Alþýðublaðið - 19.08.1977, Blaðsíða 5

5
MmCm1' Föstudagur 19. ágúst 1977
SKOÐUN
Þann 3. ágúst s.l. ritaöi Ólafur
Björnsson, útgeröarmaður 1
Keflavík, grein i Alþýðublaðið.
Eins og fyrirsögn greinarinnar
gaf I skyn — Athugasemt við
hundasund Sighvats Björgvins-
sonar — mun tilgangurinn hafa
veriö aö svara skrifum, sem
birzt höfðu eftir mig i Dagblaö-
inu nokkrum dögum áöur. Ólafi
Björnssyni lá vissulega mikið á
hjarta. Minnst af þvi mun hins
vegar vera frá mér komið, þvi
tilefni skrifa sinna sækir Ólafur
Björnsson eitthvað annað en i
umrædda Dagblaðsgrein eftir
mig. Sennilegast þykir mér, að
Ólafur hafi aldrei lesiö hana
sjálfur, heldur hafi einhver
óvandaður maður skrökvað þvi
að honum hvaö þar hafi staðið,
þvi á þeim raunar fáu stöðum i
grein sinni, sem Ólafur vitnað I
skrif min, þá er hann að gera
mér upp skoöanir á grundvelli
orða, sem ég hef aldrei látið
falla. Þvi miöur á ég ekki lengur
eintak það af Dagblaðinu, sem
umrædd grein min birtist I, en ef
einhver góöviljaöur maöur
kynni aö hafa það undir höndum
væri vel ef hann vildi gauka þvi
aö Ölafi. Við Ólafur getum svo
rætt saman, þegar hann er bú-
inn að lesa umrædd skrif sjálfur
— og gætum þá alveg losnað við
leiöiniegar rangfærslur, mis-
skilning, tilbúning og úrslettur
úr klauf svo sem eins og viö sé-
um aö skrifa I blööin tii þess að
drýgja bágar tekjur okkar. Skit-
kast er fáum ánægjuefni nema
e.t.v. þeim, sem skemmtun hafa
af þvi að standa hjá og horfa
á. Jafnvel sá, sem kastar, upp-
sker ógjarna annað en að
óhreinka sjálfan sig.
Hitt skal ég fúslega upplýsa ef
Ólafur telur það skipta ein-
hverju máli, aö ég mun tvivegis
á ævinni hafa látið þaö henda
mig aö rita greinar I önnur blöö,
en Alþýöublaöiö (ef undan er
skilinn SKUTULL, flokksblað
okkar I Vestfjarðakjördæmi),
og I hvorugt skiptið þegiö fé
fyrir. Hvað það kemur fisk-
veiðimálum við er hins vegar
fyrir utan minn skilning.
Eg veit ekki til þess að menn
þurfi að láta ritfrelsi I skiptum
fyrir félagsskirteini I Alþýðu-
flokknum. Um það erum við
Ólafur Björnsson hins vegar
sammála, aö nauðsyn ber til að
Alþýðuflokksmenn styöji
Alþýðublaðið m.a. með þvi að
beina skrifum sínum frekar til
þess, en til annarra blaða.
örþrifaráðið.
Grein sú, sem ég ritaöi I Dag-
blaðið og Ólafur Björnsson hef-
ur haft spurnir af, fjallaði eink-
upi og sér i lagi um tvö atriöi i
fiskveiði- og verndunarmál-
um. Fyrra atr.var.iaðégbentiá,
að sú veiðistöðvun, sem gripið
hefur verið til nú I haust varð-
andi þorskveiöar, væri nánast
örþrifaráö. Ég dró slöur en svo
úr þvi aö minnka þyrfti sókn I
þorsk m.a. með veiðitakmörk-
unum en lagöi áherzlu á, aö
bannið, eins og það er fram-
kvæmt nú,hefðim.a. þann stóra
galla að taka ekki sjálfsagt tillit
til eölilegra jafnræöissjónar-
miða milli veiðiaðferöa og
landshluta. í þvi sambandi benti
ég á, að veiðibann á þorsk, sem
framkvæmt er utan vetrarver-
tiðar, hefði sáralitil eöa engin
áhrif á fiskveiðar og fiskvinnslu
á suður og suð-vesturhorni
landsins þar sem sáralitill
þorskur er veiddur á þeim árs-
tima, sem bannið gildir. Hins
vegar kæmi það af fullum þunga
niður á ibúum ýmissa annarra
landshluta, s.s. eins og Vest-
fjarða, þar sem þorskur keiyur
að landi jafnt og þétt allt arið
um kring og sumarið er auk
þess athafnatimi handfærabát-
anna, sem viða eru mjög margir
og gegna talsvert veigamiklu
hlutverki bæði i hráefnisöflun og
I atvinnumálum yfirleitt. Vakti
ég einnig sérstaka athygli á, að
það færi ekki vel saman á einu
og sama árinu að hafa ekki einu
sinni eftirlit með að reglum um
hámarksfjölda neta i sjó sé
Sighvatur Björgvinsson, alþm., skrifar
framfylgt á netasvæöunum á
vetrarvertið en rjúka svo til sið-
ustu mánuöi ársins og reka I
land lengri tima þá sjómenn,
sem fengsælastir eru og skila
a.m.k. sumir hverjir bezta og /
verðmætasta hráefninu.
Ólafur Björnsson gerir enga
sérstaka athugasemd viö þetta
atriði i grein minni og vil ég
gjarna mega skoöa þögn hans
þar um sem samþykki.
Miklu stærra mál.
Hitt atriðið I grein minni fjall-
aði raunar um miklu stærra mál
— sem sé það hvort og þá hve-
nær móta eigi stefnu I fiskveið-
um og fiskvinnslu i samræmi
við þá nýorðnu staðreynd, að
fiskurinn á Islandsmiöum er
takmarkað hráefni á borö við
hver önnur takmörkuð náttúru-
gæöi s.s. eins og koi, oilu,
málma, jarövarmaorku, vatns-
orku, gróðurlendi o.s.frv.,
o.s.frv. Ég varpaöi fram þeirri
spurningu, hvort við þær aö-
stæður væri ekki sjálfsagt aö
halda I heiðri sömu lögmálum
um veiöar og vinnslu á fiski —
m.a. varöandi staðarval — og
gilda um hagnýtingu annarra
takmarkaðra gæða: hráefnis
orku, o.s.frv. Hvers vegna var
álver staösett við Hafnarfjörð?
Vegna þess að það var talinn
vera hagkvæmasti staöurinn
fyrir slikan rekstur. Hvers
vegna var áburðarverksmiðja
reist I Gufunesi? Sama svar.
Eða sementsverksmiöja viö
Akranes, en ekki Patreksfjörð,
og nú málmblendiverksmiðja i
Hvalfiröi? 011 þekkjum við þau
rök, sem hér liggja til grund-
vallar. Og ég leyfði mér aö
spyrja hvort ekki væri rétt aö
hafa algerlega sambærilegar
röksemdir I huga varðandi
staöarval fyrir útgerð og fisk-
vinnslu, eftir aö fiskurinn er
orðin takmörkuð, raunar ofnýtt
auölind. Þetta segir Ólafur
Björnsson að sé smjaður fyrir

Vestfiröingum, er nálgist háö.
Hvergi voru Vestfiröir eöa Vest-
firöingar nefndir i þessu sam-
hengi I grein minni. Hins vegar
er Ólafur Björnsson manna
kunnugastur málefnum fisk-
veiöa og fiskvinnslu — mun
kunnugri en ég — og ef honum
koma strax Vestfiröir i hug þeg-
ar hann les upptalningu á atriö-
um, sem þurfa aö vera fyrir
hendi til þess að útgerð og fisk-
v.innsla standi sig vel og skili
þjóðarbúinu mestum^.arði, þá
má hann þaö átölulaust af mér.
Ég haföi hinsvegar haldið, að
þótt Vestfiröingar reki útgerð-
ar- og fiskvinnslufyrirtæki sin
með mun betri árangri og meira
arði en meöaltallnu nemur, eins
og opinberar skýrslur sýna, þá
séu þó ýmsir aðrir staðir á iand-
inu, sem sýni ekki öllu lakari af-
komu. Um það sem ólafur
Björnsson segir vera „rnlna
kenningu” um einkaleyfi Vest-
firðinga til þorskveiða og siðan
útleggingu hans á þeim texta,
vil ég ekki segja annaö en það,
aö ég veit ekki hvað maöurinn
er aö fara. Ég þekki ekki þessa
kenningu — allra sizt frá sjálf-
um mér. Kannski er ólafur
þarna aö rugla Dagblaösgrein
minni saman við frétt, sem birt-
ist raunar I Alþýðublaöinu um
samþykkt aðalfundar kjör-
dæmisráðs Alþýöuflokksins á
Vestfjörðum þess efnir m.a., að
reynslan hafi sýnt að hagkvæm-
ast sé fyrir þjóöarbúið ef Vest-
firðingar nýti vestfirzku miöin.
Altént itreka ég þá ósk mina, að
Ólafur Björnsson lesi nú sjálfur
þá Dagblaðsgrein mina, sem
hann vill vera að vitna til — ekki
siður til þess að komast að raun
um hvað ekki stendur þar en til
aö fræðast um hvaö þar var
sagt.
Um samþykkt aðalfundar
kjördæmisráös Alþýðuflokksins
á Vestfjörðum, sem áðan var
vitnað til, er litið annað að
segja, en að öllum er ljóst, að
hún er rétt. Hver sem vill má
bera saman útlit og hráefnis-
verömæti þess fisks, sem t.d.
Vesfjarðatogararnir koma meö
heim af Vestfjarðamiðum og
þess, sem önnur togskip leggja
upp af sömu miðum og svo það
verðmæti, sem fæst úr hráefn-
inu I vinnslu annars vegar á
Vestfjörðum og hins vegar á
ýmsum öðrum stööum. Ef það
er rétt, sem ég hygg rétt vera,
að þessi samanburöur sé Vest-
fjöröum hagstæöur, þá er eðli-
legt aö á það sé bent og athygli
vakin á , aö þjóðin beri mest úr
býtum meö þvi að vestfirzk mið
séu sem mest nýtt meö þeim
hætti. Aö sjálfsögðu er slik
ábending verðugt innlegg I þær
umræður, sem fram fara um
fiskverndunarmál og mótun
stefnu um hagnýtingu fiski-
miöa. í henni er hins vegar siöur
en svo fóigin nein árás á aðra.
Leyfum staðreyndunum
að tala.
Ég lit á þessi orð min, sem
hreinar staðreyndir og raunar
nauðsynlegt aö sem fyrst verði
gerð nákvæm könnun á stöðu
fiskveiða og fiskvinnslu á land-
inu öllu i þeim tilgangi aö kom-
ast að raun um hver er afkoma
hinna ýmsu greina I veiöum og
vinnslu eftir landshlutum og i
beinu framhaldi af þvi hvernig
nýta megi fiskimiöin til mestra
hagsmuna fyrir þjóöina. Þessi
orð min má enginn misskilja.
Þau eru ekki árás á einn eða
neinn — hvorki einstakling né
landshluta — fremur en t.d. at-
huganir um staðarvel sem end-
uðu með staösetningu álvers við.
Hafnarfjörð var árás á Norð-
lendinga eða sambærilega
athugun, sem endaði með
ákvörðun um staðsetn-
ingu sementsverksmiðju við
Akranes var árás á Vestfirö-
inga. Hér er aöeins um þaö að
ræöa að notast við sambærileg-
ar aðferðir varðandi hagnýtingu
á: fiskimiðunum sem tak-
markaöi auðlind og notaðar
hafa verið-viö hagnýtingu á öör-
um takmörkuðum auölindum
þjóöarinnar og engum hefur
dottið I hug að véfengja —
þ.e.a.s. aöferðirnar sjálfar.
Þjóöin þarf nú á öllu sinu að
halda til þess að vinna sig upp
úr öldudalnum. Hvernig geta
fiskimiöin orðið okkur mest að
haldi i þvi sambandi, bæði nú og
I framtiöinni? Svo einfalt er
málið.
Aö þjóönýta tapið.
Um þessar mundir eru blikur
á lofti í gjaldeyrismáium.
Margt bendir til að um þessar
mundir sé beinlinis veriö aö
keppa aö þvi að gengi islenzkra
gjaldmiöilsins veröi fellt rétt
eina ferðina enn. Sama viðbár-
an er nu upp höfö og oft áður.
Otflutningsatvinnuvegirnir,
einkum þó og sér I lagi fisk-
vinnsla.teljasig ekki getagreitt
þau laun, sem þeir hafa þó á sig
tekiö I frjálsum samningum.
Einasta ráðið sé að fella gengið.
Fyrir þvi er barizt undan-
bragðalaust og fyrir opnum
tjöldum og virðast eigendur
fiskverkunarstöðva á Suður-
landi og Suðurnesjum standa
þar fremstir i flokki m.a. með
beinum hótunum um að reka
starfsfólk sitt heim og hætta
starfrækslu sé gengi ekki fellt,
þvi þrátt fyrir tal um aukna
fyrirgreiðslu bankakerfisins er
öllum þó ljóst hvert er hið raun-
verulega markmið með öllu
saman.
Nú skal ég ekki draga I efa,
að afkoma frystihúsa og fisk-
verkunarstöðva sé jafn slæm og
sagt er — ég hef ekkert i hönd-
unum til þess að geta sannaö hiö
gagnstæöa. Hitt veit ég, aö af-
koman er ákaflega misjöfn. Ég
veit það lika, að gerðir verða
heilmiklir útreikningar, sem
sýna munu, að meðaltalsaf-
koma fiskverkunarinnar sé
svona og svona langt fyrir neð-
an núllpuktinn og á þeim
meðaltalsútreikningum verða
væntanlegar aögeröir reistar.
Með slikum aðferðum er að
sjálfsögðu verið að löggilda
undirmálsmennskuna og þjóö-
nýta tapiö, þvi engin atvinnu-
grein hvort heldur hún heitir
landbúnaöur, sjávarútvegur,
verzlun eöa iðnaður er sjálf-
bjarga ef si og æ er veriö að taka
mið af fyrirtækjum, sem aldrei
geta staöiö á eigin fótum sakir
hráefnisskorts, vanstjórnunar,
fjármagnsskorts, rangrar stað-
setningar eða annara illvið-
ráðanlegra atriða.
Við höfum engin efni á þvi
lengur að berjast viö að halda
meö stöðugum blóögjöfum llfinu
i undirmálsmennsku I undir-
stöðuatvinnuvegi þjóðarinnar —
þeim atvinnurekstri, sem hart-
nær öll önnur atvinnustarfsemi i
landinu byggir á beint eða
óbeint. Þvi siöur ef undirmáls-
mennskan kostar oss það, að
möguleikar þeirra aöila I þess-
ari atvinnugrein, sem eru veit-
endur en ekki þiggjendur á
þjóðarbúinu, til þess að draga
björg I búið séu skertir. Sá, sem
lætur áhyggjur af sliku lönd og
leið við þær aöstæður, sem nú
rikja i efnahags- og fiskveiði-
málum okkar Islendinga, er
ekki bara barn. Hann er óviti.