Alþýðublaðið - 11.03.1978, Blaðsíða 5

*' Laugardagur 11. marz 1978
5
STEFNUMIÐ
Mannréttindi
í stad misréttis
Kjördæmamálið og breytingar á
kosningalöggjöfinni er eitt þeirra stór-
mála sem biður úrlausnar Alþingis. Þrátt
fyrir að flestir hafi verið sammála i nokk-
ur ár um að úrbóta sé nauðsynlega þörf til
að jafná kosningarétt fólksins i landinu þá
skortir viljann til verksins. Og á meðan Alþingi
sefur djúpum Þyrnirósarsvefni eykst misréttið
og fjöldi annarra stórmáia hrannast upp og
biður úrlausnar en ekkert gerist annað en að
fólkið i landinu líður fyrir misréttið og aðgerð-
arleysi Alþingis. Ráðherrar gefa fjálgleg lof-
orð en efndirnar eru engar. Kosningarétturinn
i lýðræðisþjóðfélagi er ein dýrmætasta eign
einstaklingsins. Nú er svo komið að þessari
eign er svo misskipt eftir byggðasvæðum að
nánast eitt atkvæði i Vestfjarðakjördæmi veg-
ur jafn þungt og fimm atkvæði i Reykjanes-
kjördæmi. Miðað við eðlilega framvindu is-
lenzkra stjórnmála litur út fyrir að átta ár liði
þar til jafnaður kosningaréttur hafi áhrif i is-
lenzkum stjórnmálum með tilliti til ákvæða um
stjórnarskrárbreytingar, ef Alþingi tekst ekki
að koma með úrbætur fyrir næstu kosningar
sem ekki er útlit fyrir. Þetta er langur timi sem
þýðir að misréttið mun enn stórlega aukast.
Þess vegna er nauðsynlegt að gerðar verði
bráðabirgðaráðstafanir með breytingum á
kosningalöggjöfinni. Við misréttið verður ekki
unað án þess að að verði gert.
Kosningarétturinn á að vera nákvæmlega
jafn allstaðar i landinu hvar sem menn búa.
Það eru mannréttindi og annað ekki. Með þetta
markmið að leiðarljósi verður að gera breyt-
ingar á kosningalöggjöf og kjördæmaskipu-
lagi. Miðað við óbreytta kjördæmaskipan verð-
ur kosningarétturinn ekki jafnaður nema að
þingmannafjöldi i hverju kjördæmi verði
breytilegur með tilliti til breytilegs mannf jölda
fyrir hverjar kosningar.
Samhliða ofangreindum breytingum verður
að auka persónuvalkosti kjósenda þannig rikj-
andi sjálfkjöri fjölda þingmanna heyri sögunni
til. Eitt er vist að breytinga er þörf þvi mann-
réttindi verður að tryggja i islenzku þjóðfélagi.
Núverandi ihaldsmeirihluti hefur sýnt sig sem
óhæfan til verksins. Breyta verður þvi valda-
hlutföllunum á Alþingi i næstu kosningum og
gefa öðrum tækifæri til þess að sýna viljann til
verksins.
Jafnaðarstefnan er mannréttindastefna. Is-
lenzk stjórnmálasaga kennir að mannréttindi
verði sjaldnast tryggð án þess að Alþýðuflokk-
urinn og jafnaðarstefnan hafi þar úrslitaáhrif.
Ringulreið islenzkra stjórnmála siðustu 7 árin
er einn sannleiksvottur þess.
Gunnlaugur Stefánsson
Gunnlaugur Stefánsson, gudfrædinemi:
Hjálparstarf
eða arðrán
Rikisstjórnin er sú stofn-
un þjóðfélagsins sem um-
ræða manna á meðal snýst
einna helst um þessa dag-
ana. Eftir að ríkisstjórnin
hafði i langan tima verið
gagnrýnd fyrir annaðhvort
stjórnleysi eða ranga
stjórnun tekur ríkisstjórn-
in sig til og ætlar sér loks-
ins að framkvæma nokkur
hin fögru loforð úr fjög-
urra ára gömlum loforða-
málefnasamningi sinum.
En það er nú svo að flest
virðist snúast í höndunum
á þessari seinheppnu
stjórn. Þvi með flutningi
og samþykkt á síðasta
ef nahagsaðgerðasam-
komulagi stjórnarinnar
virðast engin vandamál
hafa leystst hvorki vanda-
mál þeirra hópa sem
bjarga átti, né þeirra hópa
sem bjarga áttu. Svo virð-
ist þvi sem ríkisstjórnin
eigi sér hvort tveggja hat-
ramma andstæðinga bæði í
launþega- og atvinnurek-
endastéttum. Er langt síð-
an að svo illa er komið fyr-
ir íslenskri rikisstjórn. Og
enn æðir verðbólgan
áfram.
Astæðan til þess aö fikisstjórn-
in taldi nauðsyn á aðgerðum i
efnahagsmálum var, að stjórnar-
innar sögn erfiðleikar i fisk-
vinnslugreinunum. Frumat-
vinnuvegum þjóðarinnar varð að
bjarga. Þvi taldi rikisstjórnin
nauðsynlegt að lækka gengið um
leið og launþegar voru þvingaðir
með valdi til að láta af hendi til
atvinnurekenda, og athiigum
ekki aðeins til atvinnurekenda i
sjávarútvegi heldur til allra at-
vinnurekenda, rúmlega tólfta
hluta af umsömdum launatekjum
sinum. Launþegar áttu ekki að-
eins að bera gengisfellinguna
óbætta heldur láta af hendi rakna
umtalsverðar fjárupphæðir. Auk
þessara ráðstafana voru gerðar
ýmsar frekari hliðarráðstafanir
til stuðnings atvinnurekendum.
Nú mundi ókunnur án efa telja
eftir að hafa kynnt sér þessar
ráðstafanir að atvinnurekendur
hefðu orðið fyrir einhverjum
skyndilegum áföllum t.d. nátt-
úruhamförum eða öðru álika. En
islenskir launþegar vita að svo
er alls ekki heldur þvert á móti.
Góðæri hefur rikt i atvinnuvegum
Islensku þjððarinnar.Þó að rikis-
stjórninni megi likja viö náttúru-
hamfarir þá hafa launþegar lagt
af mörkum meiri þjóðarverð-
mæti en nokkru sinni fyrr. Auk
þess sem verðlag útflutningsaf-
urðanna hefur aldrei hærra verið.
Undrar nokkurn þó spurt sé hvar
meinsemdin liggur?
Ríkisstjórn gegn launþeg-
um
öllum er kunnugt um að is-
lenzkt þjóðfélag er stéttaþjóðfél-
ag. Þar takast á tvær stéttir,
launþegar og atvinnurekendur,
um skiptingu þjóðarteknanna.
Þetta er gert i samningum þess-
ara stétta með viðræöum um laun
og kjör. En rikisstjórnin leikur
einnig umtalsvert hlutverk i þess-
ari skiptingu með löggjafarvaldið
að vopni. Kosningar til Alþingis
fjalla þvi um það hvernig þessu
valdi verður beitt. Núverandi
rikisstjórn hefur nú enn sýnt og
sannað með siöustu aögerðum
sinum að hún styður hag og
kjarabaráttu atvinnurekenda.
Gegn löggjafarvaldinu hafa laun-
þegar aðeins eitt ráð, að beina at-
kvæði sinu gegn óhliðhollri rikis-
stjórn og kjósa ekki samkvæmt
vana né hefð heldur skynsemi og
hagsmunum sinum.
Opinberar skýrslur hafa sýnt
að flest fiskvinnslufyrirtækin búa
annaðhvort við ágætis afkomu
eða eðlilegt jafnvægi. Fáein
þeirra hafa átt við nokkra tima-
bundna erfiðleika að striða. Eru
þau einkum á Suðurnesjum. En
eitt er vist að meðaltalsútkoma
allra fyrirtækjanna er hagstæð.
Þetta er það ástand sem efna-
hagsaðgerðum rikisstjórnarinnar
var ætlað að bjarga á meðan tölur
sanna aö hlutur fiskvinnslunnar
af útflutningsafurðunum fer stöð-
ugt hækkandi umfram launþega.
Viröist þvi um innri vandamál
samtaka fiskvinnslunnar að
ræöa. Ef þeir aðiljar sýnast ófær-
ir um að leysa sin mál sjálfir
verður að beita löggjafarvaldinu
til þess. Ég tel, að eftirfarandi að-
gerðir ættu að koma til gaum-
gæfilegrar athugunar.
1. Skipt verði um eigendur eða
rekstraraðilja hjá illa stjórnuð-
um fyrirtækjum.
2. Að atvinnulýðræði verði komið
á með þátttöku launþega i öll-
um fiskvinnslufyrirtækjum.
3. Að skilið verði á milli útgerðar
og fiskvinnslu þannig að fiski-
skipin þjóni fremur hagsmun-
um framleiösluheildarinnar
heldur en einstökum fram-
leiöslufy rirtækjum.
4. Aö komiö veröi á eölilegri
dreifingu hráefnisins um landiö
allt, en byggðasamkeppninni
um hráefnið hætt. Slik skipan
kréfst stjórnunar og skipulagn-
ingar i stað stjórnleysis og
ringulreiðar.
5. Að úthlutun úr fjárfestinga-
sjóðum verði beitt með tilliti til
þarfa, arðsemi og byggða-
sjónarmiða og fáránlegar
byggðamerkjareglur upprætt-
ar eins og gerist með byggða-
sjóð gagnvart Suðurnesjum. Aö
unnið verði samkvæmt áætlun
til langs tima, en bráðabirgða-
ráðstöfun og tilviljunarfjár-
festingum verði hætt.
6. Að verðlagi fiskafurða verði
háttað þannig að ekki verði
hagstæðara að vinna eina teg-
und umfram aðra, Þannig má
tryggja besta nýtingu alls hrá-
efnis. Þvi verður að efla hlut-
verk verðjöfnunarsjððs.
7. Að samvinna fiskvinnslufyrir-
tækjanna verði stóraukin til
hagræðingar og betri nýtingar
hráefnisins.
Endurreisn
Ljóst er að pottur er brotinn i
frumatvinnuvegum þjóöarinnar.
Til þarf að koma grettistak i
þeim efnum. Við það verður ekki
unaðlengur að á meöan allar ytri
aðstæður eru eins hagstæðar og
ýtrasta bjartsýni leyfir, að hlusta
á þetta eilifa ramakvein. tJr-
ræða er þörf, en sist af öllu af
þeim toga sem rikisstjórnin sam-
þykkti að gera, heldur ýmsar
innri úrbætur og skipulagsbreyt-
ingar sem gerir þessa atvinnu-
grein arðbærari fyrir þjóöarbúið i
heild.
Launþegar verða að átta sig á
hver eru hin raunverulegu vanda-
mál og bregðast viö þeim sam-
kvæmt hagsmunum sinum.
Markmið atvinnurekendastéttar
er það sama og launþega að ná til
sin sem stærstum hluta þjóðar-
teknanna. En núverandi rikis-
stjórn hefur sýnt að hún er öfga-
fullur bandamaður atvinnurek-
enda með kjaraskerðingarfrum-
varpi sinu gegn siskertum hlut
launþega i útflutningsverðmæt-
um þjóðarinnar samkvæmt opin-
berum tölum. Gegn þessu verður
að vinna, en sýna um leiö skilning
gagnvart þeim vandamálum sem
fyrir eru og leggja öll lóð á voga-
skálarnar til lausnar þeim. öðru-
visi veröur hlutur verkamanna,
sjómanna og annars lágtekju-
fólks ekki réttur.
Gunnlaugur Stefánsson
guðfræðinemi.
Sendill
óskast til starfa hluta úr degi tvisvar til
þrisvar i viku. Upplýsingar á Skrifstofu
Alþýðuflokksins, Alþýðuhúsinu simi 29244.
Laus störf
Rafmagnsveita Reykjavikur óskar eftir að ráða starfs-
menn i eftirtalin störf:
Byggingatækni.til starfa við landmælingar og bygginga-
eftirlit.
Starfsmann á teiknistofuvið innfærslur lagna á kort og al-
menn teiknistörf.
Umsóknareyðublöð og nánari upplýsingar á skrifstofu
Rafmagnsveitunnar, Hafnarhúsinu 4. hæð.
Umsóknarfrestur er til 18. marz 1978.

RAFMAGNSVHITA
REYKJAVÍ KUR