Alþýðublaðið - 17.11.1977, Síða 7

Fimmtudagur 17. nóvember 1977
7
Dapurlegar fréttir í Ijósi ákvardana ráðamarma
íslenzki þorsk-
stofninn á
hraðri niðurleið
kynþroska fjögurra, eöa á
fimmta ári?”
„Já, þaö er fyrst og fremst
undir stæröinni komiö og
stærðin fer eftir hagkvæmni lif-
skilyrða i uppvexti hans.”
„Fleira um þetta aö segja?”
„Já. Þessi misjafni vöxtur
árgangsins þýöir þaö, aö þvi fer
fjarri, að sami árgangur hrygn-
ir á sama ári. Ef til vill mætti
kalla þetta einhverskonar höml-
ur frá náttúrunnar hendi. Þar
viröist ekki allt sett á eitt spil.
Vist er þaö aö viö höfum rekizt á
hrygningarþroska. Þessi mis-
jöfnu vaxtarskilyröi og vaxtar-
hraöi orkar þvi til einskonar
jöfnunar.”
„En hvaö telur þú um mögu-
leika þorsksins til aö hrygna oft-
ar en t.d. einu sinni?”
„Þeir fara talsvert ört þverr-
andi, eins og sjá má á þvi, aö á
árunum 1948-1950 teljum viö, aö
þorskurinn hafi haft meöaltals-
möguleika til aö hrygna 2,5
sinnum. A árúnum 1965-1970
hafi þessir meðaltalsmöguleik-
ar hrapaö niöur i 1,2 sinnum.
Þetta segir okkur, aö fiskstofn-
inn hér við land er aö veröa æ
yngri með hverju árinu, sem
liður og þaö hefur tiltekna hættu
og umtalsverða i för meö sér.
Umfram allt er hætta á, að þá
veröi veiöarnar sveiflukennd-
ari, þegar fækkar um eldri fisk I
stofninum.”
„Ykkar afstaöa um veiöiþol
þorsksins hefur þá ekki á neinn
hátt breytzt?”
„Nei alls ekki. Auövitað skipt-
irþað engu máli vegna stofnsins
hver veiöir. Okkar sterkustu rök
fyrir landhelgisbaráttu okkar
voru þarfirnar á aukinni fisk-
vernd.
Þegar viö sjálfir eigum nú aö
hafa fullt vald á veiðunum,
veröum viö aö fylgja verndar-
Framhald á bls. io
Spjall við Jón
Jónsson,
fiskifræding,
formann
Hafrannsókn-
arstofnunar
„Nú eru fiskveiöimál ofarlega
á baugi. Vildir þú góöfúslega
gefa okkur, Jón ofurlitiö yfirlit
yfir grundvöll ykkar fiskifræð-
inga undir áliti á ástandi þorsk-
stofnsins hér viö land?”
„Þetta er vitanlega nokkuö
langt mál og verður varla rakið
I fáum orðum. En það má gera
tilraun.
Þá er fyrst, aö viö leggjum
mikla áherzlu á seiöarannsóknir
til þess að gera okkur ljóst,
hvort um gott, miðlungs eöa lé-
legt klakár sé aö ræöa. Slðan má
segja, að næsti áfangi sé, aö
rannsaka fiskmagnið þegar
fiskurinn er kominn i gagnið.
þ.e. farinn að veiðast að ráöi.
Þá fyrst getum viö gert okkur
raunhæfa grein fyrir þvi og til-
tölulega nákvæma, hvernig
hverjum árgangi hefur farnast
á uppvaxtartlmanum. Þaö gef-
ur okkur glögga mynd af, hvers
sé að vænta um hrygningar-
stofninn.”
„En ef viö Iftum á ferilinn frá
t.d. 1970 og fram til ioka þessa
árs. Hvaö er um hann aö
segja?”
„Viö töldum árganginn frá
1970 góöan og bundum við hann
talsverðar vonir. Þaö hefur
hinsvegar komið I ljós, að hans
gætir miklu minna i aflanum en
vonir stóðu til. Þaö þýöir, að
gengiö hefur verið alltof nærri
honum á ungum aldri. Miðað viö
seiöatalningu 1972, hefur það
komiö I ljós, aö sá árgangur var
aö nokkru betri en viö var búizt.
Og um árganginn 1973 má segja,
að hann töldum viö sterkan
enda hefur þaö sýnt sig aö hann
(og árg. 1972) er aðaluppistaðan
I afla þessa árs.
Samkvæmt rannsóknum okk-
ar hafa árgangarnir 1974 og 1975
verið undir meöallagi og sama
gildir um seiðatalningu okkar
frá þessu ári (1977)
En árgangurinn 1976 gaf hins-
vegar góöa raun á seiöastigi og
veröi ekki farið of ógætilega má
hann vel reynast.”
„En er ekki kynþroski fisks-
ins miöaöur viö tiltekinn ára-
fjölda, sem hann hefur náö, t.d.
6-7 ár?”
„Nei alls ekki alfarið. Þar er
fyrst og fremst um að ræöa til-
tekna stærð (um 70 cm) og
vaxtarhraðinn er talsvert mis-
jafn, fer eftir þvi, hvar fiskurinn
elst upp.”
„Geturöu skýrt þaö nánar?”
„Já. Hér liggja til grundvall-
ar rannsóknir, sem ég gerði á
árunum kringum 1950 á fjögra
ára fiski. Þar kom þetta i ljós:
Vaxtarhraði var rannsakaður
miöaö viö hitastig sjávar á 50
'metra dýpi á fjórum svæðum
umhverfis landið. Hér viö Faxa-
flóann reyndist hitinn á þessu
dýpi I ágústmánuöi vera 8,51
gráöa C. og þar var meöaltals-
lengd fjögra ára þorsksins 68,7
cm.
Viö Norö-Vesturland (útaf
Vestfjörðum) var hitinn 66,6
gráður og meöallengd 58,0 cm.
(Jti fyrir Noröurlandi eystra
var hitinn 4,44 gráöur og meöal-
lengd 51,0 cm.
útaf Austfjöröum var hita-
stigiö 3,57 gráöur og meöallengd
var 46,9 cm. Siöari rannsóknir
hafa svo staðfest, aö þetta muni
vera aöalreglan, þó auövitað
megi ekki taka þessar tölur sem
hinar einu réttu og engar aörar.
En 'óhætt er aö fullyröa, að
þetta sé ákaflega nærri lagi.”
„Ber þá aö skilja þetta svo, aö
þorskurinn geti veriö oröinn
Helgi J. Halldórsson,
kennari,
Herdis Þorvaldsdóttir,
leikari,
Hildur Hákonardóttir,
skólastjóri,
Hjörleifur Sigurösson,
formaður Félags is-
lenskra myndlistarinanna,
Hjörtur E. Þórarinsson,
bóndi, Tjörn,
Svarfaðardal,
Höröur Zóphaniasson,
skólastjóri,
Hafnarfiröi,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
formaður Stúdentaráös,
Ingólfur A. Þorkelsson,
skólameistari, M.K.
Jakob Benediktsson,
oröabókarritstjóri,
Jakob Jakobsson,
fiskifræðingur,
Séra Jakob Jónsson,
dr. theol.,
Jóhann S. Hannesson,
menntaskólakennari,
Hafnarfiröi,
Jón Asgeirsson,
tónskáld,
Séra Jón Bjarman,
fangaprestur,
Jón Böövarsson,
skólameistari,
Ytri-Njarövik,
Jón Helgason,
ritstjóri,
Jónas Jónsson,
ritstjóri,
Jónas Pálsson,
skólastjóri,
Kristinn Kristmundsson,
skólameistari. M.L.
Kristin E. Jónsdóttir,
læknir,
Kristin Tryggvadóttir,
kennari,
Hafnarfiröi,
Kristján Amason,
kennari,
Kristján Bersi Ólafsson,
skólameistari,
Hafnarfirði,
Margrét Hermannsdóttir,
f om leif af ræöingur,
Nina Björk Arnadóttir,
skáld,
Ólafur Jóhann Sigurösson,
rithöfundur,
Ólafur Þ. Kristjánsson,
fv. skólastjóri,
Hafnarfiröi,
Óskar Vigfússon,
formaöur Sjómannasambands
tslands,
Páll A. Pálsson,
yfirdýralæknir,
Páll Lýösson,
bóndi,
Litlu Sandvik, Flóa,
Páll Skúlason,
prófessor,
Pétur Gunnarsson,
rithöfundur,
Sigurður Lindal
prófessor,
Sigurður Þórarinsson,
prófessor,
Sigurjón Björnsson,
prófessor,
Sigurjón ólafsson,
myndhöggvari,
Sigurvin Einarsson,
fv. alþingismaður,
Framhald á bls. 10
Málfrelsissjóður
sendir út Gíró-seðla
— Það er meiningin, að
þeir sem kunna að þurfa á
styrkjum að haida úr mái-
frelsissjóði/ teggi inn um-
sókn um styrk, sem sjóð-
stjórnin tekur síðan af-
stöðu tit, sagði Guðrún
Þorbergsdóttir, skrifstofu-
maður hjá Málfrelsissjóði,
þegar Alþýðublaðið hafði
samband við hana í gær.
Ekki sagðist Guðrún vita til aö
dregiö hafi til neinna tiöinda i
herbúöum þeirra sem komu
þessu raunverulega öllu af staö,
þaö er aö segja VL-inga.
— Viö sendum núna á næstunni
út 1200 giró seöla, og erum sann-
færö um að margir munu vilja
leggja fram eitthvert fé til styrkt-
ar sjóönum. Gírónúmer sjóösins
er 31800-0.
Slfkur sjóöur verður aö vera til,
ef mælt mál á ekki að leggjast
niöur I landinu. Og nú er aö vona
aö fólk bregöist fljótt og vel viö og
sýni I verki að þaö vilji fá aö segja
skoöun sina á hlutunum, án þess
að eiga yfir höfði sér aö missa viö
það aleiguna i „Lýöræöisrikinu”
sinu.
öb.