Alþýðublaðið - 28.06.1977, Blaðsíða 4

4
Þriðjudagur 28. júní 1977
SKÁK ^ %
Umsjón: svavar guðni SVAVARSSON
Hver var Bilguer?
Lauslega þýtt úr sænska skák
tlmaritinu Schacknytt mai-heft:
1977. Eftir Svend Nyvrup.
Þegar fyrsti hluti byrjana
alfræöibókar FIDE kom út fyrii’
nokkrum árum vakti þaö mikhi
hrifningu i öllum skákheiminum.
Þaö var ekki aöeins Bent Larsen
sem sagöi aö þetta væri ,,okka;
tima Bilguer”. Hver var Biíguer'
Nafniö felur i sér stutt ei
athyglisvert lifshlaup. Rudolf voi
Bilguer fæddist i Berlin 1815 oi
var af aöalsætt, sem haföi öölaz.
tign sina vegna hermennsku.
Hann gekk hermannsveginn og
fékk vegna tignar sinnar yfir-
mannsstarf eftir nauösynlegan
námstima. Samhliöa starfi sinu
undi hann viö skák I skákfélagi
staöarins.
Um þróun hans sem skák-
manns er litiö vitaö. Þegar hann
tefldi við beztu skákmenn sins
tima i Berlin var hann jafningi
þeirra. Hann var mjög heiisu-
tæpur og eftir tvö ár sem yfir-
maöur i hernum, neyddist hann
1
Bilguer
til þess aö sækja um lausn frá
störfum.
Skömmu fyrir 25. afmælisdag
sinn lézt hann.
A siðustu árum æfi sinnar vann
hann meö mikilli atorku aö verki,
sem þá var óþekkt, þaö var bók
um byrjana yfirlit. Aöur fyrr var
ekki fengizt svo mjög um byrj-
analeiðir. Meö vini sinum Thass-
ilo von der Lasa vann hann aö
athugunum sinum og var langt
kominn meö starf sitt þegar hann
dó 1840. Von der Lasa hélt verkinu
áfram og lauk þvi.
Ariö 1943 kom siöan út
„Handbuch des Schachpiels.
Entoworfen und angefangen von
P.R. v. Bilguer, forgesetzt und
herausgegeben von seinem
Freunde v.d. Lasa”.
Verkiö varö bók aldarinnar
/egna mikils yfirgrips efnisins,
/fsindalegra — og kerfisbundinna
/innubragöa.
Þaö iýsir bezt oröum Larsens
þegar hann sagöi aö komin væri
,,nýr Bilguer”, hversu framsýnn
hann var (Bilguer). (Þess má
geta aö endurskoöanir voru gerö-
ar á bókinni meö árunum m.a.
fann ég i safni minu eina slfka
geröa af Carli Schlechter og út-
gefna af Jacques Mieses, Berlin
og Leipzig 1921. Sv. G. Sv.).
Hvernig tefldi Bilguer sjálfur?
Viö skulum lfta á eina hinna fáu
skáka, sem hafa varöveitzt frá
hans hendi.
Hvitt: Bilguer. Svart Schorn.
Skozka bragðið.
1. e4, e5. 2. Rf3, Rc6. 3. d4, exd4.
4. Bc4, Bb4+. 5. c3, dxc3. 6. 0-0,
cxb2. 7. Bxb2, Bf8. 8. Dd5, (Sé
skoöaö i bók Bilguers mælir hann
hér meö 8. e5, en segir aö miklir
möguleikar séu eftir leikinn, sem
hann lék. Þaö sannast hér.) 8~,
Rh6. 9. Rg5, De7. 10. Rc3, d6. 11.
Rb5, Re5. 12. Bxe5, dxe5.
13. Rxc7+, Dxc7. 14. Hacl, De7.
15. Bb5+, Bd7. 16. Dxb7, Hd8. 17.
Hfdl, Bxb5. 18. Dxb5+, Hd7. 19.
Hc8+, Dd8. 20. Dd7 Mát.
Byrjana alfræöibók FIDE hef-
ur fengizt i Skákhúsinu á Haga-
mel.
Einu fjölmennasta skákmóti,
sem hefur veriö haldiö á Islandi,
Vetrarmóti Skákfélagsins Mjöln-
is er lokiö en þar sem óljóst er um
nokkrar skákir i A-riöli og ég hef
ekki fengiö upplýsingar þar um
birti ég ekkert, enda efni i heil-
siöugrein. Vonandi lætur blaöa-
fulltrúi félagsins frá sér heyra I
fjölmiölum um hiö grósku mikla
starf félagsins.
Aö endingu vil ég óska Friörik
Olafssyni gæfu og gengis hvort,
sem hann ætlar aö starfa utan
skákborösins i skákheiminum eöa
viö þaö.
Svavar.
Læknar gera
strandhögg
í skák-
heiminum
Fyrir nokkru siöan tefldu lækn-
ar Landspitalans viö starfsmenn
Verkfræöiskrifstofu Siguröar
Thoroddsen og sigruöu meö 58 v.
gegn 17 v.
1 siðustu viku tefldu tiu læknar
og einn vaktmaöur þeirra viö
starfsmenn Landsbankans, og
Landsbankamenn hafa veriö
taldir til stórvelda i skákheimin-
um hér. Keppninni var hagaö
þannig aö tefldar voru fimm
minútna skákir, samtals átta um-
feröir og fóru leikar svo aö Land-
spitalamenn sigruöu meö 49 og
hálfum vinningi gegn 38 og hálf-
um vinningi. Liö Landspitalans
var sem hér segir: Sæmundur
Kjatansson, Grétar Ólafsson,
Bjarni Þjóöleifsson, Ingólfur
Hjaltalin, Sverrir Bergmann
Hjalti Þórarinsson, Guöjón Sigur-
björnsson, Ragnar Konráösson,
Þóröur Haröarson, Gestur Þor-
geirsson.
Af einskærri heppni komst upp
um þessar keppnir og var tölu-
vert erfitt aö afla fullra heimilda
og kostaöi mörg simtöl, en smátt
Framhald á bls. 10
KVIKMYNDIR 1 Þorsteinn Úlfar Björnsson skrifar
Tvær myndir um
Háskólabió: Kassandra brúin
itölsk/brezk 1977, iitir, breið-
itölsk/brez4 1977, litir, Dreio-
tjald, stjórnandi: George Cos-
matos.
Það skemmir fyrirað vita um
endi myndarinnar og er nóg aö
segja að hún fjalli um járn-
brautarlest þar sem hættulegur
moröingi leikur lausum hala.
Þessi morðingi er bakteria og
stórkostlega erfiði meðhöndlun.
Það er ekkert mótefni til og þaö
ráð er tekið að innsigla lestina.
Það eru ýmsir þræðir sem
gaman er að velta fyrir sér i
sambandi við atburðarásina. Til
dæmis hvers vegna Bandarikja-
menn eru svona æstirf að koma
henni yfir til Póllands. Hvers
vegna yfirmaður áætlunarinnar
um að senda lestina þangað er
hafður undir eftirliti af sam-
starfsmönnum sinum, og fleira
mætti tina til.
Cosmatos hefur sjálfur sagt
að þetta sé i raun og veru ham-
fara mynd og fyrir sig persónu-
lega sé drepsótt miklu meira
eyðileggjandi en jarðskjálfti,
eldsvoði eða sprengja. „Drep-
sótt sem framkölluð er af
mönnum er verst af öllu og
fyrirlitlegust. Við erum verstu
óvinir sjálfra okkar. Við erum
að drepa okkur með svoköll-
uðum framförum eöa þróun.”
Kassandra brúin er vel gerð
og góö mynd. Hún heldur
manni hugföngnum frá upphafi
til enda. Ég vil eindregið hvetja
fólk til að láta myndina ekki
fram hjá sér fara en það verða
ferðalög
örugglega fáar sýningar eftir
þegar þetta birtist á prenti. Cos-
matos er kunnur fyrir mynd-
irnar The beloved og Massacre
inRome en hann hlaut skilorðs-
bundinn fangelsisdóm fyrir þá
siðarnefndu þar sem sannleik-
urinn kom illa við Vatikanið.
Hann er leikstjóri sem mikils
má vænta af i framtiðinni og
hefur einstakt lag á að fá það
bezta út úr leikurum þeim sem
vinna með honum.
Laugarásbió: Höidum iifi
(Survive) gerð 1976, mexikönsk,
litir breiðtjald, stjórnandi:
Rene Cardona.
Það þarf aðeins eina setningu
til að skrifa um meistaraverk.
Þessvegna væri hægt að skrifa
langt mál um Höldum lifi. Gall-
inn er bara sá að það er eyðsla á
rúmi sem væri betur varið undir
eitthvað annað þarfara en þessa
ógeöfelldu og að flestu leyti
slæmu mynd. Höldum lifi fjallar
um atburði sem gerðust nýlega
ofnýlega, og eru fremur dapur-
legir. Myndin er gerð i heim-
ildarmyndar stil og hefur sum-
staðar þul sem segir setningar
eins og „þau gerðu hið ómögu-
lega, þau héldu óbuguðum and-
legum styrk”. En myndina
vantar samt raunverulegt
heimildarmyndaryfirbragð.
Það er sáralitið sýnt af félags-
legum högum og samskiptum
fólksins. Það er lögð miklu
meiri áherzla á að sýna þegar
verið er að brytja niður lik til
matar. 1 stuttu máli sagt er gert
of mikið úr mannáti fólksins en
það var bara einn af fjöl-
mörgum þáttum þessa hörmu-
lega slyss.
Þó á myndin til sin augnablik.
Það er i fyrsta lagi sjálft slysiö
þegar vélin skellur á fjallinu og
eftirleikur þess, aöhlynning
sjúkra og særðra. 1 öðru lagi er
sena þar sem draugalegar
verur bera hina dánu til hinstu
hvilu i snjónum ógnþrungin og
tónlistin undir hreint mögnuð.
Sjaldan hefur maður orðið eins
var við dauðann i nokkurri
mynd eins og þar. Tvö önnur
atriði eru nokkuð góð. Þaö er
þegar fólkið heyrir um andlát
sitt I litlu ferðaviðtæki og þegar
örvæntingarfullir mennirnir
komast loks til byggða eftir
hjálp. Það sem eftir er af mynd-
inni nær að minum dómi alls
ekki sama gæðastigi.
Opið bréf til útvarpsstjóra:
Mátflytjendur í Ríkisútvaipi
skulu vera starfi sinu vaxnir
Þátttakendur I námskeiöi
fyrir móöurmálskennara I
grunnskólum, sem haldíö var i
Kennaraháskóla Islands, 6.-10.
júni sl. hafa sent útvarpsstjóra
Andrési Björnssyni opiö bréf,
þar sem lögð er rik áherzla á aö
þulir og aörir fastráönir mál-
flytjendur Rikisútvarpsins séu
starfi sinu vaxnir, og framburð-
ur þeirra sé skýr og eölilegur, á-
herzlur réttar og málhreimur
Islenzkur.
Benda kennararnir á
aö þetta megi sizt bresta hjá
þeim sem annast þætti fyrir
ungu kynslóöina, svo sem
barnatima, iþróttaþætti og
poppþætti.
I bréfinu til útvarpsstjóra
segir ennfremur aö þaö sé sam-
dóma álit kennaranna á nám-
skeiðinu, aö koma eigi á viötæku
samstarfi Rikisútvarpsins og
móöurmálskennslu i skólum,
meöal annars meö föstum þátt-
um um framburö islenzks máls.
Jafnframt þakka kennararnir
þá viöleitni Rikisútvarpsins til
eflingar islenzkrar tungu meö
þáttum um daglegt mál og þátt-
um oröarbókamanna.
Allir þátttakendur i nám-
skeiöinu undirrituöu bréfiö til
Útvarpsstjóra og var afrit af þvi
sent til menntamálaráöherra,
útvarpsráös og allra fjölmiöla.
—AE
HORNID
Að endaðri kvöldsögu i útvarpi:
Endað þruglið, aftur lagði
auma bók — frá kommablesa.
Andskotinn loks amen sagði,
ögmundsson þá'hætti að lesa.
Flosi Flosa.
Auglýsingasími
blaðsins er 14906