Alþýðublaðið - 02.03.1977, Side 16

MIÐVIKUDAGUR
2. MARZ 1977
Greiðslu-
byrði raf-
orkufyrir-
tækja af
lánum á
næstu
níu árum:
Fram kom 1 máli Aöalsteins
Guöjohnsens á þingi Sambands
islenzkra rafveitna I Reykjavlk
i gær, aö um siðustu áramót
hvflduláná raforkufyrirtækjum
i iandinu að upphæö rúmir 49
milljaröar króna. Þar meö eru
talin lán Rafmagnsveitna ríkis-
ins vegna Noröurlinu 1.730,
Kröfluiinu 650 og Bessastaöaár-
virkjunar 320 miiljónir.
Aöalsteinn sagöi, aö ef litiö
væri til ársins 1985, kæmi-i ljós,
að lánagreiöslur (þ.e. afborgan-
irog vextir) þegar tekinna lána
væru mjög breytilegar eftir ár-
um. Augljóst væri, aö greiöslum
þessara lána yröi aö jafna út
með einhverjum hætti, t.d.
lengingu lána, að þvi marki,
sem lánamarkaður á annaö
borö leyfir. Greiöslubyröi raf-
orkufyrirtækja af áhvilandi lán-
um 1. janúar s.l. nam 59.250
milljónum króna. Lán vegna
virkjunar við Hrauneyjafoss og
flutningskerfis frá henni eru
ekki meðtalin. Þá er kostnaöur
vegna Austurlinu ekki heldur
inni i þessari tölu.
Til grundvallar þessum út-
reikningi liggur niðurstaöa
Orkuspárnefndar.
Svo koma nauðsynleg-
ar framkvæmdir..............
En hér er ekki öll sagan sögð,
þvi eftir er að taka inn i heildar-
myndina nauðsynlegar fram-
kvæmdir á þeim nlu árum sem
Aðveitustööin aö Vegamótum, Snæfellsnesi.
hér um ræöir, eöa til ársins 1985.
Samkvæmt þvi sem Aöalsteinn
Guðjohnsen sagði á fundinum I
gær, má ætla beinan fjár-
festingarkostnað vegna fram-
kvæmda til að „tryggja næga
orku með hæfiiegum gæðum og
öryggi”, 61.720 milljónir króna.
Inn i þessa tölu eru ekki reikn-
aðir vextir á byggingartfma.
Um framtiöarstefnu I fjár-
festingarmálum raforkufyrir-
tækjanna, sagöi Aöalsteinn
Guðjohnsen meöal annars:
„Varðandi fjárfestingu raf-
orkufyrirtækja i framtiöinni
verður sérstaklega aö taka miö
af breyttri stefnu I húshitunar-
málum m.a. með tilkomu æ
fleiri jarðvarmaveitna svo og
hugmynda um fjarvarmaveit-
ur, sem svo hafa verið nefndar.
Einu nafni leyfi ég mér aö nefna
veitur þessar hitaveitur, hvort
sem orkugjafinn er jarövarmi
eingöngu eöa eitthvert sam-
bland jarðvarma, oliu og raf-
magns.... Á allra siöustu árum
hefur komið i ljós, aö jarðvarmi
er nýtanlegur á mun fleiri stöö-
um á landinu, en áöur var taliö.
Það sætir talsverðri furöu, aö
boranir eftir heitu vatni skuli
ekki hafa verið stórefldar mun
fyrr en raun varö á, svo mjög
sem jarövarmaveitur lækka
hitunarkostnaö. Þess i staö hef-
ur verið lagt ofurkapp á beina
rafhitun i húsum, sem seld er of
lágu verði, og kallar á umfangs-
miklar og dýrar framkvæmdir i
dreifikerfi, ekki sizt hjá
Rafmagnsveitum rikisins. Bein
rafhitun krefst auk þess mikils
varaafls i disilvélum. Eflaust
heföi verið skynsamlegra aö
leggja meiri áherzlu á raftúbu-
hitun sem millibilslausn, þar til
hugsanlegar jarðvarmi nýtt-
ist....
Húsahitun er veigamikill
þáttur I orkubúskap tslendinga
og þvi ber aö leggja höfuö-
áherzlu á farsæia lausn þeirra
mála bæði með réttu vali i
hitunarkerfi, svo og meö ýms-
um sparnaðaraögeröum, t.d.
notkun varmadæla þar sem það
hentar og aukinni áherzlu á
góöa einangrun húsa. Finna
þarf leiðir til aö hvetja fólk til
bættrar einangrunar bæö)i bæöi
með áróðri og jafnvel fyrir-
greiðslu I einhverri mynd (t.d.
varðandi tolla, lánafyrirgreiösi-
ur o.fl.).
Lifskjör íslendinga i dag
byggjast i rikum mæli á mikilli
notkun orku, bæði innfluttrar og
orku, sem framleidd er meö
innlendum orkugjöfum.
Innflutningur eldsneytis kostar
þjóöina i dag yfir 10 milljaröa
króna og orkuvinnsla úr vatns-
föllum og jarövarma ásamt
dreifingu orkunnar kosta einnig
miklar fjárhæöir i erlendum
gjaldeyri. Þegar litiö er á þær
tölur, sem raktar hafa veriö hér
að framan um fjárfestingar-
þarfir raforkuiönaðarins, hljóta
að vakna efasemdir um, hvort
þjóöin verði svo fjárhagslega I
stakk búin, aö hægt sé aö mæta
þessum þörfum. Þaö viröist
a.m.k. full ástæöa til aö hefja
samræmdar aögerðir til þess aö
draga úr aukningu á raforku-
þörf og auka hvers konar hag-
kvæmni i raforkunotkun. Meö
þvl móti væri unnt að dreifa
fyrirhugaðri fjárfestingu á
lengra timabil en hér hefur ver-
ið gert ráö fyrir, án þess aö lifs-
kjör skeröist.
—ARH
„Móta þarf ákveðna stefnu í
orkusparnaði á íslandi"
— sogði Aðalsieinn Guðjohnsen
rafmagnsstjóri á fundi SIR í gær
Á 18. miðsvetrarf undi
Sambands íslenzkra raf-
veitna sem hófst í gær í
Reykjavík, flutti Aðal-
steinn Guðjohnsen erindi
sem hann nefndi „Fjármál
raforkuiðnaðar á l'slandi."
í erindi sinu leitaðist
Aðalsteinn meðal annars
við að svara þeirri
spurningu hvort nokkur
ástæða væri til þess að
spara orkuna á Islandi.
Hann sagði m.a. í erindi
sinu:
„Þaö er nauðsynlegt aö gera
heildarúttekt á orkubúskap
þjóöarinnar og nota niöurstööur
þeirrar úttektar til þess aö gera
stórt átak i orkusparnaði. Viö Is-
lendingar höfum a.m.k. undan-
farna 2-3 áratugi, ekki tamið okk-
ur slikar neyzluvenjur, aö unnt sé
að tala um verulegan sparnað á
nokkru sviði. Þaö er sjálfsagt eitt
af einkennum veröbólguþjóð-
félagsins — og gildir jafnt á sviöi
raforkunotkunar sem öðrum
sviöum. Þvi hefur lika óspart ver-
iö haldið að fólki, aö I landinu sé
slik gængð ódýrrar orku, aö end-
ast muni um ókominn tima. I
flestum hinna iðnvæddu rikja
Vesturlanda er hins vegar fyrir
alllöngu hafin skipulögö herferð
til orkusparnaöar. Orsökin er
fyrst og fremst skortur á orku-
lindum, verðhækkanir á oliu og
andstaða viö byggingu orkuvera,
sem talin eru geta haft neikvæð
áhrif á umhverfi og andrúmsloft.
En er nokkur ástæða til orku-
sparnaðar á Islandi? Viö höfum
gnægð hreinna orkugjafa, þurfum
ekki oliukyntar rafstöövar, nema
i litlum mæli, heldur ekki kjarn-
orkustöövar — og landið ér stórt
og strjálbýlt og þvi nóg rými fyrir
háspennulinur. En við þurfum
annaö. Við þurfum fé til aö
byggja orkuver og til að efia
flutnings- og dreifikerfi raf-
orkunnar. Við búum I verðbólgu-
landi,— og ástæða er til aö ætla,
að verðbólga verði hér áfram til-
tölulega mikil, þótt eitthvaö
dragi vonandi úr hraða hennar á
næstunni. Þegariitiðer til þeirrar
gifurlegu fjárfestingar, sem aö
framan er lýst, og þó ekki gert
ráð fyrir neinni frekari stóriöju til
ársins 1985, en þegar hefur verið
ákveöin, hlýtur aö þurfa aö
hyggja aö þvi, hvort ekki beri að
hvetja mjög ákveðið til orku-
sparnaðar, þannig aö dreifa megi
þeirri miklu fjárfestingu, sem
framundan er, á lengri tima. Ný-
framkomin orkuspá byggist að
verulegu leyti á áformum I hús-
hitunarmálum. Þar veröur að
leita að ódýrustu lausnum m.a.
með hgnýtingu varmadæla og
hvers konar orkusparnaði.
En auk orkusparnaðar ber að
gera ákveðnar tillögur um alls
konar sparnaö i rekstri, sem og
hagræðingu og aðgeröir til
lækkunar á rekstrarkostnaði. I
þessum efnum þarf aö koma til
alveg nýr hugsunarháttur. Ég tel
einsýnt að yfirstjórn orkumála
beri að leggja fram mjög
ákveönar tillögur i þessu efni og
móta meö þvi ákveðna stefnu.”
—ARH
Fargjöld SVR hækka
Hækkunin mest á fargjöldum aldraðra og öryrkja
Frá og með deginum
í dag hækka fargjöid
strætisvagna Reykja-
vikur um 10-30%. Mest
er hækkunin á kortum
fyrir aldraða og
öryrkja, eða um 30%
Hingað til hefur þessi
hópur getað keypt 58
ferða kort fyrir 1000
krónur en nú verða á
kortum þessum 44 ferð-
ir.
Hækkanir á öörum fargjöld-
um eru sem hér segir: Einstök
fargjöld fulloöinna eru nú 60
krónur en voru áður 50 krónur,
hækkun sem nemur 20%. 1000
krónu farmíöaspjöld sem nú
veröa meö 19 miöum voru áöur
meö 21 miða, hækkun sem nem-
ur 10%. 2000 krónu farmiða-
spjöld sem áöur voru meö 58
miöum veröa númeö 44 miöum,
hækkun sem nemur 44%.
Einstök fargjöld barna eru nú 20
krónur, en voru áður 18 krónur
hækkun sem nemur um 10%.
Farmiðaspjöld fyrir börn 40
miöa barnaspjöld hækka úr 500
krónum I krónur 600, hækkun
sem nemur 20%.
Sem sjá má er lltið samræmi I
hækkunum þessum fargjöld eru
ýmist hækkuö um 10, 20 eöa
30%, en einna mesta athygli
verkur aö viö hæfi þykir aö
hækka fargjöld fyrir aldraöa og
öryrkja mest eöa um 30%.
Hér er um aö ræöa þann þjóö-
félagshóp sem stendur einna
verst að vigi f járhagslega, en er
jafnframt mjög háöur al-
menningsvögnum.
ES
alþýöu
bflaöiö
Frétt: Að framundan séu
allmiklar breytingar á rit-
stjórn Timans. Alfreð
Þorsteinsson hætti þar I
gær, og menn hafa mjög
hugleitt hvér verði eftir-
maður hans. Ýmsir hafa
nefnt Jón Sigurðsson, sem
skrifað hefur skrýtnar
greinar i Timann að undan-
förnu, og virðist vera hæfi-
lega orðljótur fyrir smekk
ýnissa Tima-manna. Eirík-
ur Tómasson, sem hefði
getað bætt blaðið að mun,
er nú orðinn aðstoðarmað-
ur ráðherra. Þá er vitað, að
fljótlega hætta störfum á
Timanum tveir hæfustu
blaðamennirnir þar.
Lesiö: I öðru siðdegisblaö-
anna i gær I smáauglýsing-
um undir „Einkamál”:
„Hugguleg og greind ekkja
óskar eftir að kynnast efn-
uðum manni, hjúskapur
eða sambúð útilokað,
beggja hagur. Tilboð send-
ist blaðinu fyrir 10.3. merkt
„Trúnaðarmál””.
Heyrt: Þeir, sem ekki
kunna að meta tviræða
brandara, ættu ekki að lesa
áram — Hvað er likt meö
karlmönnum og Volkswag-
en bilum? Svar: Þeir eru
báðir með skottið að fram-
an!H!
Frétt: Að þaö hafi vakið;
verulega athygli islenzkra
gesta I sendiráði Sovétrikj-
anna fyrir nokkru, að einn
starfsmaður sendiráðsins
fór með ljóö eftir Matthias
Johannessen, Morgun-
blaðsritstjóra, á islenzku.
Matthias var þarna stadd-
ur og mun hafa haft mikla
ánægju af þvi, að maðurinn
skyldi kunna utan aö ljóð
sin.
Heyrt: Að Seðlabankinn sé
nú fallinn ,frá þeirri hug-
mynd að reisa nýja Seðla-
bankann i grunninum
djúpa norðan við Arnarhól.
Þar muni koma i staðinn
bilageymsla, sem ekki
skerði strá á Arnarhóli.
Seðlabankinn eigi hins veg-
ar að risa þar sem nú
stendur Sænska frystihúsið
og er að hruni komið.