Alþýðublaðið - 25.05.1976, Blaðsíða 13

ýðu-
bláöíð
Þriðjudagur 25. maí 1976.
OB VMSUM ÁTTUM 13
um sér
Spillingin fylgir völdunum eins
og nóttin deginum. Róbert átti
ekki i erfiðleikum með að túlka
einræðisherrann, leikur hans
var rólegur og yfirvegaður.
Hins vegar voru honum lagðar
sumar setningar i munn sem
brutu upp ramma leikritsins og
komu eins og skrattinn úr
sauðarleggnum.
Skapar spennu
Samleikur Róberts og Rúriks
Haraldssonar, sem lék Joseph
Lorenz foringja lifvarða, var
með miklum ágætum. Rúrik
tókst að skapa spennu með inn-
komum sinum og var ógn-
vekjandi rólegur allan timann.
Aðrir leikendur eru Sigurður
Karlsson, Baldvin Halldórsson,
Guðjón Ingi Sigurðsson,
Bryndis Pétursdóttir, Valur
Gislason og Steinunn Jóhannes-
dóttir.
Sigur var upprunalega sam-
inn fyrir útvarp og flutt þar fyr-
ir allmörgum árum. Leikritið
ber þess merki og hefur leik-
stjórinn, Hrafn Gunnlaugsson
þurft að taka á honum stóra sín-
um til að fá út úr þessu forvitni-
legt myndaefni. En Hrafn sýnir
það enn og sannar að hann er
einn bezti sjónvarpsleikstjóri
sem við eigum. Myndavélin
segir okkur sögu ekki siður en
textinn og tónlist Egils Ólafs-
sonar undirstrikar efnið á rétt-
um stöðum.
ólikt íslenzkum
viðfangsefnum
Sigur er ólikt öðrum islenzk-
um sjónvarpsleikritum sem við
höfum séð. Það er ekki saga úr
daglega lifinu sem við þekkjum
af eigin raun og gerir þvi meiri
kröfur en ella. Þorvarður
Helgason lýsir þó þessum at-
burðum á raunsæan hátt. Hins
vegar er leikritið of langdregið,
spennan er i lágmarki og það
skilur ekki eftir jafn áleitnar
spurningar og efnið gefur tilefni
til. Sæmundur Guövinsson.
ur
í gær afhenti ný-
skipaður sendirherra
Hollands hr. Robbert
Fack forseta íslands,
Kristjáni Eldjárn,
trúnaðarbréf sitt. Síðar
sama dag þá sendi-
herrann boð forsetahjón-
anna að Bessastöðum,
ásamt nokkrum fleiri
gestum.
Sendiherrann hefir
ekki aðsetur hér á landi,
heldur situr í London.
<1
Myndin hér til hliðar
var tekin á Bessastöðum í
gær. A myndinni eru hinn
nýskipaði sendiherra,
forseti islands og Einar
Ágústsson utanríkis-
ráðherra.
„Betur væri ef öll fangelsi og geðsjúkrahús væru auð og yfirgefin eins og
þetta.”
Þakka skal það, æm vel er
gert - Vaskleg bjötgun! -
Sambandið á milli geðheilsu
cg hagþráunar - Hinn þráaði
heimur í dauðakapphlaupi
eQQC* 1
„Þakka skal það, sem vel er
gert” er fyrirsögn á leiðara Al-
þýðumannsins á Akureyri. Þar
segir meðal annars: „Hér á
þessum vettvangi hefur dóms-
málakerfi okkar Islendinga ver-
ið gagnrýnt að undanförnu, og
ekki að ástæðulausu. í þvi sam-
bandi hefur skeytum verið mjög
beint að núverandi dómsmála-
ráðherra, ekki vegna þess að
hanneigisöká þvi, hversu gam-
aldags og úrelt þau lög eru, sem
um framkvæmd dómsmála
gilda, heldur fyrst og fremst
vegna þess, að gerðar hafa ver-
ið meiri kröfur til umbóta af
hans hendi en fyrirrennara hans
i dómsmálaráðherraembætti,
sökum alkunnrar lagaþekking-
ar hans.
Um langan aldur hefur
embætti dómsmálaráðherra
verið eins konar aukastarf ráð-
herra, sem ekki hafa haft mikla
þekkingu á dómsmálum og þar
af leiðandi ekki haft áhuga á að
sinna þeim málaflokki.
Þekkingu hefur ekki skort hjá
núverandi dómsmálaráðherra,
en lengi hefur verið beðið eftir,
að i ljós kæmi áhugi hans á
dómsmálum. Nú virðist loksins
vera að rofa til i þessum efnum
og augljóst, að dómsmálaráð-
herra hefur gert sér grein fyrir
göllum þeim, sem á kerfinu eru
og mesthafa verið gagnrýndir á
undanförnum árum.
A yfirstandandi þingi hefur
dómsmálaráðherra lagt fram
nokkur frumvörp til laga um
rannsókn arlögreglu rikisins,
frumvarp til laga um lögréttur,
frumvarp til laga um nefnd
til að kveða á um hæfni þeirra,
sem um dómarastöður sækja,
og siðast en ekki sist frumvarp
til laga um breytingar á núgild-
andi lögum um meðferð einka-
mála, sem felur i sér umtals-
verða lagfæringu á þeim lögum,
og færir þau til nútimahorfs”.
Lokaorð forystugreinarinnar
eru þessi: „Hér skulu dóms-
málaráðherra, Ólafi Jóhannes-
syni, færðar þakkir fyrir flutn-
ing þeirra frumvarpa, sem að
framan er getið og þess óskað
að hann haldi áfram á þessari
braut og taki upp þráðinn á
næsta þingi, hvort sem hann
verður þá innan eða utan stjórn-
ar.”
Vasklega gert.
Blaði Dagur á Akureyri segir
eftirfarandi sögu: „Seint og um
siðir hafði blaðið spurnir af at-
burði á Oddeyrartanga. Sjó-
maður kom þar að á trillu sinni
og kastaði fiskinum upp á
bryggju. Þá datt 7 ára drengur i
sjóinn skammt frá.
Sjómaðurinn stakk sér þegar
til sunds og kafaði i fullum sjó-
klæðum. Sjórinn var gruggugur,
en drenginn fann hann og bjarg-
aði honum. Varð hvorugum
meint af.
Sjómaður þessi heitir Friðrik
Sigurjónsson og á hann heima i
Norðurgötu 40, en bátur hans er
Suðri EA 67. Mun Friðrik vask-
ur maður og skjótur til úrræða,
svo sem þetta atvik sýnir. Og
ekki eru þeir félagar hamingju-
snauðir”.
Sambandið á milli
geðheilsu og hagþróun-
ar
I timaritið Geðvernd 'Skrifar
Halldór Hansen, yfirlæknir,
merkilega grein, þar sem hann
fjallar um Alþjóðaráðstefnu
geðverndarfélaga og það sem
þar kom fram. Hann segir að
umræður á stjórnarfundum,
sem haldnir voru i sambandi við
ráðstefnuna, hafi umræður að
mestu snúist um sambandið á
milli geðheilsu mannkynsins og
hagþróunarinnar i heiminum.
Þar hafi komið fram, að erfið-
ustu geðræn vandamál hins
vanþróaða heims mætti rekja
beint til næringarskorts. Siðan
segir: „Það er staðreynd, að
hreinn næringarskortur hindrar
geigvænlegan fjölda einstak-
linga i að þroskast eðlilega i hin-
um vanþróaða heimi. I hinum
þróaða heimi eru vandamálin
hins vegar flóknari og samsett-
ariogekki eins auðvelt að koma
þeim undir einn samnefriara.”
Ekki tekist að leysa
dreifingarvandamálið
Þá segir: „Það virðist álit
margra,að matvælaframleiðsla
heimsins sé i raun og veru nægi-
leg til þess að enginn ætti að
þurfa að bið tjón á likama eða
sál vegna beins næringarskorts.
Þetta verði hins vegar vegna
þess,að ekki hafi tekizt að leysa
dreifingarv andamálin.
Ofgnótt sé á sumum heims-
svæðum en skortur á öðrum.
Hins vegar verði að hafa i huga,
að raunverulegur matvæla-
skortur sé ekki langt undan, ef
mannkynið haldi áfram að
fjölga með sama hraða og verið
hefur. Þvi sé nauðsynlegt, að
auka matvælaframleiðslu hins
vanþróaða heims og draga úr
sóun og ofnotkun hins þróaða
heims.”
Þá segir: „Er hægt eða er
ekki hægt að auka hagvöxt og
tæknivæðingu hins vanþróaða
heims án þess að stefna geð-
heilsu ibúa hans i' voða. Jafnvel
frumstæðustu þjóðfélög eiga sér
sina menningu og venjulega er
einstaklingurinn aðlagaður
þessari menningu. Geðheilsa
hans á sér rætur i þessari aðlög-
un að menningunni og þvi' and-
lega jafnvægi, sem fylgir þvi að
lifa i samhljóm við umhverfið,
hvernig sem það kann að vera.
Sé hins vegar hróflað við þess-
ari menningu með þvi til dæmis
að breyta atvinnuháttum og þar
með lifnaðarháttum, er hætt
við, að einstaklingurinn geti
misst rótfestuna, sem er horn-
steinn geðheilsu hans”.
Geðræn vandamál
hins þróaða heims.
Þá segir: „Það var bent á, að
þrátf fyrir tiltölulega hægfara
þróun mætti samt rekja obbann
af geðrænum vandamálum hins
þróaða heims til þess, að aðlög-
unarhæfni einstaklingsins hafi
verið ofboðið og einstaklingur-
inn orðið að ýta eðlilegum til-
finningalegum þörfum si'num til
hliðar i þágu aukinnar tækni-
þróunar, aukins hagvaxtar og
þess hraða og spennu, sem
reynzt hafa dyggir förunautar
hraðfara þróunar á þessum
sviðum”.
1 hinum þróaða heimi virðist
hins vegar timabært að reyna
að ná taumhaldi á þeim öflum,
sem valda óeðlilegum hraða og
spennu, skapa gerviþarfir og ó-
nauðsynlegt lifsgæðakapp-
hlaup, sem aftur leiðir til of-
notkunar, sóunar og mengunar-
vandamála. Það þyrfti með öðr-
um orðum að sveigja hagvöxt
og tækniþróun til þjónustu við
velliðan og velferð mannkyns-
ins”.
Dauðakapphlaup.
I lok greinarinnar segir: „Svo
virðist sem hagvöxtur og tækni-
þróun, sem hefur það markmið
eitt að spenna bogann hærra og
hærra, sé á góðri leið með að
knýja ibúa hins þróaðaJieims út
i dauðakapphlaup um jafnt
nauðsynlegar sem ónauðsynleg-
ar li'fskjarabætur, án þess að
þar séu verulegur munur gerður
á.
Þvi sé timabært að staldra við
og spyrja: Hvað er nauðsyn-
legt? Er það, sem umfram er,
borgað of dýru verði? Og það sé
of dýru verði keypt, ef græðgi i
hvaða formi sem hún birtist, er
farin að grafa undan hæfileika
einstaklingsins til að njóta þess
að vera til, sem jafngildi i raun-
inni þvi, að hún kæfi lifið sjálft
og lifsfyllinguna.Og að sú þróun
sé að sjálfsögðu ekki siður
hættuleg geðheilsu og andlegri
velferð mannkynsins en nær-
ingarskortur, örbirgð og ör-
vænting.
Þvihvaðsé einstaklingur hins
þróaða heims betur settur með
sibatnandi ytri lifskjör, ef tóm-
leikakenndin, spennan og tima-
hrakið standa i vegi þess, að
hann geti notið þess, sem hann
hefur á milli handa, jafnhliða
þvi, sem hann biði eftir þvi, að
örbirgð hins vanþróaða heims
knýi ibúa hans til blóðugrar
byltingar, svo að þeir megi
halda lifi. —AG.