðum óx með árunum og á
siðari hluta 19. aldar var svo
komið að þrir fjórðu þeirra
rúmlega 100 þingmanna, sem
írland sendi til brezka þingsins
voru ákveðnir aðskilnaðar-
menn. Árið 1914 samþykkti
brezka þingið að veita írlandi
heimastjórn, en vegna heims-
styrjaldarinnar fyrri varð ekk-
ert úr framkvæmdum.
Þegar hér var komið skarst
fyrst verulega i odda, þvi enn
var stór hópur ibúanna sem alls
Norðmenn halda
fundi um
hafréttarmál
Evensen, hafréttarráðherra
Noregs er nú i heimsókn i Bret-
landi, þar sem hann ræðir við
breska ráðamenn um fiskveiði-
lögsöguna. Hann sagði það skoð-
un norsku rikisstjórnarinnar að
einhliða útfærsla landhelginnar
væri óheppileg og þeir mundu
forðast slikar aðgerðir i lengstu
lög. Á hinn bóginn, ef önnur riki
færðu út landhelgina einhliða,
yrðu Norðmenn ef til vill að gera
slikt hið sama. Ráðherrann sagði
að norska stjórnin hefði ekki til-
búnar endanlegar tillögur i land-
helgismálum, en sagði þó að
norska stjórnin hefði áform um
200 milna efnahagslögsögu.
Evensen sagði að þessi heim-
sókn hans til Bretlands væri
gagngert farin til þess að ræða
um landhelgismálið og mundi
hann næstu daga ræða við fleiri
þjóðir um sama efni. I næstu viku
er gert ráð fyrir að hann hafi fund
með sjávarútvegsráðherra
Sovétrikjanna og verður sá fund-
ur væntanlega haldinn i Osló. Þá
sagði ráðherrann að fundur yrði
haldinn i Paris dagana 7—10
nóvember i Brussel 12. nóvem-
ber, Haag 14. nóv. og að lokum
verða svo viðræður við Vest-
ur-Þjóðverja 18. nóvember og
Pólverja 20. nóvember. Evensen
sagði að viðræður við Norður-
landaþjóðirnar yrðu teknar upp
siðar. Að endingu sagði ráðherr-
ann, að hann teldi óliklegt að hægt
væri að ná endanlegu samkomu-
lagi um þessi mál fyrir hafréttar-
ráðstefnuna á næsta ári.
Alþýðublaði_>
Fimmtudagur 30. október 1975.