Alþýðublaðið - 24.07.1976, Qupperneq 2

2 STJÖRNMÁL
alþýðu-
blaðið
Útgefandi: Alþýöuflokkurinn.
Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri
og ábyrgðarmaður: Arni Gunnars-
son. Fréttastjóri: Bjarni Sigtryggs-
son. Útbr.stj.: Kristján Einarsson,
simi 14900. Aðsetur ritstjórnar er i
Sfðumúla 11, slmi 81866. Auglýsinga-
deild, Alþýðuhúsinu Hverfisgötu 10 — simi 14906. Áskriftar -
simi 14900. Prentun: Blaðaprenti h.f. Áskriftarvperð: 1000
krónur á mánuði og 50 krónur í lausasölu.__________________
MESTA
ÓRÉTTLÆTIÐ
Óvinsælasta útgáfa ársins, sem er drefing skatt-
seöla, stendur yfir þessa daga. Ekki stafa óvinsæld-
irnar af því, að Islendingar vilji ekki greiða hver sinn
hlut til samfélagsins. Þeim er yf irleitt Ijóst, að í þessu
litla þjóðfélagi verðuraðgera margt sameiginlega, og
því hljóta opinber gjöld að vera há. óánægjan stafar
af þeirri staðreynd, að stjórnendum landsins hefur
aldrei tekizt að koma á skattakerfi, sem nálgast það
jafnrétti og réttlæti, sem er undirstaða þess, að ein-
staklingarnir uni hver við sinn hlut. Það hefur ríkt og
ríkir hrópandi óréttlæti í skattakerfinu, og hver ein-
asti maður sér dæmi þess umhverfis sjálfan sig. Fjöl-
skyldur lifa við nauðalík lískjör í sams konar húsnæði
en mismunur á opinberum gjöldum þeirra getur num-
ið mörg hundruð þúsund krónum. Þetta skilur venju-
legt fólk ekki.
Það eru raunar fleiri en almennir borgarar, sem
gengur illa að skilja þessi mál. Sjálfur skattstjórinn í
Reykjavík, gagnmerkur og virtur embættismaður,
sagði við blaðamenn í tilefni af skattskránni í Reykja-
vík: ,,Ég er nú ekki búinn að vera í skattamálunum
nema 46 ára, svo ég er ekki farinn að skilja þau al-
mennilega ennþá, sízt nú orðið. Að fást við framtölin
og leggja skattana á fer að verða álika f lókið útreikn-
ingsf yrirbrigði eins og að lenda á Mars." Þetta voru
ummæli skattstjórans í Reykjavík, en síðan hann tók
til starfa 1934 hafa heildargjöldin í Reykjavfk hækkað
yfir eina milljón prósent.
Það er venja f réttamiðla að segja þjóðinni frá því,
hverjir beri mest gjöld á hverjum stað. Þetta er skilj-
anleg fréttamennska, en því miður ristir hún ekki
djúpt. Mest þykir um vert að segja frá því, hvaða ein-
staklingar greiði hæst opinber gjöld, en aldrei er það
skýrt fyrir almenningi, að sumir einstaklingar greiða
um leið af miklum atvinnurekstri, sem þeir hafa á
eigin snærum, en aðrir greiða aðeins af venjulegum
launatekjum. Þetta er fáránlegt kerfi, sem hefði átt
að afnema fyrir löngu.
Samkvæmt þessum kokkabókum fær þjóðin að
heyra um nokkra einstaklinga, sem eru duglegir at-
hafnamenn og greiða mikil gjöld. Þeir eiga alla jafna
þakkir skyldar fyrir dugnað og skyldurækni við sam-
félagið. Hitter aldrei minnzt á í fréttum, að f jöldi ein-
staklinga, sem hefur atvinnurekstur í eigin nafni,
greiðir engan tekjuskatt, af því að þeir telja fram tap
á rekstrinum. Þrátt fyrir þetta tap er venjulega um að
ræða menn, sém virðast hafa dágóðar persónulegar
tekjur og reka heimili sín af rausn og spara ekki alltaf
i persónulegri eyðslu.
Árið 1975 höfðu um 7500 einstaklingar aðaltekjur
sinar af eigin atvinnurekstri, en rúmur helmingur
þeirra, 3-4.000 manns, greiddu alls engan tekjuskatt!
Auðvitað hefði fyrir löngu átt að skilja á milli at-
vinnurekstrar einstaklinga og. einkabúskapar þeirra.
Ekki er ástæða til að útiloka, að f járhagslegt tap ein-
staklinga vegna atvinnurekstrar komi við skatta
þeirra sjálfra, en það er alltof nærtækt að blanda
þessu tvennu saman, eins og gert hefur verið og
skattalög ennþá gera. Þarna verður að skilja á milli.
Margt á eftir að koma í Ijós varðandi skattlagningu
þessa árs, og er rétt að víðtækar álytkanir bíði, þar til
tími hefur gefizt til aö fá heildarmynd af útkomu
kerfisins. Eitt versta og veikasta einkenni skattamála
á íslandi, er, að hver einasta rikisstjórn hefur staðið
fyrir sífelldum breytingum, og kerfið breytist frá ári
til árs, án þess að það verði i heild réttlátara. Þessar
sifelldu breytingar eru ósækilegar og rugla einstak-
linga svo, að sjálfur skattstjórinn í höfuðborginni tel-
ur eðlilegt, að hann sé varla byrjaður að skilja í kerf-
inu eftir 46 ár!
Alvarlegt stórátak þyrfti^ að gera í skattamálum,
siðan stórbreytingu sem látin yrði standa nokkurn
tima, áður en lögin væru opnuð á nýjan leik. Það verð-
ur enginn friður og engin þjóðarsamstaöa, fyrr en
meira réttlæti næst í þessum málum.
B.Gr.
Laugardagur 24. júlí 1976. MaSiö''

HULDUÖFLIN
í FJÁRMÁLA-
RÁÐUNEYTINU
Málgagn fyrrverandi
fjármáiaráðherra
sendir starfsmönnum
fjármálaráðuneytisins
kaldar kveðjur i for-
ystugrein i gær, þar
sem rætt er um misnot-
aðar undanþágur.
Þar ritar leiðarahöf-
undur mjög réttilega
um hvernig skulda-
kóngum er umbunað
með skattafrádrætti og
hvernig mjög tekjuháir
menn komast hjá þvi
að greiða tekjuskatt.
Það er hverju orði sannara
hjá Timanum, að þarna er á
ferðinni mjög alvarlegt ranglæti
i þjóðfélaginu. En hvernig
stendur á þvi að fjármálaráð-
herra, sem æðsti yfirmaður
skattheimtu rikisins, hefur ekki
stöðvaö þennan leka? Til dæmis
meðan Halldór E. Sigurðsson
fór með embætti fjármálaráð-
herra á árunum 1971-1974?
Þviersvarað að nokkru leyti i
fyrrnefndri forystugrein. þar
segir að „einhverjum hulduöfl-
um”hafi jafnan tekiztað koma i
veg fyrir réttmætar endurbæt-
ur. Og ennfremur að ekki sé
auðunnið að herða eftirlit með
tekjum ýmissa manna, sem
berist á. Þar segir i sömu grein,
að sé „viö ramman reip að
draga.”
Þetta eru mjög athyglisverð-
ar ásakanir, og þær geta ekki án
frekari skýringa beinzt að öðr-
um en embættismönnum og
starfsmönnum fjármálaráðu-
neytisins. Þar er, samkvæmt
leiðara Timans , unnið undir
Undanþága eins og sú, aö menn megi draga tap j
frá skattskyldum tekjum, getur i fljótu bragöi/
virzt eölileg, en hún gefur einnig óvönduBuml
mönnum möguleika til misnotkunar á hinnJ
grófasta hátt. Sama gildir um frádrátt á vaxta-/
greiBslum frá skattskyldum tekjum. Hún veitir j
skuldakóngum mikil sérréttindi umfram þá, sem/
lifa eyBslulitlu llfi, og á verBbólgutimum er hún»
raunar stórhættuleg, þar sem hún ýtir undir\
skuldasöfnun. Oft hefur veriö taiaö um, aB svo-f
kallaB þak yrBi sett á þessa undanþágu, þ.e. aöl
hún næBi ekki til nema vissrar hámarksupp-/
hæöar, en einhverium hiilriunflum hefur jafnanS
tekizt aö koma i veg fyrir þaö. Ýmsar aörar I
undanþágur mætti nefna, sem skapa stórfelltí
misrétti og valda þvi, aö lágtekjumenn veröa ofts
aö greiöa hærri skatt en menn, sem hafa jafnvelj
fjórfalt til fimmfalt meiri tekjur.
I Þegar menn sjá þannig mörg dæmi þess,
hvernig tekjuháir menn komast undan skatt-1
greiöslum, vaknar hjá mörgum e&lilega sú
spurning, livort ekki eigi alveg aö hverfa frá
tekjuskattinum og hækka söluskattinn, sem þvl'
svarar. Þessu er þvi aö svara, aö hækkaBur sölu-
| skattur I staö niöurfellingar á tekjuskatti, myndi1
\ bitna þyngst á tekjulágu fólki, en vera til hags
J hinum tekjuhærri, og þá sérstaklega hinum<
I tekjuhæstu. Eölilegri leiB væri þaö, aö hækka,
[ hinn almenna frádrátt, en felia niöur undan-
l þágurnar eöa draga stórlega úr þeim, og þrengja
j þær. Jafnframt veröur aö heröa eftirlitiö, en bar.
er viö ramman reip aö draga, nema skattayfirA
völd fái aukiö svigrúm til aö áætla skatta á þeim .•
mönnum sem telja fram óeölilega lágar tekjur
mi&aö viö lifnaöarhætti þeirra. Aö sjálfsögöu á aö
gefa viökomandi skattgreiöendum fulla aöstööu
til aö hnekkja slikum áætlunum skattayfirvalda,
hætt er viö aö ýmsum gengi þaö erfiölega. <
þrýstingi „einhverra huldij-
afla” sem virðast svomáttug að
þau komi I veg fyrir brýnar leið-
réttingar á skattamálum i rétt-
lætisátt.
Fjármálaráðherra getur vart
skorast undan þvi að láta rann-
saka hvort þessi hulduöfl séu
innan ráðuneytisins, eða hvaða
þrýstihópur sé svo sterkur að
geta kippt þar i spotta að vild.
Nema ástandið sé svo slæmt,
að viðleitni til að upplýsa þessi
mál eigi við ramman reip að
draga.
—BS
Tryggingastofnun-já
Innheimtudeild-nei
Nokkuð hefur borið á þvi að
elli- og örorkulifeyrisþegar sem
einnig njóta tekjutryggingar
hafa komið I Innheimtudeild
rikisútvarpsins og látið I Ijós
efasemdir um að þeim beri að
greiða afnotagjöld útvarps og
sjónvarps. Innheimtudeildin
hefur jafnan visað þessu fólki
frá og ekki veitt þvi úrlausn
mala i samræmi við fram-
bornar óskir.
Fólkið hefur þvi að vonum
verið óánægt og talið að ekki séu
allir jafnir fyrir þessari heim-
ild.
Þetta álit er á misskiiningi
byggt vegna þess að undan-
þágan frá greiðslu afnotagjalda
útvarps og sjónvarps er alfarið
bundin þvi skilyrði að viðkom-
andi lifeyrisþegi njóti að auki
svokallaðrar uppbótar á lif-
eyrinn.
Slika uppbót fá þeir einir sem
eru tekjulausir, eru sjúkir og
þurfa umönnunnar við eða
verða að greiða umtalsverðar
fjárhæðir vegna nauðsynlegra
lyfja.
Fólki sem hyggst leita þess-
arar undanþágu er hér með bent
á þetta atriði til þess að ekki
hljótist af misskilningur.
Blaðið hefur hinsvegar
fregnað að Tryggingastofnun
rikisins hafi gefið út vottorð til
aldraðra um að þeir skuli njóta
undanþágunnar, án þess að þeir
uppfylli framangreind skilyrði.
Þessu fólki hefur verið visað
bónieiðu til búðar frá
Innheimtudeild rikisútvarpsins
og verið óánægt að vonum
Virðist þvi þörf á að kynna
þessi mál nánar og e.t.v. lag-
færa eitthvað i samskiptum
þessara tveggja rikisstofnanna.
Eh.
Samræmdar mennt-
unarkröfur kokka og
þjóna
Dagana 14.-16. júni
var haldið i Helsingfors
ársþing Nordisk Hofel
og restaurantforbund.
Þingið sóttu þrir full-
trúar Sambands veit-
inga- og gistihúsaeig-
enda, þau Þorvaldur
Guðmundsson for-
stjóri, Erling Asper-
lund hótelstjóri og
Hólmfriður Árnadóttir
framkvæmdastjóri
S.V.G.
Var Þorvaldur Guðmundsson
kjörinn forseti norræna sam-
bandsins fyrir starfstimabilið
1976/1977.
Á þinginu var rætt um þau
mál sem snerta hagsmuni veit-
inga-og gistihúsa á Norðurlönd-
um, svo og þjónusta við ferða-
menn.
Þá var á þinginu af-
greidd áskorun til Norðurlanda-
ráðs þess efnis, að ráðið beitti
sér fyrir þvi að leiguflug milli
hinna einstöku Norðurlanda
yrðu gerð frjálsari og þannig
stuðlaðað auknum félagslegum
tengslum milli Norðurlanda-
búa. Þá var einnig rætt um
nauðsyn þess að mennlunar-
kröfur matreiðslu og fram-
leiðslumanna á Norðurlöndum
yrðu samræmdar.
Ráðgert er að'æita ársþing
Nordisk Hotel og restaurantfor-
bund verði haldið á Islandi dag-
ana 13.-15. júni 1977.
46 erlendir
togarar
að
veiðum
Nú eru að veiðum 46 erlendir
togarar innan 200 milna mark-
anna. Brezku togararnir eru 26
talsins og fjórir á heimleið, þá eru
13 v-þýzkir að veiðum og tveir að
fara og einn að koma og síðan eru
tveir belgiskir og fimm íæreyskir
að veiðum.
Erlendu togararnir eru drefíðir
frá Vestfjörðum norður fyrír land
og út af Austuriandi. Landhelgis-
gæzlan fylgist vel með ferðum
togaranna auk þess sem þeir
senda sjálfir tiikynningar um
hvar þeir halda sig. Ekki hefur
orðið vart tilrauna til að brjóta
gerða samninga um veiðar innan
200 milna markanna að sögn
La nd hel gisgæ zlunna r.
—SG