Alþýðublaðið - 23.09.1976, Side 8

8 ÚRYMSUM ATTUIWI
Fimmtudagur 23. septembar 1976;b!aSi«!,’
Fimmtudagur 23. september 1976
VETTVANGUR 9
Klakstöð afbrotamanna
i
og friðunarsj ónarmið
ERFITT er. a& sjá hvorir eru meiri
þrándur i götu löggæzlu og réttarfars
hér á landi, brotamenn sjálfir eöa
framsóknarmafian i dómsmála-
kerfinu.
Brotamenn hafa lengi haft hinar
ótrúlegustu leiöir til aö komast hjá
hinum langa armi laganna, og bragö-
visi margra þeirra ber vott snilligáfu,
sem grátlegt er aö ekki skuli hafa
fengizt virkjuö i löglega þágu.
En þar sem sumum löggæzlu-
mönnum tekst aö króa brotamenn af
og þeir sjá sina sæng út breidda, þar
kemur framsóknarmafian oft eins og
frelsandi engill.
Timinn skýrir frá þvi i gær, aö þótt
yfirvöld dómsmála hafi tekiö rann-
sókn litsjónvarpstækjasmyglsins úr
höndum þeirra, sem komu upp um þaö
mál og voru á góöri leiö meö aö rekja
fleiri anga þess til uppruna sins, þá
hafi þessir löggæzlumenn veriö svo ó-
svlfnir aö halda rannsóknum sinum
áfram, jafnvel yfir i annarra manna
umdæmi!
Upphaf þess máls er þaö, aö sömu
löggæzlumenn, og á sinum tima komu
upp um eitt af stærstu svikamálum
framsóknarmanna, oliumáliö svo-
nefnda — og síöar komu upp um annaö
af framsóknarmálunum, klúbbmáliö,
— hófu rannsókn I Keflavik vegna
gruns um vi&tækt smygl á lit-
sjónvarpstækjum hingaö til lands.
Rannsókn þessi leiddi þegar i ljós
viöurkenningu eins skipstjórnar-
manns á smygli þessu, en löggæzlu-
mennirnir héldu rannsókn sinni
áfram.
Af einhverjum ástæöum sáu yfirvöld
dómsmála ástæöu til aö stööva rann-
sókn þessa máls, og tóku þaö úr
höndum bæjarfógetaembættisins í
Keflavik og fólu þaö sakadómi
Reykjavikur. Var embætti bæjar-
fógetans i Keflavik hins vegar faliö aö
annast rannsókn á hluta málsins, en
eins og kunnugt er eru Reykjavik og
Gullbringusýsla sitt hvort lögsagnar-
umdæmiö, hversu mikiö hagræöi sem
er af sliku.
t Tlmanum I gær segir svo (letur-
breytingar Alþ.bl.):
„Guömundur L. Jóhannesson full-
trúi bæjarfógetans i Hafnarfiröi sagöi f
samtali viö Timann, aö þaö heföi
komiö sér afskaplega spánskt fyrir
sjónir, þegar Kristján og Haukur
heföu birzt I húsakynnum rannsóknar-
lögreglunnar og ætlaö sér aö fá leyfi til
aö rannsaka og gera húsleitir f þeirra
umdæmi, og þvl heföi hann viljaö fara
a& öllu meö gát.
— Þeir höföu einhverjar grunsemdir
en ég taldi þau gögn ekki þaö veiga-
mikil aö þau réttlættu þaö aö þeir færu
i húsleit i okkar umdæmi, auk þess
sem ég taldi aö þetta mál heföi veriö
tekiö úr þeirra höndum af rikissak-
sóknara og fært inn I sakadóm Reykja-
vikur, sagöi Guömundur.
— Ég haföi þegar samband viö Þóri
Oddsson, rannsóknardómara i máli
þessu hjá sakadómi Reykjavikur og
hann kannaöist ekki viö þaö aö þeir
væru á hans vegum.
Næsta sem Guömundur frétti af
Hauki og Kristjáni var þaö, aö þeir
voru komnir út á Seltjarnarnes og fór
Sveinn Björnsson rannsóknarlög-
reglumaöur i Hafnarfiröi á eftir þeim
þangaö.
Guömundur sagöi aö hann heföi
óskaö eftir þvi viö Svein Björnsson,
yfirlögregluþjón rannsóknarlög-
reglunnar aö hann kannaöi gaumgæfi-
lega hvort hér væri um sama mál aö
ræöa og sakadómur Reykjavikur væri
meö til meðferöar og ef svo væri aö
hann léti það þá kyrrt liggja. Sveinn
Björnsson hefúr hins vegar taliö máliö
óskylt ef marka má af þvi, aö hann
'hélt á eftir Kristjáni og Hauki út á
Seltjarnarnes og Timinn hefur udd-
lýsingar um þaö aö þessir menn auk
annarra lögreglumanna hafi farið inn i
nokkur hús þar og leitað aö ólöglega
innfluttum sjónvarpstækjum.
Guömundur L. Jóhannesson sagöi i
gær, aö ógjörningur væri um þaö aö
segja á þessu stigi málsins, hvort sú
rannsókn, sem rannsóknarlögreglan i
Hafnarfiröi vinnur aö núna i samvinnu
viö Suðurnesjamenn, væri i tengslum
viö mál þaö, sem unniö er aö hjá saka-
dómi Reykjavikur.
— Ef þaö reynist rétt aö þessir lög-
reglumenn eru aö rannsaka þetta mál
upp á eigin spýtur er þaö algjör óhæfa,
sagöi Þórir Oddsson sakadómari hjá
sakadómi Reykjavikur I gær. — Þar
sem máliö hefur veriö tekiö undan
þeirra forræöi er það algjör óhæfa ef
þeir eru a& rannsaka þaö jafnhliöa
okkur, og raunar mjög alvarlegt at-
hæfi. Ef svo er, eru þeir að hunza em-
bætti rikissaksóknara, sem hefur ský-
laust vald til bess aö ákveða hvar
rannsókn skuli fara fram og hva&a
a&ilar fari meö hana sagbi Þórir.
Hallvar&ur Einvarösson vararikis-
saksóknari vildi ekki tjá sig um máliö i
gær, en sagöi að þetta yrði kannaö.”
Osagt skal látiö hvort Framsóknar-
flokkurinn sé sú klakstöö afbrota-
manna, sem Jón Helgason veltir
vöngum yfir I ritstjórnargreinum
Timans, en augljóst er aö friöunar-
sjónarmiö eru flokknum rik i huga.
—BS
tJr skýrslu Alþjóðabankans frá 30. júní 1976
Hagvöxtur þrátt fyrir
kreppu- og verðbólgu
Samkvæmt nýútkominni skýrslu
Alþjóöabankans hefur hagvöxtur
flestra þjóöa heims, meö örfáum
undantekningum, haldist nokkuð jafn
á árunum 1974 og 1975. Þetta geröist
þrátt fyrir kreppu- og veröbólguástand
á þessum tima, aö þvi er segir i skýrsl-
unni. Meöalhagvöxtur á árunum 1973
til 1975 var 5.4%, en næstu fimm ár þar
á undan var hagvöxturinn um 6% á
ári. Þar sem bezt lét var hagvöxturinn
6.4% en 2.8% i ýmsum löndum Afriku
og Asiu. þarsem ibúafjöldinn er meira
en milljaröur.
Ýmsar ráöstafanir hafa veriö
geröar meöal fátækari þjó&a heims til
þess aö efla hagvöxtinn og hefur ár-
angur af þeirri viöleitni veriö umtals-
veröur aö þvi er segir i skýrslunni.
Sérstök áherzla hefur veriö lögö á,
aö draga úr oliu- og kolaneyzlu ýmissa
landa en auka þess i staö framlei&sl-
una. Þetta á sérstaklega viö ýmis fjöl-
mennustu lönd heimsins, s.s. Indland,
Pakistan, Indónesiu, Filipseyjar o.fl.
Þá hefurmikiö veriö gert til þess a&
auka landbúna&arframleiöslu þessara
landa og styrkja ýmiskon ar visinda-
rannsóknir til eflingar iönaöi og öörum
framlei&slugreinum.
Meginástæöu þess efnahagsbata,
sem orðið hefur meöal hinna fátækari
landa heims má rekja til aukinnar
framleiöslu á landbúna&arafuröum og
til erlendra stórlána til hinna ýmsu
framkvæmda, s.s. virkjana, tækja-
kaupa og annara stórframkvæmda
1 skýrslunni segir einnig aö gera
megi ráð fyrir aö á þessu ári muni eitt-
hvaö draga úr hagvexti þeirra þjó&a
sem lengst hafa náö. Stærsta vanda-
máliö er framleiösla korns, en skv.
áætlunum er gert ráö fyrir aö áriö 1985
muni vanta 77 miljón tonn af komi til
þess aö fullnægja eftirspurn I heim-
inum. Nú þegar er verið aö vinna af
kappi a& þvi aö gera áætlanir til þess
a& auka kornframleiösluna til þess a&
draga úr þeim fæðuskorti, sem nú
viröist fyrirsjáanlegur.
Þaö er þess vegna mikiö samræm-
ingarstarf, sem Alþjóöabankinn
vinnur nú aö I sambandi viö meiri-
háttar lánveitingar til hinna ýmsu
þjóöa heims.
—BJ
Nei — uppfinningarnar hér í opnunni eru ekkert spaug...
Tyggjó-geymslan Hvíldarstóllinn Orma-gildran
2. Hann var heldur seinheppinn,
snillingurinn sem fann upp
„tyggjógeymsluna” þvi hún kom
alltof snemma á markaðinn.
Hugsiö ykkur bara hvilika storm-
andi lukku slikt fyrirbæri heföi
gíft t, heföi þaö komið i búöirnar á
S.tug aldarinnar, þegai tyggi-
gúmmiið var i algleymingi. Nú
þurfti eigandi tuggunnar ekki aö
óttast aö hún yröi gripin og notuð,
ef hann leggöi hana frá sér. Hver
leyfir sér svo aö segja aö mannkyn-
iö sé ekki 1 hraðri framför?
3.+ Árið 1889 kom svo uppfinning-
in sem sló öllu viö. „Hengistóllinn
sem gerði mönnum kleift aö fá sér
blund, á þeim tima dagsins, sem
þeir áttu raunar að vera aö vinna.
4.+ Ariö 1854 kom svo sú uppfinn-
ing, sem beðiö haföi verið eftir
siðan fyrir Kristsburö.
Uppfinningin var mjög einföld.
Ef einhver var illa- haldinn af
iörakveisu og ormum, gleypti sá
hinn sami nokkur hylki af þessari
gerð. Hvert hylki var holtaö aö inn-
an og i hola endanum var komið
fyrir beitu sem átti aö freista orms-
ins. Þegar ormurinn stakk hausn-
um inn i gat á hlið hylkisins til aö
gera sér gott af beitunni, datt litil
lúga ni&ur og ormurinn var þar
meö fastur. Siöan var bara aö
draga hylkin upp og hella iöra-
ormunum úr þeim.
1. Til að spara vegfarandanum
ómakið, fann einhver upp hattinn þann
arna sem heilsar sjálf ur, ef svo mætti að
orði komast. Litill mótor sem er inni í
honum og sést að sjálfsögðu ekki, fer í
gang þegar viðkomandi beygir fram
höfuðið eins og í kveðjuskyni og lyftir
hattinum hæversklega frá kolli eigand-
ans. En það er lítil von til að þessi upp-
finding nái teljandi vinsældum því
höfuðföt sem þetta eru ekki lengur í
tísku, og verða líklega ekki í náinni
framtíð.
Á hverjum degi koma 1000 nýjar upp-
findingar fram i dagsljósið, víðs vegar í
heiminum Sem dæmi má nefna, að í Sví-
þjóð var tilkynnt um 25 slíkar á dag á þvi
herrans ári 1975.
öldum saman hefur mannskepnan
glímt við ýmis konar vandamál, sem hún
hefur staðið frammi fyrir. Og upp-
finningar nýrra gagnlegra hluta hafa
einmitt leyst margan vandann. En hug-
myndirnar hafa tekið miklum breyting-
um í gegn um árin. Tími hinna draum-
órakenndu uppfindinga er liðinn, því nú
hefur iðnaðurinn séð fyrir flestum hug-
myndum, sem orðið hafa til, og þar er
ekkert rúm fyrir hluti sem fyrirfram er
hægt að dæma gagnslausa.
Seljast ekki
Versti gallinn við slíkar uppfinningar
er, að þær er ekki hægt að selja. Þó hafa
uppfinningamennirnir ekki farið alveg
slyppir og snauðir frá tilraunum sínum,
þvi tveir enskir rithöfundar hafa safnað
saman nokkrum hugmyndum í bók sem
þeir nefna á frummálinu „Absolutely
mad inventions". Og til þess að gefa ies-
endum örlitla innsýn í efni bókarinnar,
birtum við nokkrar hugvitsamlegar upp-
finningar ásamt skýringamyndum.
HATTURINN
SEM TEKUR
SJÁLFUR OFAN

Öryggislíkkistan
Loftkældur,
ity'-
ruggustóll
5,+Þaö var ekki fyrr en 1886 sem
mönnum datt fyrst i hug sú skelfi-
lega tilhugsun, aö þeir yröu grafnir
lifandi. En þetta vandamál var
leyst, eins og svo mörg önnur, þeg-
ar amerikani einn fann upp
„öryggiskistuna”. Hún var útbúin
þannig, aö reipi var smeygt i hönd
þess sem grafa átti. Ef hann
vaknaöi til lifsins aftur, gat hann
togaö i reipiö og þá hljómaöi skær
klukka ofanjar&ar, sem tilkynnti aö
„hinn dauöi” væri ekki dauöur.
Amor-boginn
ísvél, sem Spékoppatækið
Öryggisjárn-
brautalestin
6. +1869 kom upp hugmynd aö
stól sem viö heföum glöö viljaö
eiga, enn þann dag I dag. Þá var
nefnilega fundinn upp loftkældur
ruggustóll — en þvl miður reyndist'
ekki hægt aö framleiða hann i stór-
um stil, vegna þess hversu flókiö
„apparatiö ” var.
7. +t upphafi 20 aldarinnar gafst
fólki tækifæri til að öölast hina si-
gildu, grisku fegurö. Þá var fundiö
upp tæki, sem sveigöi efri vörina i
fagurskapaöan Amorboga. En á
tregri sölu tækisins er hægt aö
marka, hversu mjög mannfólkið
hefur fjarlægst hinar rómantisku
hugmyndir sem forfeöur vorir voru
svo au&ugir af.
8. + Þessi uppfinning hlýtur aö
hafa glatt hverja einustu hús-
móður. Þetta er hvorki meira né
minna en sjálfvirk þvottasnúra,
sem hengir þvottinn upp sjálf. Eins
og sjá má af teikningunni er ekkert
áhlaupaverk aö lýsa henni i smá-
atriöum. En þeir sem hafa áhuga
geta reynt aö útbúa eina slika
snúru, til aö létta geö eiginkonunn-
ar eða eiginmannsins eftir at-
vikum.
vökvar blóm
9. + Og nú þarf ekki lengur aö
hafa áhyggjur af aö vökva blómin i
gar&inum. Þetta tæki sem er eða
öllu heldur var, einmitt ætlaö til
sliks brúks. Er þaö sambland af
dráttarvél, jaröýtu og fleiri vélum,
og átti aö notast þannig: t tilteknu
kælihólfi var vatniö fryst. Siöan fór
isinn I gegn um tiltekna hakkavél,
sem muldi hann i nokkuö stóra
mola. Eftir þaö, var hægt aö aka
vélinni um allar trissur og losaöi
hún þá hæfilega stóran ismola viö
hverja plöntu. tsinn bráöna&i siöan
ihitanum og rætur plöntunnar gátu
sogiö vatniö I sig. Meö þessu móti
þurfti ekki aö rennbleyta allt um-
hverfis húsiö eins og svo oft vill
veröa meö frumstæðum
sprautua&fer&um nútimans.
10. + Ef einhver tildursdrósin
heldur að lifiö hafi verið tómlegt án
andlitsfarðans og fegrunarsmyrsl-
anna, þá er þaö tómur misskilning-
ur. Vist var hægt aö halda sig til, þó
andlitiö væri ekki smurt meö þykku
lagi af alls kyns kremum, eins og
þessi mynd ber meö sér. Meö til-
komu þessa tækis, var hægt, meö
svolitilli þolinmæði þó, aö fá i
kinnarnar fagurlagaöa spékoppa.
öörum arminum var stungiö i
munninn, en hinn látinn vera úti á
kinn, á ákjósanlegum staö. Þegar
sveifinni var snúiö, fór litla hjóliö
af staö og nudda&ist fram og aftur,
þar til spékoppurinn var kominn!
Hvemig sem á þvi stendur komst
þetta verkfæri aldrei I verslanir, til
mikils skaöa fyrir þá sem nú vilja
vanda útlit sitt.
11. + Sá sem fann upp þessa
„öryggisjárnbrautalest” varö
aldrei rikur af hugmyndinni, þó
snjöll væri.
Ef járnbrautalestirnar heföu
veriö útbúnar á þann hátt sem
myndin sýnir, væru hin tiöu járn
brautaslys nútimans ef til vill úr
sögunni. Eða svo sta&hæföi
uppfinningama&urinn a.m.k.
Ef tvær lestir rákust saman,
rann önnur þeirra einfaldlega upp
á þakið á hinni, og þar meö var
stórfelldu slysi forðaö.
...hugvitsmönnum var full alvara — og þeim var veitt einkaleyfi