Alþýðublaðið - 31.10.1975, Qupperneq 1

alþýðu
n FjTiTTil
211.TBL. - 1975 - 56. ARG.
FÖSTUDAGUR 31. OKTÓBER
Ritstjórn Sföumúla II - Sfmi 81866
' OKKAR
Á MILLI
SAGT
BAKSIÐA
Stefnulfós
Hörður Zóphaníasson skrifar
um kjör opinberra
starfsmanna - sjá bis. 3
Hvernær
verður
bílaútsala
- sjá bls. 5
Gengdarlaus ós tj órn hjá
Sölustofnun lagmetis!
Milljónatugir í súginn
Gengdarlaus óstjórn virðist
hafa verið rikjandi i Sölustofnun
lagmetisiðnaðarins allt frá þvi
henni var komið á fót i maf árið
1972. Þrátt fyrir að allir ábyrgir
aðilar harðneiti að ræða um mál-
efni Sölustofnunarinnar'við fjöl-
miðla, hefur Alþýðublaðinu tekizt
að afla sér upplýsinga, sem benda
ótvirætt til þess að hér hafi átt sér
stað mistök, sem hafa kostað
skattborgarana tugi, ef ekki
hundruð milljónir króna.
Það er staðreynd, sem ekki
verður á móti mælt, að á siðasta
ári hafði Sölustofnunin liðlega 60
milljónir króna til að spila úr.
Framlag frá rikinu nam 25
milljónum, umboðs- og sölulaun
voru um 18 milljónir og frá sér-
stökum þróunarsjóði fékk stofn-
unin einnig um 18 milljónir króna.
Útflutningur á lagmeti i gegn um
Sölustofnunina nam aðeins um
420 milljónum króna. Kostnaður
við þessa sölu nam um 10% af
upphæðinni, sem er langt fyrir
ofan það, sem eðlilegt getur tal-
izt, þar sem ekki er vitað til að
stofnunin hafi aflað nýrra
markaða á árinu, ef undan er
skilin sala á lagmeti til fyrirtæk-
is i Bandarikjunum fyrir 150
milljónir. Sú vara fékkst að visu
greidd, en liggur að langmestu
leyti óseld vestra, orðin ónýt að
mestu, en er vandlega merkt
vörumerki Sölustofnunarinnar,
svo þessi sala er vægast sagt
hæpin auglýsing fyrir fyrirtækið.
Yfir 20 verksmiðjur eiga aðild
að Sölustofnuninni, en það eru
ekki nema sjö eða átta lagmetis-
verksmiðjur, sem hafa flutt út
vörur þar i gegn, og þar af hefur
K. Jónsson & Co. á Akureyri verið
langstærsti aðilinn. Má geta þess,
að á þessu ári mun sú verksmiðja
flytja út fyrir um 200 milljónir
króna og fer sú sala um hendur
Sölustofnunar, en verksmiðjan
greiðir henni 3% i sölulaun. K.
Jónsson mun filytja gaffalbita út
til Rússlands fyrir um 100
milljónir, en þann markað vann
verksmiðjan sjálf fyrir 12 árum
siðan.
Sölustofnunin hefur látið fram-
leiða umbúðir, m.a. i Noregi fyrir
60-80 milljónir króna og liggja
þær ónotaðar. Búið er að greiða
dönsku fyrirtæki 15-20 milljónir
fyrir að hanna nýjar vörutegund-
ir og gera endurbætur á upp-
1M
Friðrik og Hamman
gerðu jafntefli
Attunda umferð svæðamótsins i
skák var tefld i gærkvöldi. Úrslit
urðu þessi:
Hartston vann Zwaig, Jansa vann
Björn Þorsteinsson, Poutiainen
vann Timman, Ostermeyer vann
Laine, Murray vann Van den
Broeck, jafntefli gerðu Friðrik
Ólafsson og Hamman, Liberson
og Ribli. Liberzon og Ribli eru
enn þá efstir með 6 vinninga hvor.
skriftum. Stofnunin hefur fengið i
staðinn 36 uppskriftir, en engin
þeirra hefur verið notuð. í ljós
hefur komið að framleiðslan er
alltof dýr til að hún verði sam-
keppnisfær á erlendum mörkuð-
um. Milljónum króna var varið til
að hanna nýjar umbúðir, sem ef
til vill verða notaðar eftir nokkur
ár eins og áður er drepið á.
Sem fyrr segir er búið að ausa
fé i þetta fyrirtæki án sýnilegs
árangurs. Rikissjóður leggur þvi
til 25milljónir á ári, hefur gengið
i ábyrgð fyrir láni að upphæð um
eða yfir 100 milljónir, verksmiðj-
urnar greiða 3% sölulaun og loks
hefur Sölustofnunin fengið til
umráða sérstakan sjóð, þróunar-
sjóð lagmetisiðnaðarins, sem
fjármagnaður er með út-
flutningsgjaldi af lagmeti og
söltuðum grásleppuhrognum.
..Stjórnarskipti”
Stjórnvöld hafa birt yfirlýsing-
ar um stjórnarskipti hjá þessu
fyrirtæki og látið i það skina að ný
stjórn hafi tekið við völdum. Stað-
reyndir eru þær, að skipt var um
stjórnarformann og Lárus Jóns-
son sjálfstæðismaður skipaður i
stað Guðrúnar Hallgrimsdóttur,
sem fylgir Alþýðubandalaginu.
Þá hefur Örn Erlendsson látið af
störfum framkvæmdastjóra. Það
er þvi svo til óbreytt stjórn, sem
nú lokar sig inni i hiði sinu og
neitar að ræða við fréttamenn
meðan leitað er að heppilegum
syndasel. t siðasta hefti Frjálsrar
verzlunar segir, að örn Erlends-
son hafi hætt hjá lagmetinu með
þvi skilyrði að stjórnin héti þvi að
segja ekkert við blöðin um
ófremdarástandið hjá stofnuninni
og kemur þessi skýring heim og
saman við þagnarhjúp stjórnar-
manna. Starfsfólk stofnunarinnar
hefur verið 12-14 manns og er það
álit þeirra er til þekkja að þvi
mætti að skaðlausu fækka um
helming.
Snemma á næsta ári tekur til
starfa stofnun á vegum Heil-
brigðis- og tryggingamálaráðu-
neytisins og verður verkefni
hennar að fylgjast með gerlainni-
haldi i neyzluvörum, sem eru á
markaði hér innanlands. Hve
fljótt þessi stofnun tekur til starfa
er háð þvi, hvernig gengur að
reisa bráðabirgðahúsnæðið, sem
ætlað er ýmsum rannsóknarstof-
um á Landsspitalalóöinni, en þeg-
ar það verður tekið i notkun
rýmist það húsnæði, sem þessari
nýju rannsóknarstöð er ætlað.
Til þessa dags hefur Rannsókn-
arstofnun fiskiðnaðarins haft með
höndum rannsóknir á gerlamagni
i matvælum og neyzluvatni fyrir
þá aðila, sem þeirrar þjónustu
. „Meiri hluti þeirra bila, sem
geymdir eru á plani tollstöðvar-
byggingarinnar eru meira eða
minna ryðgaðir, og er ástandið á
sumum þeirra vægast sagt
hörmulegt,” Þetta sagði Sveinn
Oddgeirsson, framkvæmdastjóri
FtB, er Alþýðublaðið hafði sam-
band við hann. „Sumir bilarnir
eru það ryðgaðir, að það komst
sjór inn i hurðir, og eru benzin-
tankarnir, grindin og margt fleira
hafa óskað. Þar sem þessi þjón-
usta var orðin mjög viðamikil og
náði orðið til fleiri sviða en mat-
væla, sem unnin eru úr fiski, þótti
forráðamönnum þeirrar stofnun-
ar orðið timabært að sett yrði á
laggirnar sérstök stofnun, sem
hefði þessar rannsóknir með
höndum til þess að létta álaginu
af Rannsóknarstofnun fiskiðnað-
arins. Með þessu nýja fyrirkomu-
lagi mun verða kleift að sinna
viðtækari gerlarannsóknum en til
þessa.
Rannsóknir á efnainnihaldi
vöru verða þó áfram i höndum
Rannsóknarstofnunar iðnaðarins
og Rannsóknarstofu Háskólans,
eins og verið hefur. Vissar vonir
eru þó bundnar við að rannsókn-
mjög illa farið af ryði. Stafar
þetta að sjálfsögðu af sjávarselt-
unni, sem bilarnir fá svo að segja
daglega á sig, vegna staðarins,
sem þeir eru á, en eins og vitað
er, þá er tollstöðvarbyggingin
eins nálægt sjónum og hægt er.
Það er öruggt mál, að þegar bil-
arnir verða seldir, ef einhvern
timann verður, þá verður að selja
marga þeirra, sem tveggja ára
notaða bila.”
arbyggingar Háskólans, sem
fyrirhugaðar eru á landsspitala-
lóðinni, muni skapa viðtækari að-
stöðu til eftirlits á matvælum og
efnáinnihaldi þeirra en áður hef-
ur verið hér á landi.
Heilbrigðiseftirlit rikisins hefur
lagt fram tillögur um viðtækt
matvælaeftirlit og að sérstök
stofnun verði sett á laggirnar i þvi
skyni, en þær tillögur eru enn ein-
ungis á umræðustigi, og hvorki er
fyrir hendi iagasetning né fjár-
magn til slikrar stofnunar.
Guðlaugur Hannesson. gerla-
fræðingur, mun veita hinni nýju
rannsóknarstöð forstöðu, en hann
hefur haft með gerlarannsóknir á
aðsendum sýnum að gera, hjá
Rannsóknarstofnun fiskiðnaðar-
ins.
Blaðamaður Alþ.bl., fór ásamt
Sveini að skoða ástand þess-
ara innfluttu bila, sem biða eftir
kaupendum. sem örugglega
munu hugsa sig tvisvar um áður
en þeir kaupa sér einn slikan. Við
skoðuðum bila sem bæði eru
geymdir við höfnina og þá, sem
eru geymdir i gamla Tivoli. Þeir
voru i ólikt betra ástandi en bil-
arnir við höfnina, en þó virðist
það vera algild regla að geyma
bilana, sem næst sjávarsiðunni.
Þar sem umboðin fyrir þessum
bilategundum tóku þá áhættu að
flytja inn svo mikið magn af bil-
um sem raun ber vitni, og vita, að
það er ekki hægt að ryðverja þá
bila, sem eru óútleystir úr tolli,
þá er það vitavert kæruleysi að
geyma þá á þessum stöðum. Á
þaki eimskipafélagsskemmunnar
eru 300 bilar, sem biða kaupenda.
en i Skerjafirði eru þeir um 70. Af
þessu má sjá. að um milljónatjón
er að ræða. Þegar sumt fólk ætlar
að geyma hluti, þá kallarþað að
salta þá, en bilar eru saltaðir i
bókstaflegri merkingu.
Á EINU...
__________
Harómetei á væntaulega
gengislækkun: Yfirmenn
Seðlabankans eru sagðir vera
að skipta um bilaflota sinn, en
að sögn er það fastur liður
lyrir liverja gengislækkun.
...ANDARTAKI
s
Allsherjareftirlit með
gerlainnihaldi neyzluvöru
V