Alþýðublaðið - 10.11.1976, Blaðsíða 14

14 LISTIR/IWIENNING
, ■Iþýðu-
Miðvikudagur 10. nóvember 1976
Skrá-
setja
þarf ævi-
sögu
Huppu
Birnis-
dóttur
Loks kom aö þvi aö frú Huppu
Birnisdóttur var minnst. Hiín átti
þaö sannarlega skiliö, svo mörg-
um þyrstum hefur hún svalaö um
dagana og ekki hafa afkomendur
hennar látiö sinn hlut eftir liggja.
Enda er þetta alveg einstök fjöl-
skylda.
Sannarlega var þaö vel til
fundiö aö láta vin hennar Halldór
Pétursson mála hana, enda er
hann á svipuöum aldri, aöeins 10
árum eldri.
Mynd Halldórs sýnir vel
snilldarhandbragö listamannsins
og kemur einkar vel fram á
myndinni þessi þunglyndislegi
svipur, sem svo mjög einkenndi
Huppu heitina og fylgir mörgum
afkomendum hennar og nánum
aöstandendum, eins og best sést
hjá þeim Búnaöarfélagsmönnum
mörgum.
Afkomendur Huppu eru nú
dreiföir um land alltog hvarvetna
til sóma, hvar i flokki sem þeir
standa, þó þeir, eins og eölilegt
er, skipi sér flestir i þann flokk
sem formóöir þeirra var i og
Helgi á Hrafnkelsstööum hefur
skýrt frá vel og greinilega eins og
hans var von og visa.
En þó aö myndin sé góö og
afmælisveizlan hafi hafi heppnast
vel er þetta ekki nóg. Svo djúp
spor hefur Huppa sáluga markaö
i þjóðarsálina. Hér dugar ekkert
minna enstór bók um frúna. Væri
vel til falliö aö fela Indriöa G.
verkið, en hann er mikilvirkur
höfundur og hefur skrifað frægar
bækur. Bókina um Stefán Islandi
t.d., mjög vel heppnaöa bók, þó aö
hann hafi þar kallaö Guömund
Angantýsson Nikulás, og nú á
hann að skrifa bók um Kjarval.
Indriöi þarf að fara viöa, aö hann
segir, til þess aö afla sér efnis i
Kjarvalsbókina m.a. tala viö vini
hans vitt um land. I leiöinni gæti
hann talað viö afkomendur
Huppu, sem eru dreiföir um
landsins breiöu byggöir, kannaö
afrek þeirra og lifsviðhorf svo og
skoöanir á helstu deilu og dægur-
málum, sem nú eru efst meö
þjóðinni. Væri innlegg þessara
aðila sist ómerkari en margra
annara, sem skreyta nú siöur
fjölmiðlanna. Jafnframt þarf að
kanna nánar framættir Huppu,
hvort hún t.d. er i tengslum viö
Oddaverja eöa Haukdæli. Þá þarf
aö kanna tengsl hennar viö
Brynjólf Bjarnason fyrv.
menntamálaráöherra, en Helgi á
Hrafnkelsstöðum telur þau vafa-
laus. Tala þarf við þá sambýlis-
menn Huppu, sem enn eru á lifi og
birta myndir af þeim i bókinni.
Ættu Búnaöarfélagsmenn aö eiga
af þeim myndir t.d. Nú kynnu
menn að spyrja hverjir ættu aö
kosta slika útgáfu og svariö er
mjög einfalt. baö á aö safna
áskrifendum fyrirfram. Ekki
mun standa á afkomendum
Huppu i þessu efni og kaupfélögin
gætu innheimt áætlað verð bókar-
innar eins og áskriftargjald Tim-
ans. Sem sagt, gefiö nú út æfisögu
'Huppu Birnisdóttur færöa í letur
af Indriða G. Þorsteinssyni og
byggöa á samtölum viö afkom-
endur og nána samflokksmenn
Huppu. Þormóöur
FJÖLDI ATHYGLISVERÐRA
BÓKA FRÁ SKUGGSJÁ
Skuggsjá hefur sent
frá sér nokkrar nýjar
bækur. Hin eftirtektar-
verðasta i hópi þeirra
er bókin „Lif og lifsvið-
horf eftir séra Jón Auð-
uns.
A bókarkápu segir, aö i þess-
ari bók komi höfundur viöa viö.
Hann ’segi frá uppruna sinum,
uppvaxtarárum, bæöi i kaup-
staö og á gömlu vestfirzku stór-
býli, og þeim mönnum, innlend-
um og erlendum, sem hann tel-
ur einkum hafa mótaö lifsvið-
horf sin.
Hann greinir frá afstööu sinni
til ýmissa guöfræöikenninga,
kynnum sinum af mörgum ráö-
gátum dulsálarfræöinnar og
hugsanlegum skýringum á
þeim. Hann segir frá kynnum
sinum af fjölda kvenna og karla,
listamönnum, skáldum,
menntamönnum og öðrum,
stórbrotnu fólki og hversdags-
manneskjum. Orlagasögu
sumra þeirra las hann sem barn
á gömlum legsteinum, öörum
kynntist hann á uppvaxtar- og
námsárum og 43 ára prests-
starfi í viðum verkahring. Þessi
bók segir frá auðugri lifs-
reynslu, sem ástæöa er til aö
ætla aö marga fýsi aö kynnast,
þvi hér segir þjóðkunnur kenni-
maöur og ræöusnillingur frá
langri og viöburöarikri ævi
sinni, opinskátt og af óvenju-
legri hreinskilni.
Af sjónarhrauni
Þá hefur Skuggsjá gefiö út
bókina ,,Af sjónarhrauni, aust-
firskir þættir” eftir Eirik Sig-
urösson. Þar kennir margra og
olikra grasa. Sagt er frá prent-
list og blaðaútgáfu á Eskifiröi
og Seyöisfiröi á fyrri tiö. Þar
koma viö sögu Jón Ólafsson,
Þorsteinn Erlingsson, Ari Arn-
alds og Skafti Jósefsson.
Ábúendatal Disastaöa, er
rakiö og er þaö einskonar þver-
skurður eöa hnotskurn búsetu i
sveitum landsins i hálfu þriöju
öld. Einnig er itarleg lýsing á
Fossárdal og byggöinni þar.
báttunum fylgja mergjaöar
draugasögur tengdar þessum
stööum.
Þá eru þættir um listamenn-
ina Finn Jónsson og Jóhannes
Kjarval, dr. Stefán Einarsson
og móöur hans, Margréti Jóns-
dóttur húsfreyju á Höskulds-
stöðum i Breiödal. Loks er
nokkurt safn þjóösagna úr
Borgarfiröi eystra.
Gamlir grannar
Gamlir grannar heitir bók
sem Skuggsjá gefur út og er eft-
ir Bergsvein Skúlason. I bókinni
eru viðtöl og minningar, og
koma þar viö sögu eftirtaldir
menn: Eggert Thorberg Gisla-
son, bóndi i Fremri-Langey,
Bergsteinn Jónsson, skipstjóri,
Guðmundur Matthlasson, Ingi-
björg Jónsdóttir, Lárus Agúst
Gislason, hreppstjóri, Guðrún á
Firði, Ólafur Guðmundsson,
Þóröur Kristjánsson, Rósa
Jónsdóttir, Siguröur Nielsson og
Rósmundur i Skáleyjum.
,,Hér er lýst langri ævi
merkrar og mikilhæfrar konu,
ævi mikilla andstæðna og harör-
ar en heillandi lifsbar-
áttu, þar sem togast á veruleiki
og skáldskapur,” segir i upphafi
kynningar bókaútgáfunnar
Skuggsjár á nýútkominni bók
Þórodds Guðmundssonar: Hús-
freyjan á Sandi.
Þetta er saga lifsbaráttu Guð-
rúnar Oddsdóttur, eiginkonu
skáldsins Guðmundar Friðjóns-
sonar á Sandi. Bókin er yfir 200
siöur að s.tærö, prýdd fjölda
mynda.
Fórnfús ástnefnist nýútkomin
þýöing á sögu Barböru Cart-
land, Against the Stream. Aður
hefur Skuggsjá gefið út tvær
sögur þessa vinsæla höfundar.
Eins og nafniö gefur til kynna er
þessi bók ástarsaga, þar sem
koma við sögu læknar, óðals-
herrar, þingmenn og fátæk, um-
komulausen falleg læknisdóttir.
Hamingja hennarer nafn enn
annarrar ástarsögu frá Skugg-
sjá, eftir höfundinn kunna,
Teresu Charles.
Teresa Charles er heims-
kunnur höfundur, sem jafnan
gefur út metsölubækur, og sög-
ur hennar hafa birzt sem fram-
haldssögur i blööum og tlmarit-
um um allan heim.
Andrés Kristjánsson íslenzk-
aði þessa nýjustu bók hennar,
sem á frummálinu nefnist My
True Love.
Bókaútgáfa menn-
ingarsjóðs og
Þjóðvinafélagsins
lsiensk rit
Nýr bókaflokkur gefinn út I
samvinnu viö Rannsóknastofn-
un i bókmenntafræöum viö Há-
skóla Islands. Fyrstu bindin
eru:
Jón Þorláksson á Bægisá:
Kvæöi, frumort og þýdd.
Heimir Pálsson annaöist úrval
verka skáldsins, ritar ýtarlegan
inngang og tók saman athuga-
semdir og skýringar.
Bjarni Thorarensen :Ljóömæli.
Þorleifur Hauksson annaöist
úrval verka skáldsins, ritar
ýtarlegan inngang og tók saman
athugasemdir og skýringar.
Hér er um að ræöa mjög vand-
aöa útgáfu.
Þrjár Ijóðabækur
Guttormur J. Guttormsson:
Kvæöi, úrval.
Gils Guðmundsson og Þóroddur
Guömundsson frá Sandi önnuö-
ust þessa útgáfu ljóöa hins vest-
ur-Islenska skálds og rita um
hann og verk hans.
Olafur Jóhann Sigurðsson: Aö
laufferjum og brunnum.
Verðlaunaljóð Ólafs Jóhanns
hafa veriö ófáanleg um skeiö og
eru nú gefin út i einu bindi.
tslcnzk Ijóö 1964-1973 eftir 61
höfund.
Eirikur Hreinn Finnbogason,
Friöa A. Siguröardóttir og Guö-
mundur G. Hagalin önnuðust
þetta þriöja bindi isl nútimaljóöa
Alfræöi Menningarsjóös
dr. Ingimar Jónsson: tþróttir I-
II.
Mjög ýtarlegt myndskreytt
upp flettirit sem eftir verður
tekið■
Hannes Pétursson og Helgi
Sæmundsson: tslenzkt skálda-
tal II.
Alfræöin nýtur þegar mikilla og
verðugra vinsælda meöal al-
mennings.
Tvö fræöirit
Baldur Jónsson: Mályrkja Guö-
mundar Finnbogasonar.
Könnun á störfum Guðmundar
Finnbogasonar aö islenskri
málrækt og nýyrðasmiö er
merkur kafli i sögu islenskrar
tungu.
Dr.Simon Jóh. Agústsson: Börn
og bækur II.
Síðari hluti hinnar merku rann-
sóknar á lestrarvenjum og
menningarandrúmslofti is-
lenskrar æsku.
Hiö islenzka þjóövinafélag
islenzkar úrvalsgreinar eftir 19
höfunda.
Bjarni Vilhjálmsson og Finn-
bogi Guömundsson önnuðust.
Lönd og lýöir.
Þórunn Magnúsdóttir:
Ungverjaland og Rúmenia.
Nýtt rit i hinum vinsæla bóka-
flokki.
Endurprentanir
Ólafur Jóhann Sigurösson: Spói,
barnabók.
tslenzk oröabók.Ritstjóri: Arini
Böðvarsson.
Jón Þórarinsson: Stafróf
tónfræöinnar.
Sturlunga saga I-II er nú fáan-
leg eftir mörg ár, mjög tak-
markaö upplag.
Andvari, 101. árgangur,
ritstjóri Finnbogi Guömunds-
son.
Studia Islandica 35. hefti,
ritstjóri Sveinn Skorri
Höskuldsson. Efni þessa heftis
er Þjóðfélagsmynd islenskra
barnabóka eftir Silju Aðal-
steinsdóttur.
Almanak fyrir lsland um áriö
1977, ritstjóri dr. Þorsteinn
Sæmundsson.
Almanak Hins tslenzka þjóö-
vinafélags 1977 meö Arbók ts-
Iands.
Almanakið er eitthvert hið
merkasta heimildarrit sem út
er gefið a Islandi. Ritstjóri
þess er dr. Þorsteinn Sæmunds-
son, en höfundur Arbókarinnar
er próf. ólafur Hansson.
Tækni/Vísindi
í þessari viku: Virkjun bylgjuorku 2
Þá má geta þess að bylgju-
orka þessi er mest þegar mest
þörf er fyrir raforku, þaö er aö
segja á veturna.
Bretar njóta nokkurar sér-
stööu hvaö varðar möguleika
á nýtingu bylgjuorku og
breskir visindamenn hafa gert
áætlanir um varöandi nýtingu
þessarar orku.
Eölisfræöingar hafa reiknaö
út aö bylgjuorka sú sem
nýtanleg er viö 1000 km langa
strandlengju gæti fullnægt
50% af heildarrafmagnsþörf
Bretlands.
790-2
Orku þess'' mætti virkja með
12 „bylgju-virkjunum” 80 km
löngum, sem staösettar væru
utan viö mestu iðnaðarsvæði
Bretlands.