Alþýðublaðið - 02.03.1977, Blaðsíða 2

2 STJÓRNMÁL
alþýAu-
Miðvikudagur 2. marz 1977 biadió
Ctgefaadi: Alþýbuflokkurinn. •
Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri og ábyrgöarmaöur: Arni Gunnarsson. Fréttastjóri: Bjarni Sigtryggsson.'
Aösetur ritstjórnar er i Síöumúla 11, simi 81866. Auglýsingadeild, Alþýöuhúsinu Hverfisgötu 10 — simi 14906.
Askriftarsimi 14900. Prentun: Blaöaprent h.f. Askriftarverö: 1100 krónur á mánuöi og 60 krónur I lausasöiu.
Þegar hið sanna eðli Morg-
unblaðsins kemur í ljós
Kjaramálaráðstef na
Alþýðusambands íslands
hef ur sent f rá sér ályktun
og greinargerð um efna-
hagsmál. Svo sem vitað
var f yrirf ram, er nú þung
hreyfing meðal launþega,
sérstaklega hinna lægst
launuðu, um verulegar
kauphækkanir, og kemur
þetta fram í ályktun ráð-
stef nunnar. Jaf nf ramt er
bent á margvíslegar leið-
ir, sem gætu stutt að því,
að efnahagskerf ið veiti
slíkar kauphækkanir, án
þess aðjara úr skorðum.
Það er ekki góðs viti, að
Morgunblaðið skuli hafa
snúizt til harðvítugrar
andstöðu gegn þessum
tillögum þegar á frum-
stigi, fordæmt sumar
með alkunnum hleypi-
dómum, en grafið undan
öðrum og snúið út
úr þeim.Ef þessi harða og
neikvæða afstaða blaðs-
ins ber vott um viðhorf
ríkisstjórnarinnar, eru
það sannarlega skugga-
leg tíðindi fyrir þjóðina,
því sjaldan hefur verið
meiri þörf á að ganga
fordómalaust og af gætni
til stórsamninga og ein-
mitt nú, og sjaldan hefur
ábyrgð ríkisvaldsins í
þeim efnum verið meiri.
Morgunblaðið ætti því að
halda aftur af atvinnu-
rekenda- og íhaldspólitík
sinni og taka upp ábyrg-
ari skrif, ef það vill
sfuðla að friðsamlegri
lausn kjaramálanna, og
hjálpa til að koma í veg
fyrir átök eða jafnvel
verkföll, sem vel geta
orðið ef harkan og of-
stækið ráða rtkjum og
ríkisstjórnin tekur sér
stöðu við hlið atvinnurek-
enda frá byrjun.
Fyrir nokkrum vikum
gaf OECD, Efnahags- og
f ramf arastof nunin í
París, út árlega skýrslu
sina um afkomu islend-
inga, eins og sú stofnun
gerir um allar aðildar-
þjóðir sínar. Þar kemur
fram, að OECD telur ís-
lenzku verkalýðshreyf-
inguna hafa sýnt hófsemi
og ábyrgð á undanförn-
um árum í samningagerð
allri, og fær íslenzkur
verkalýður þar góða ein-
kunn. Hins vegar kemur
f ram í skýrslunni, að ráð-
stafanir ríkisstjórnarinn-
ar, gengislækkanir,
skatta- og gjaldahækkan-
ir og fleira, hafi undan-
tekningalaust verið verð-
bólguaukandi. Rikis-
stjórnin er eins og á-
fengissjúklingur, sem
reynir að lækna vanliðan
með því að rétta sig af
með meira áfengi — hún
hefur mætt verðbólgu-
vanda með ráðstöfunum,
sem beinlinis auka sjálfa
verðbólguna.OECD segir
að ráðstafanir ríkisins til
að hafa hemil á eftir-
spurn hafi verið mjög
óf ullkomnar, svo að aftur
sé vitnað í skýrsluna.
Þegar þess er minnzt,
sem OECD viðurkennir,
að verkalýðssamtökin
hafa verið ábyrg og hóg-
vær í samningum undan-
farin ár, en ríkisvaldið
hefur aukið verðbólguna
til að draga úr eftirspurn,
þarf engan að undra þótt
þolinmæði þeirra laun-
þega, sem minnst fá, sé á
þrotum. Við þetta bætist
að í þjóðfélagi okkar hafa
sumir einstaklingar og
hópar getað mokað inn fé
og grætt á verðbólgunni,
og ekki bætir úr skák fyr-
ir láglaunafólk að horfa
upp á það — og skattsvik-
in í þokkabót.
Morgunblaðið boðar
miskunnarlaust, að draga
beri verulega úr þeim
hluta þjóðarteknanna,
sem fer um hendur hins
opinbera, og reynir að
snúa út úr samþykktum
kjaramálaráðstefnu ASÍ
til að draga hana í lið með
sér. Það er Ijót iðja, því
sannarlega vakir ekki hið
sama fyrir þessum
tveimur aðilum.
Morgunblaðið er nú
hætt að dylja þá stefnu
sína, að samdráttur í um-
svifum ríkissjóðs eigi að
koma fram á almanna-
tryggingum, heilbrigðis-
þjónustu og skólakerf inu,
sem eru stærstu útgjalda-
liðir ríkisins. Enda þótt
heilbrigð endurskoðun á
þessum kerfum, til að
koma í veg fyrir misnotk-
un, sé sjálfsögð, er sýni-
legt að Morgunblaðið
stefnir að samdrætti á
þessum sviðum. Það á að
minnka hlut þeirra gam-
almenna, öryrkja og ann-
arra, sem njóta trygging-
anna, og draga úr heil-
brigðisþjónustunni, —
annað geta orð blaðsins
ekki þýtt. Um þetta segir
AS(, að engar ráðstafanir
megi bitna á almennri,
félagslegri þjónustu, og
er sú stefna skýr.
Þar að auki er rétt að
athuga, að með sam-
drætti ríkisins, og þá
væntanlega skattalækk-
unum (sem lítið ber á
enn) mundi láglaunafólk-
ið, sem greiðir litla sem
enga skatta, ekki fá
meira fé til ráðstöfunar,
þótt félagsleg þjónusta sé
skert, eins og Morgun-
blaðið vill. Það verður
hátekjufólkið, sem fær
meira fé í hendur við
minnkandi umsvif ríkis-
sjóðs, éf kenningar Morg-
unblaðsins ná fram að
ganga.
Fjárfesting hefur verið
skipulagslaus og langt
umfram nauðsyn í mörg-
um greinum undanfarin
ár, enda miklu stærri
hluta þjóðartekna varið
til f járfestingar, en talið
er nauðsynlegt í öðrum
löndum. í þessum efnum
mundi skynsamleg
stefna geta bætt hag
launþega. Hvað ríkissjóð
snertir má benda á, að á
f járlögum eru ekki aðeins
framlög til ríkisfram-
kvæmda, heldur og risa-
stórar upphæðir, er renna
i sjóði, sem síðan lána til
hverskonar aðila í efna-
hagskerfinu. Það er
vafasamt, að nauðsyn-
legt sé að nota á þennan
hátt skattfé almennings
til útlána í fjárfestingu,
en eðlilegra væri að
spariféstæði undir henni.
Vaxtamálin eru að
sjálfsögðu tvíeggjuð,
enda nátengd hinu al-
menna efnahagsöng-
þveiti. Hins vegar er það
staðreynd, að fyrirtæki
greiða gífurlegar fúlgur í
vexti og gætu hækkað
laun, ef unnt væri að létta
þeim Vaxtabyrðina. Það
gengur ekki til lengdar,
að atvinnurekstur greiði
slíka þrælavexti sem hér
tíðkast.
Því miður hefur fram-
leiðni íslenzkra atvinnu-
vega um árabil farið
minnkandi og það hefur
verið látið bitna á laun-
um, sem dregizt hafa aft-
ur úr því, sem gerist í
grannlöndunum. Orsak-
irnar eru margar/ óhag-
kvæm fjárfesting,
minnkandi afli sem
sístækkandi floti skiptir á
milli sín, óstjórn og verð-
bólga. Þessari þróun
verður að snúa við og þar
verður að hugsa um laun
fólksins f ramar öllu öðru,
því að tilgangur atvinnu-
veganna er að brauðfæða
þjóðina en ekki að raka
saman gróða fyrir vildar-
vini Morgunblaðsins.
B.Gr.
24
MORGUNBÍl
Utgefandi hf. Árvakur, Reykjavfk.
FramK vœmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthlas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjorn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Höfnum kröfu
ASÍ um höft
ls\
kau
ingíj
o.s.f
biliðl
kennu
meginl
ur alls i
Nú v*
ustu mi.t
almennij
urlítii
ur
KJ
þýðusambands Islands
hefur lokið störfuj
sett fram.
kannast áreiðanlega
við, að innflutningsh|
stuðlað að
svo virðist sem al-
samstaða hafi orðið um
öana i miðstjórn Alþýðu-
sambandsins og á kjaramála-
á tið
vTnsln
stórlega
stjórnar.
En það fer ekki á milli mála.
njárðar króna með
lækkun söluskatts. afnámi
sjúkragjalds og laékkun vóru-
gjalds. og telur, að á þann hátt
r
Efnahagsstefna ASI
par sem sæti að hér mælir kjaramálaráð- megi ,J*ka Zga^
■2— ólikustu stefna Alþýðusambandsins um ™ d
að með því. að við drögum svo ur væntanlega vts
Lu okkar. að hún verð, ASI v,l|, draga urriji^^
, með og minnkaJ
ríkiscl
um 5C
ríkissjóðl
kennileg(
orðinu
létt verðl
atvinnuj
hann
gja'í
au
EIN-
DALKURINN
Sigarettureykingar og
þáttur kaupmanna,
stórra og smárra
Sfgarettureykingar hafa mikiö
veriö til umræBu siBustu mánuBi.
Þar hefur mesta athygli vakiB
hve miklum og góBum árangri
unga fólkiB hefur náB. Þetta er
betri hliBin á málinu. — Hin hliBin
er auglýsingaherferB sigarettu-
innflytjenda og undirtektir all-
margra kaupmanna.
Störkaupmenn og verzlunar-
eigendur hafa boriB þvl fyrir sig,
aB auglýsingarnar séu þáttur I
frjálsri verzlun. I þessum efnum
er sitthvaB sósa eBa kjöt. ÞaB
getur varla veriB sómi frjálsrar
verzlunar aB auglýsa varning
sem sannaB er meB áratuga
vfsindalegum rannsóknum, aB
veldur bæBi krabbameini og
hjartasjúkdómum, auk annarrar
óhollustu.
AuBvitaB ættu kaupmenn aB
koma til liBs viB heilbrigBisyfir-
völd og áhugamenn og reyna aB
stuBla aB minnkandi sigarettu-
notkun. Þeirra sómi yrBi liklega
mestur, ef þeir hættu algjörlega
aB selja sigarettur. Þar meB
legBu þeir verulegan skerf af
mörkum í baráttu gegn þeim
sjúkdómum, sem nú deyöa fleiri
karla og konur en nokkrir aBrir.
Rétt er aö þaö komi skýrt fram,
aB fjölmargir kaupmenn hafa
ýmist neitaB aö auglýsa slgarett-
ur I verzlunum sinum, eöa tekiö
auglýsingaspjöld niöur, þegar
þess hefur veriö óskaö. Nokkrir
berja þó hausnum viö steininn.
Þeim mönnum ætti aö bjóöa aö
vera viö uppskurö á krabba-
meinssjúklingi eBa dveljast dag-
langt á VifilsstöBum og fylgjast
meB lungnaþembu-sjúklingi. —
Varla eru menn svo harösvfraBir,
aB eftrir slika heimsókn láti þeir
viöskiptin ganga fyrir skynsem-
inni.
Annars er sannleikurinn sá, aö
framkoma sumra manna í þessu
auglýsingamáli er slik aö þaö
hlýtur aö vekja andúB eBa fyrir-
litningu allra hugsandi manna,
hvort sem þeir reykja eöa ekki.
Viöskiptahagsmunir eru látnir
ganga fyrir heilsu manna, og þeg-
ar gagnrýni er borinn fram er
svariB ávallt hiB sama: þetta er
þjónusta og þaö er hver maöur
frjáls aö því hvort hann reykir
eBa ekki, hvort hann fær sér síga-
rettupakka eöa ekki.
En spurningin fjallar alls ekki
um þetta atriöi. Hún er um
heilsufar heillar þjóBar. Hún
snýst um óþarfan fjáraustur og
mikla gjaldeyriseyöslu. Hún
snýst um hundruB milljóna króna,
sem variö er til lækninga og
greiöslu vistar I sjúkrahúsum.
Spurningin er um mengun lofts og
tillitsleysi viö þá, sem ekki
reykja. Spurningin er um lif og
dauöa: hvorteinstaklingur lifir 10
árum lengur eöa skemur. Svo al-
varlegt er máliö.
ÞaB er þvi ekki bara ljótur leik-
ur, heldur ætti þaB aö varöa viö
lög, aö hvetja unga og aldna til aö
reykja. Flestar auglýsinganna
höföa til ungs fólks. Birtar eru
glæsimyndir af bráBfallegu fólki I
fögru umhverfi. Þaö lætur sér
ýmislegtum munn fara, sem gæti
náö eyrum ungs fólks. Jafnvel eru
notaöar myndir af Iþróttamönn-
um og ýmsum hetjum hversdags-
lifsins. Allt veröur þetta fólk þó
fremur aumkunarvert, og væri
gaman aö sjá framan i þaö eftir
aö hafa hlaupiö upp sjö hæBir I
blokk. Liklega væri mesti glans-
inn af þvi.
HvaB sem þessu lföur hljóta all-
ir aö fordæma framkomu ýmissa
fulltrúa verzlunarinnar i þessu
máli. íslenzk verzlun hefur á und-
anförnum árum aukiö viröingu
sina meBal alls almennings. Hætt
er aö lita á kaupmenn sem blóö-
sugur, er leggjast á varnarlausa
alþýBu. SÍgarettumáliB gæti gert
aö engu baráttu kaupmanna-
stéttarinnar fyrir meiri skilningi
á hagsmunum hennar. ÞaB skilur
enginn, aö sigarettusala geti ver-
iB einn af hyrningarsteinum
hennar. A.m.k. hefur mikiö veriö
kvartaö undan lágri álagningu á
tóbak.