Alþýðublaðið - 30.01.1976, Side 11

Alþýðublaðið - 30.01.1976, Side 11
Björgvin Hólm, kerfisfræðingur: 6. GREIN Næsta grein: Hvað var Goðatrú? Fiskveidimörk samkv. reglugerá stæðasta land í heimi”. En það er annað atriði, sem minnir á setninguna i Snorra-Eddu, og það er sú staðreynd, að i Hómerskviðunum, sem fjalla um hina fornu Trjóu, er einnig fjallað um ferðir ódiseifs, en um þær hefur komið fram sú merkilega kenning, að þær fjalli um ferð til fslands. Það eru margar táknmyndir, sem hægt er að finna i útliti ts- lands, og einna merkilegast er það, hve landið i heild sinni minnir á töluna 10. En ég mun ekki fara nánar út i það hér. tslendingar þekkja söguna um það, hvernig tslandi var gef- ið nafnið sitt. Hrafna-Flóki gekk upp á hátt fjall á Vestfjörðum. og sá þá fjörð fullan af hafis. Þá varð nafnið tsland til, segir Landnáma, og er orðið þá sam- sett af orðunum ís og land. Þegar maður hins vegar athug- ar venjulegan framburð á nafn- inu, kemur i ljós, aö orðið skipt- ist i ísl og And. Hið sama á sér stað i orðunum tsl-endingur og tsl-enskur. Hjá Englendingum er um sömu skiptingu að ræða. Þeir segja: tngl-and. íngl-ish. Égbendi á þetta atriði til þess að sýna fram á það, að með þessari framburðarskiptingu fær fyrri hlutinn i nafni tslands allt aðra merkingu. en orðið ts. Borgarstjórinn i Reykjavik. Birgir tsl. Gunnarsson, hefur þennan orðstofn inni i miðju nafninu sinu, eins og hann ritar það. En hvað gæti svo orðið Isl þýtt ? Með útfærslu iandhelginnar hefur tsland eignast nýjar útlin- ur. Þessar nýjar útlinur eru svo stórkostlegar i sniðum, að minu mati, að enn einu sinni verður mér hugsað til Snorra-Eddu. þar sem segir: 70. Eina dóttur be.rr alfröðull. áðr hana fenrir fari.sú skal riða.er regin deyja. móður brautir mær. Ef við setjum tvö augu inn á kortið. annað vfir Kolbeinsey, en hitt nálægt Herðubreið. Dyngjufjöllum og Öskjuvatni. þá er tslandskortið orðið að fall- egri konu! Og þá verð'ur enska orðið vfir tsland að raunveru- leika: Iceland (framborið Æs- land), sem gæti þýtt: land augn- anna! LÍNUR ÍSLAN í dag hef ég hugsað mér að skrifa um linur íslands, eða réttara sagt, beina athygli manna að þeim. Það er hlutur, sem menn gera yfirleitt aldrei, jafnvel þótt kortið af Islandi sé nú daglega fyrir sjón- um manna i veðurlýs- ingum. Það er eðlilegt, þar sem ekki er hægt að sjá, að það hafi neitt raunhæft gildi. Fyrir þann, sem hefur rann- sakað þróun táknmáls- ins, horfir málið öðru- visi við. Annars munu lesendur minir komast að þvi, að ég mun beina athygli þeirra að ýmsum hlut- um, sem við fyrstu sýn virðast ekki skipta miklu máli. Það er liður i þvi plani minu, sem ég hef lagt niður fyrir mig, til þess að koma áleiðis þeim fróðleik um eðli tungumálsins, sem ég á. Þaðeru ýmis atriði, sem ég vil að fólk viti um, áður en ég held dýpra inn i eðli málsins. Það er nauðsynlegt fyrir seinni skiln- ing á efninu. Það er alls ekki nauðsynlegt, að fólk geri það strax upp við sig, hvort það, sem ég bendi á, sé annaðhvort rétt eða rangt, það er nægilegt, að það viti um atriðin sem möguleika. Þegar ég hef kynnt efnimitt iheild sinni, þá fyrst er kominn timi til þess að hafna og velja. En nú skulum við lita á linu Islands. Þegar kortið er skoðað, i þvi skyni að gera sér grein fyrir frumlinum þess, hlýtur Vestfjarðakjálkinn að gripa at- hygli athugandans. Hann er svo til reglulegur þrihyrningur — og þess vegna getum við dregið beinar linur i þrihyrning utan um hann. Annar þrihyrningur á kortinu er einnig tengdur Vest- fjörðum. Það er Skálmarnes- múli á Barðaströnd. Nú hefur tsland þá merkilegu hnattstöðu að liggja nákvæm- lega meðfram norðurheim- skautsbaugnum, svo sú lina DS hlýtur að koma sterkt inn i myndina. Við drögum þvi linu eftir baugnum frá horni Vest- fjarða og i austur að Rifstanga á Melrakkasléttu. Þegar það hef- ur verið gert, kemur i ljós til- tölulega bein lina til Aust- fjarða, sem hefur svipað ris og skálinur Vestfjarða. Þegar þessar linur hafa verið teiknaðar á kortið, mynda þær trapisu og einn þrihyrning inni i henni, og það þarf ekki mikið hugmyndaflug til þess að láta sér detta i hug útlinur húss. Þegar við bætum siðan við lin- um Reykjaness og Snæfellsness, þá verður húsið að veruleika. Þegar maður virðir fyrir sér þetta hús, kemur manni ósjálf- rátt i hug frásögn i Snorra-Eddu, þar sem segir: ,,Nær miðri veröldinni var gert þat hús ok herbergi, er ágætast hefir verið, er kallat er Trjóa (Týli?). Trapisan á ,,þaki” ts- lands minnir á miðjutáknið A, og þess vegna gæti: ,,Nær miðri veröldinni”, passað. Einnig er lega íslands þannig, að það er eina landið, sem tilheyrir báð- um jarðarhelmingunum. þegar tvenn kort eru dregin af allri jörðinni. Lega landanna er þannig. að hentugast er að skipta jörðinni svoleiðis, að helmingalinan skeri tsland. A þann hátt verður tsland ,,mið Utgtf.:Rik!némtbóia Föstudagur 30. janúar 1976. Alþýðublaðið

x

Alþýðublaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.