Alþýðublaðið - 20.12.1975, Blaðsíða 3

Stefnuljós
Bjarni Magnússon skrifar
Dagvistunarmál
Skipting tekna
Lifeyrisj.
Tekjusk. ca.
Útsvar
Dagvistun
Innfl.gj.
Sölusk.
Launask.
Rikið
10.000,-
5.000.-
10.000.
2.100.
Sveitarfél. Dagvistun Sparifjárm.
6.000.-
13.200,-
9.000.-
27.100.-
13.200.-
9.000,-
6.000,-
Vandamál þau, sem nú herja að rikis-
valdinu i sambandi við dagvistun barna
eru eingöngu fjárhagslegs eðlis. Ég mun
þvi i þessari grein haldi mig við þá hlið
dagvistunar barna, er snýr að fjármálum,
láta órætt um kosti og galla félagslegra
þátta, þ.e. hversu æskilegt það sé vegna
uppeldisáhrifa. Þó verður ekki hjá þvi
komizt, að kostir dagvistunar barna
hljóta að vera meiri en þekktir gallar,
allavega ef ráða má af eftirspurn.
Nú liggur fyrir á þingi fumvarp til
breytinga á lögum vinstri stjórnarinnar
um þátttöku rikisvaldsins i kögtnaði við
rekstur dagheimila. Þáttur rikisins er þó
ekki einseinfaldur og virðist, þvi kostnað-
ur þess deilist á 5 ár jafnvel allt að 6 ár.
Bæjarfélag eða þau samtök, sem nú reisa
og reka dagvistunarheimili ættu að sjá til
þess, að kostnaður rikisins yrði raun-
verulegur. Um tvær leiðir er að ræða, þ.e.
að þáttur rikisins verði verðtryggður eða
að bygging heimilisins læki sama tima og
greiðslur rikisins dreifast a. Þannig er
þetta ekki, þar af leiðir að raunverulega
taka félögin, sem ráðast i byggingu dag-
heimila á sighlutfallslegameiri kostnað en
lögin segja til um. Sama gildir um hlut-
deild rikis i rekstrar kostnaði. Þar sitja
aðilar, þeir sem taka þátt i rekstrarkostn-
aði ekki heldur við sama borð, þar eð for-
ráðamenn barna greiða mánaðarlega sin
40% af kostnaðinum, félögin 60%, en fær
siðan til baka 30% rekstrarkostnaðar
(50% sinnar hlutdeildar) eftir ákveðinn
tima. Félögin taka þar af leiðandi að sér
að fjármagna hluta rikisins, en slikt getur
kostað þó nokkuð, sérstaklega þegar
verðbólgan (kostnaðarhækkanir) er jafn
mikil og raun ber vitni um.
Það er eðlilegt, að félögin sjálf annist
rekstur og fái til þess samsvarandi tekju-
stofna, þannig að rikisvaldið sé Ur mynd-
inni. Málið er þó engan veginn svo einfalt.
Spurningin er ekki um það, hvernig hag-
kvæmast sé að haga þátttöku rekstrar-
aðila, heldur verður hún frá mínum
bæjardyrum um það hvernig réttlátast sé
að hún verði.
Ég tel, að einstaklingar eigi ekki sjálfir
að taka á sig allan kostnað rekstur, annað
hvort i formi fullrar greiðslu forráða-
manna barnanna eða með hlutagreiðslu
þeirra og skattagreiðslu (aukinni,
með hækkaðri álagningu) allra
þegna viðkomandi sveitarfélags. Astæða
þess, að ég lét svo á, er i fyrsta
lagi, að vinnan, sem viðkomandi
leysir af hendi við það að koma barni sinu
inn i dagvistun ér meira virði en kostnað-
urinn sem af því hlýst. Hér má lita á
þetta frá mörgum sjónarhornum, t.d.
jafnréttismál kvenna (kostnaður við
framkvæmd þess ætlaður réttlátur).
Fyrirvinna námsmanna, sem i augna-
blikinu skilar ef til vill ekki samsvarandi
framleiðslu og kostnað nemur, en náms-
maður gæti skilað þvi siðar. Margt annað
gæti komið til. Hvernig sem á þessi mál er
litið, þá má allavega skoða, hverjir bera
kostnað og hverjir hag og hér á ég við
áþreifanlegar tölur, nokkuð, sem erfitt
verður að mæla gegn.
Valið er milli þess, að forráðamaður
barns komi barni sinu i dagvistun og geti
unnið fyrir tekjum og þess að geta
hvorugt. Áætlaðar meðaltekjur forráða-
mannsins eru 60.000 kr. á mánuði.
Forráðamaður eyðir i vörur og þjónustu
60.000-^9.000 dagvistun = 51.000 kr. Af þvi
fær rikið 25.000, að auki 3,5 launaskatt frá
atvinnurekanda, samtals 27.100 rúnað af
i 27.000. Sveitarfélagið fær 11% af tekjum i
útsvar, rúnað af i 13.000. Sparifjármynd-
un eykst um 6.000 kr. Kostnaður við
rekstur dagheimilis er samkvæmt lögum
og reglugerð
Forráðamaður 40% 9.000
Sveitarfélag 30% 6.750
Rikið 30% 6.750
22.5000
Tekjurumfram gjöldpr. mánuð pr./barn
eru þvi:
Forráðamaður 10.400
Sveitarfélag 2.250
Rikið 20.350
Sparifjármyndun 6.000
(1000 börn á ári gefa rikinu nettó 244
miljóir)
Það sýnir bezt ihaldshugsunarhátt
ráðamanna, þegar þeir ætla að færa
kostnað þannig að hagur forráðamanns-
ins minnkar með þvi að auka við hann
greiðslur til sveitarfélagsins undir þvi
yfirskini, að þeir sem hagnist mest skuli
og greiða mest.
Um þess háttar öfugsnúnar röksemdir
og samþykktir er aðeins hægt að segja að
mikill er máttur Alþingis, litil er dýrð
þess.
/ f m Dagsími til kl. 20: 81866
• frettapraðunnn K° ' « 76
Jólaannríkið að
byrja í innan-
landsfluginu
,,Mesta annrikið i innanlands-
fluginu er nú að byrja” sagði
Sveinn Sæmundsson blaðafulltrúi
Flugleiða i viðtali i gær.
A Alþjóðlegu Vörusýningunni,
er haldin var i Laugardalshöll i
ágúst — september, efndi IÐN-
TÆKNI HF., til samkeppni
um slagorð.
Akveðið var að veita i verðlaun 2
rafeindaúr af vönduðustu gerð.
Þátttaka bæði i sýningunni og
einnig i samkeppninni var mjög
mikil. Alls komu 74.928 manns i
sýningardeild fyrirtækisins og
þátttakendur i samkeppninni
voru yfir 5000. Mikil vinna var
fólgin i að fara yfir allar tillögur
og dróst þvi verðlaunaafhending
lengur en ætlazt var til i upphafi.
t dómnefnd voru: Hr. Gisli B.
Bjömsson, frá Auglýsingastof-
unni hf., Þráinn Þorvaldsson,
Það er jólavikan 17.—24 des.
sem er mesti annatiminn, og gert
er ráð fyrir að á fimmta þúsund
manns fljúgi með vélum félagsins
i þessari viku, nema veðurguðirn-
irsetji strik i reikninginn. Undan-
farna daga hefur veður valdið
erfiðleikum i innanlandsfluginu
en i dag verður flogið til átta
staða hér innanlands eða allra
þeirra staða þangað sem við
fljúgum áætlunarflug nema
tveggja. Parteksfjarðar og Egils-
staða.
stjórnarformaður Iðntækni, og
Gunnlaugur Jósefsson, fram-
kvæmdastjóri Iðntækni.
Vcrðlaun:
No. 1 — „IÐNTÆKNI TÆKNI
NÚTIMANS” Höfundur — Sveinn
Guðmundsson, Verzlunarskóla-
nemi.
' Ákveðið var að veita 2. verð-
laun fyrir slagorð er notað skuli
fyrir tölvudeild Iðntækni sérstak-
lega, en það er:
No. 2 — „TÖLVAN ER NÚTIM-
ANS VÖLVA” Höfundur - Viggó
Benediktsson, simvirkjameistari.
IÐNTÆKNI HF., sendir öllum
þeim sem þátt tóku i samkeppn-
inni hinar beztu þakkir.
Stór hluti farþeganna i inn-
anlandsfluginu þessa daga er
námsfólk sem dvelur fjarri
heimilum sinum við nám, en leit-
ar á heimaslóðir i jólaleyfum.”
Flestir námsmannanna sem
koma, eru við nám á Norðurlönd-
unum, Bretlandi, Þýzkalandi og
Bandarikjunum.
Nokkuð hefur borið á þvi nú að
námsmenn koma fyrr heim en
venjuleg. Það er eiginlega helzt
það sem er óvenjulegt.
Þetta kann m.a. að stafa að þvi
að i sumum tilvikumborgar það
sig fjárhagslega fyrir námsmenn
að dvelja heima meirihluta jóla-
leyfis sins, einkum ef um er að
ræða einhleypinga eða námsfólk
með litlar fjölskyldur sem geta
dvalið hjá ættingjum sinum.”
Jólasveinar á
Austurvelli
Lif og fjör verður á Austurvelli
klukkan fjögur á morgun þar
munu verða staddir einir 12 jóla-
sveinar sem halda uppi skemmt-
an með söng og grini eins og siður
þeirra hefur verið á undanförnum
árum þegar þeir hafa heimsótt
borgina.
Ketili Larsen hefur hönd i
bagga með skemmtan þessari og
eflaust munu ungir sem aldnir
leggja leið sina i miðbæinn á
morgun.
Tveir í haldi,
en ýmislegt
óljóst
Fikniefnadeild lögreglunnar i
Reykjavik hefurnú i haldi 2 menn
vegna hinnar biræfnu smygltil-
raunar á dögunum, þegar reynt
var að smygla 2.7 kg af hassi og 1
kg af ókenndu efni til landsins i
bifreið. Bifreiðin er af Citroen
gerð og komst upp um smygl-
ið þannig að annar hundur
fikniefndadeildarinnar hnusaði af
bifreiðinni þegar hún var i Tollin-
um með miklum áhuga og dvald-
isteinna helzt við silsa bifreiðar-
innar. Var þá bifreiðin rifin i
sundur og fannst þá fyrrgreint
magn fikniefna.
Að sögn fikniefnadeildarmanna
þekkja þeir suma þeirra, sem við
þetta mál koma af fyrri málum af
þessu tagi. Situr annar þeirra,
eigandi bifreiðarinnar, i gæzlu-
varðhaldi, en unnið er af fullum
krafti að rannsókn málsins og
hefur fjöldi manna nú þegar verið
yfirheyrður.
Vinnuslys á
Akureyri
Alvarlegt vinnuslys varð i
Slippstöðinni á Akureyri, um
klukkan 9.30 i fyrramorgun. Mað-
ur sem þar var við vinnu sina féll
ofan af vinnupalli og á steingólf
sex metrum neðar. Var maðurinn
fluttur með skyndi á sjúkrahús,
og samkvæmt upplýsingum frá
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akur-
eyri um kvöldmatarleytið i gær-
kveldi, reyndust meiðsli manns-
ins vera mjög alvarleg. Hafði
hann hlotið höfuðkúpubrot, en
væri samt sem áður i góðu
ástandi miðað viö aðstæður.
Vilja varðveíta
listaverkin
„Erindi okkar til Borgarsjóðs
Reykjavikur um kaup á lista-
verkum i vinnustofu Jóhannesar
S. Kjarvals, fól ekki i sér neitt
verðtilboð”, sagði Tove Kjarval i
samtali við blaðið. „Mat á verk-
A myndinni eru frá vinstri: Gisli B. Björnsson, Sveinn Guðmunds-
son, (1. verðlaun) Viggó Benediktsson, (2 verðlaun) Gunnlaug-
ur Jósefsson.
Slagorðasamkeppni
Laugardagur 20. desember 1975.
unum fylgdi með, en aðeins
sem fylgiskjal og i þvi fólst ekki
annað en upplýsingar óvilhallra
manna um verðgildi verkanna.”
Þetta eru 6 myndir málaðar á
strigalagða og „betrekkta” veggi
og súð. Það er mikið vandaverk
að taka myndirnar niður, vegna
þess, að veggfóörið er orðið
stökkt, og myndirnar stórar og
umfangsmiklar. Nei, það liggur
ekki fyrir hjá okkur enn nein
krafa frá húseiganda um að verk-
in verði fjarlægð, en búast má við
að þvi reki. Mér sýnist á við-
brögðum borgarstjórnar, að þau
séu reist á misskilningi. Okkar
áhugi beinist fyrst og fremst að
þvi að listaverkin verði varðveitt,
og erindi okkar átti að vera um-
ræðugrundvöllur að þvi, hvernig
unnt mætti vera að koma þvi máli
i framkvæmd. En úr þessu þyrfti
að skerast sem fyrst vegna hættu
á frekari skemmdum” sagði Tove
Kjarval að lokum.
Kjarvalsmálið:
Misskilningur
borgarstjórnar?
Borgarstjóri, Birgir Isleifur
Gunnarsson, boðaði til fundar
með fréttamönnum i gær i tilefni
þess að Kjarvalsstaðadeilan. sem
svo hefur verið nefnd, hefur verið
leyst.
Aðalefni samkomulagsins, sem
nú hefur verið gert, er það að sýn-
ingarsalur i vesturhluta hússins
verður undir stjórn sérstaks list-
ráðs. 1 listráö verða skipaðir þrir
fulltrúar Fél. isl. myndlistar-
manna, einn fulltrúi frá stjórn
Bandalags isl. listamanna auk
þriggja fulltrúa borgarstjórnar.
sem skipa jafnframt hússtjórn.
A fundinum gerði borgarstjóri
grein fyrir samkomulaginu en
auk hans svöruðu einnig fyrir-
spurnum þeir Thor Vilhjálmsson
og Ölafur B. Thors.
Nánar verður greint frá þessu
máli siðar.
Alþýðublaðið