Alþýðublaðið - 12.09.1981, Page 3

Laugardagur 12. september 1981
3
HVER RflUF NORRÆHA FRIÐINN?
ÚR
KLIPPAN
Sjálfstæfiismenn i sáttahug-"
leiðingum. Sjálfstæðismenn tala
saman. Stjárnarandstæðingar
og stjórnarsinnar að ræða mál-
in. Gunnar og Geir horfast i
augu. — Þetta eru nýjustu tið-
indi tír innansveitarkroniku
Sjálfstæðisflokksins. Það þykja
undur og stórmerki, þegar
fiokksmenn þar á bæ, láta svo
litið að ræðast við. Crklippan er
dr Dagblaðinu og þar segja
ýmsir forystumenn flokksins
(eða segja ekki) skoðanir sinar
á þessu nýuppgötvaða talsam-
bandi.
,,Ég hef litið leitt hugann að
þeim sáttaviðræðum sem nú
eiga sér stað milli Gunnars og
Geirs. Ég er sjálfstæðismaður
og hef ^kki látið hengja mig aft-
an i þennan arminn eða hinn,”
sagði Albert Guðmundsson, al-
þingis- og borgarráðsmaöur.
,,Ég vil bara fá að starfa sem
kjörinn fulltrúi og fá i friði að
vinna að þeim málum sem kjós-
endur biðja mig um að sinna.
Af þessum sökum hef ég litið
fram hjá þessum samningavið-
ræðum. Min afstaða er til mála
og manna eftir þvi sem við á
hverj u sinni og ég tel mig hvorki
nú néáður hafa tilheyrt þessum
armi eða hinum.
Ef „klikur” eða „armar”
vilja tala saman um sin mál
hlýtur líka að vera rúm fyrir
sjálfstæðismenn er vilja vinna I
friði. Það að ég hef ekki verið
beöinn um aðstoð eða ráð varð-
andi þessideilumálundirstrikar
að ég tilheyri engum sérstökum
armi.” saehi Alhort
„Fyrst ætla ég að lýsa furðu
minni á þvi að heimurinn skuli
ætla að farast þegar forystu-
menn flokksins ræða saman,
jaf nsjálfsagt og það er i minum
augum,” sagði Friðrik Sophus-
son alþingismaður.
„Ég tel að sjálfstæðisfólk al-
mennt liti fyrst og fremst á sig
sem sjálfstæðismenn en vilji
ekki láta draga sig f-dilk stjörn-
ar og stjörnarandstöðu eins og
þingmenn verða að gera, eðli og
hlutverki sinu samkvæmt.
Sjálfstæðisfólk vill stóran og
sterkan og samhentan Sjálf-
stæðisflokk og sjálfstæðisstefn-
an á annað og betra skiliö af for-
ystumönnum flokksins en að
þeir sundri þessu mikilvæga
stjórnmálaafli.
Mér finnast þvi viðræður sem
snúast um raunveruleg vanda-
mál flokksins vera ánægjuefni
og vona að þeim ljúki með gagn-
kvæmum skilningi á þvi að við
eigum málefnalega samleið og
verðum að standa allir sömu
megin — annaðhvort i st jóm eða
stjórnarandstöðu — áður en
dregur til kosninga.
Vaxandi umsvif SlS-hringsins
og biræfni kommúnista, t.d. i
húsnæðismálum, hljóta að
þjappa sjálfstæðismönnum
saman um stefnumið sin.”
,,Það er ekkert nýtt að þessir
aðilar ræðist viö,” sagði Ragn-
hildur Helgadóttir, fyrrverandi
alþingismaður. „Ráðherrarnir
og þeir þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins sem eru stuðnings-
menn rikisstjórnarinnar eru
boðaðir á alla formlega þing-.
flokksfundi og miðstjórnar-
fimdi, þeir sem þar eiga sæti,
auk þess sem rætt hefur verið
við þá um afstöðu til ýmissa
mála og kosninga á Alþingi.
Einnig munu viðræður hafa far-
ið fram I vor og sumar i fram-
haldi af ályktunum flokksráðs.
Það er rangt, sem stundum er
haldið fram, að ágreiningurinn
innan Sjálfstæðisf lokksins sé
einungis milli Gunnars og
Geirs. Það er afstaðan til rikis-
stjórnarinnar sem er höfuðatr-
iði. Afstaða til rikisstjórnar er
eittaf þvisem sameinar menn i
stjórnmálaflokk.
Allar stofnanir Sjálfstæðis-
ftokksins, sem vald hafa til að
ákveða afstöðu flokksins til rík-
isstjórna, hafa tekið afstööu
gegn þessari rikisstjórn.
En viðræður þær sem nú
standa yfir geta vonandi veitt
ráðherrum úr Sjálfstæðis-
flokknum styrk til aö hrista af
sér þá fjötra kommúnista sem
myndun rikisstjórnarinnar hef-
ur hneppt þá i.”
Eftir siðari heimsstyrjöldina
var i áratugi talað um Norður-
lönd sem „hið friðsamlega horn
Evrópu”. A sömu árum sem
árekstrar og uppreisnir, kúgun
og jafnvel innrásir geröust öðru
hverju I Mið- og Suður-Evrópu,
rikti atburðalaus friöur á
Norðurlöndum og þarmeð um
norðanverða álfuna.
Þéssi norræni friður var ekki
tilviljun. Finnar eiga sér Sovét-
rikin að næsta nágranna, og
hafa orNÖ fyrir miklum skakka-
fóllum, þar á meðal landtapi og
gifurlegum skaðabótagreiðsl-
um, af þeirra hálfu i áranna rás.
Nú reyna Finnar að ástunda
sem besta sambúð og standa við
allar skyldur sinar, hversu
þungbært sem það er. HinNorð-
urlöndin hafa myndaö hið nor-
ræna jafnvægi með þvi að leit-
ast við að haga varnarmálapóli-
tik sinni á þann hátt, að hún ylli
Finnum ekki erfiðleikum og
gæfi Sovétnkjunum ekki tilefni
til að þrengja kost Finna eða
gripa til vigbúnaðar á norður-
slóðum.
Nú virðistþessinorræni friður
þvi miður vera úti. Það stafar
fyrstog fremstaf þeirriástæðu,
að Sovétrikin ákvaðu að gerast
ftota-stórveldi og hefja vi'gbún-
aðarkapphlaup á þvi sviði við
Bandarikin, sem fengu f arf frá
Bretum yfirráð á heimshöfun-
um i styrjaldarlcflc. NU eiga
RUssar ekki greiðan aðgang að
Atlantshafi i islausum höfnum,
og eru þær helst við Murmansk-
flóa á Kolaskaga i norðri og við
Eystrasalt — það er meðfram
hinu friðsamlega norræna
svæði.
A þessum slóðum hafa Sovét-
rikin haft I frammi gifurlegan
vigbUnað, og komið sér upp
voldugum flotastöövum, en þar
að auki sett niður mikinn land-
her og flugher. Mun Kolaskagi
nú vera eitt mesta vigbúnaðar-
hreiður, sem til er á jörðunni.
Jafnframt er mikill viðbúnaður
i Eystrasalti, eins og best sést
þessa dagana, er Sovétmenn
hafa safnað þar saman stórflota
á heimsmælikvarða til æfinga,
sem án efa er stefnt >. gegn Pól-
landi, í aðvörunarskyni ef ekki
meira.
Þessi mikli viðbúnaður hefur
splundrað hinum norræna friði.
RikisUtvarpið hefur gert þvi
skóna að Alþýöuflokkurinn eigi i
samningaviðræðum við sér-
trUarhóp i Reykjavik, sem
nefnir sig kommúnistasam tökin
og kveðst hafa byltingu á
stefnuskrá sinni. Forysta Al-
þýðuflokksins hefur þegar
svarað þessu og lýst yfir að
engar slíkar viðræður hefðu
fariö fram, að flokksins hálfu.
Rikisf jölmiöillinn hefur hins
vegar ekki látið segjast I þessu
máli og haldið áfram að reyna
búa til fréttir af engu tilefni.
Það er þvl ástæða tilað Itreka
að það sem Utvarpiö flytur um
málefni Alþýðuflokksins er ekki
marktækt I þessu tilviki.
Hálf öld er liöin siöan is-
lenskir jafnaðarmenn gerðu upp
hug sinn til kommúnista.
Reynslan sem siðan er fengin
gefurekki tilefni til að jafnaöar-
menn endurmeti þá afstöðu.
Kommúnisminn hefur i fram-
kvæ md or ðið sýnu- ógeðfdld-
ari en svartsýnustu menn óttuð-
ust, enda er stefnan nú orðin
dauð á öllum Vesturlöndum og
þeir sem kommúnisma boöuðu,
sem óöast að sverja hann af sér.
Undir lok sjöunda áratugsins
Sovéski flotinn mikli á að sjálf-
sögðu aöleitaUt á heimshöfin til
að gegna þar hvers konar
skyldustitofum fyrir utanrikis-
stefnu Sovétrikjanna og út-
breiðslu kommúnismans. Til
þess þarf hann að sigla framhjá
Noregsströndum og tslandi til
að komastút á sjálft Atlantshaf-
ið, og er augljóst, að á þessu
svæði mundu á ófriðartimum
vera mestar likur á flotaátökum
milli austurs og vesturs. Þetta
hefur gert „brúarstöplana”
þvert yfir Norður-Atlantshaf,
Grænland, ísland, Færeyjar og
Bretland, mikilvægari fyrir
báða aðila en nokkru sinni i allri
hersögunni. Þessi löndliggja nU
i þjóðbraut norður-suður, þar
sem ftotar risaveldanna verða
að athafna sig eftir að hin mikla
flotauppbygging Sovétm anna
kom til sögunnar. Og við henni
mát ti búast, þ vi Rússar haf a áö-
ur verið mikið ftotaveldi. Er
raunar mest að furða, hve lengi
Sovétrikin drógu þessa upp-
byggingu. Nú er hún orðin staö-
sprattsú tiskaupp meðal skóla-
fólks aö menn ættu að vera
kommúnistar. Þessi bóla var
ekki metin öðruvisi en önnur til-
tæki, sem heilbrigt æskufólk
tekur stundum upp á tilað veita
lifsþrótti sinum útrás og hafa
skemmtun af.
Þaö kom þvi á óvart að rikis-
útvarpið skyldi grafa upp að enn
væri i landinu fólk sem kenndi
sig við kommúnisma og bylt-
ingu. Þeir kommúnistar sem is-
lenskir jafnaðarmenngerðu upp
sakirnar við á sinum tima voru
að þvi leyti frábrugðnir siðbom-
um kommúnistum nútimans að
doki var hægt að komast hjá þvi
að taka þá gömlu alvarlega.
Fyrir þeim var kommúnisminn
alvara en ekki sérviska. Þetta
verður sem betur fer ekki sagt
um siðbornar byltingarhetjur
velferðarsamfélagsins. Þessir
ungu menn kenna sig við Karl
Marx, þann merka fræðimann.
En svo virðist sem fram hjá
þeim hafi farið þau ummæli,
sem Marx viöhafði sjálfur um
samtök af þeirra tagi: þegar
sagan endurtekur sig, þá er það
farsi.
Það er að sönnu leitt til þess
reynd og augljóst, aö 1 ófriði
munu Sovétrikin reyna að rjúfa
siglingar Vesturveldanna yfir
Atlantshaf, en án þeirra verður
Vestur-Evrópa ekki varin til
lengdar. Svo mikið er I húfi.
Samfara þessari þróun hafa
umsvif Sovétrikjanna valdið
miklum áhyggjum á Norður-
löndum. Hvert er hlutverk hins
mikla hers á Kolaskaga, til
dæmis hinna nýju landgöngu-
sveita? Getur það verið annað
en aö sækja vestur að strönd
Noregs til að leggja þar undir
sig islausar hafnir? Hvað eru
sovéskirkafbátar sifellt aðgera
isænska skerjagarðinum og inn
á norska firði? Hvers vegna
fljúga nýjustu sprengjuflugvél-
ar Rússa, „Backfire”, suöur
með Noregi? Hvers vegna hafa
Sovétmenn stóraukið könnunar-
flug tQ tslands,
Þessar spurningar eru sjúk-
dómseinkenni pólitisks og hern-
aðarlegs óróleika, sem bundið
hefur enda á hinn norræna frið.
Þetta eru staðreyndir, sem ekki
að vita að sú viröilega stofnun
rikisUtvarpið skuli fyrir klaufa-
skap eða misskilning svo auð-
veldlega ginnast út i flennufarir
og gönuhlaup. Engan þarf að
undra þótt stofnuninni gangi illa
að stjóma fjármálum sinum,
þegar stolt hennar.sjálf frétta-
stofan verður ber að slikum ein-
feldningshætti.
Þab er einnig miður að rikis-
útvarpið skuli i hita leiksins
gera aukaatriði að aðalatriði i
fréttaflutningi. Það hefur aldrei
verið talið sérstakt fréttaefni,
að einstaklingar úr Alþýöu-
flokknum tali við og skiptist á
skoðunum við menn úr öðrum
flokkum eða samtökum. Það
telst hins vegar til tffiinda, að
Alþýöuflokkurinn efnir til auka-
þings i október og þar veröur
m.a. tekin afstaða til tillagna,
sem fela i sér ákveönar breyt-
ingar á innviðum flokksins.
Jafnframt þvi sem þetta
ástand rikisútvarpsins er
harmaö og vonir látnar i ljós um
að úr rætist má taka fram, aö
það er rétt sem komið hefur
fram i útvarpinu, að skipulags-
hættir Alþýðuflokksins eru opn-
ari og lýðræöislegri en hjá öðr-
RITSTJORNARGREIN
Nú virðist þessi norræni
f riður því miður vera úti.
Það stafar fyrst og
fremst af þeirri ástæðu,
að Sovetríkin ákváðu að
gerast f lota-stórveldi og
hefja vígbúnaðarkapp-
hlaup á þvf sviði við
Bandaríkin, sem fengu í
arf frá Bretum yfirráð á
heimshöfunum í styrj-
aldarlok.
verður deilt um. Menn veröa að
viðurkenna þær og svara þeim
spurningum, sem þær vekja.
Atlantshafsbandalagiö hefur
svarað með auknum viðbúnaöi
og aukinni uppbyggingú banda-
riska flotans. Vopnabirgðir eru
settar niður i Noregi, fuDkomn-
ari leitartæki tekin I notkun um
allt hafið.
Þetta er uggvænleg þróun fyr-
ir okkur tslendinga. Við búum á
svæði, þar sem fram fer vax-
andi vigbúnaður og vaxandi
hættur eru á átökum, ef til ófrið-
ar kemur. Þessar staöreyndir
ber að viðurkenna og taka raun-
hæft tillit til þeirra. Það þýöir
ekki aö grafa hausinn i sandinn
og láta sem ekkert hafi gerst.
BGr
um Islenskum stjómmálaftokk-
um. Stöðugt starf er I gangi til
þess að tryggja þann árangur
sem náðst hefur og reyna að
bæta enn um betur. Til þess að
auövelda fólki þátttöku I störf-
um flokksins á virkan og lýð-
ræðislegan hátthafa veriötekin
upp ýmis nýmæli, sem stundum
hafa verið misskilin af mönn-
um, sem óvanir eru þessum
hugsunargangi. Þrátt fyrir hin
opnu 0g lýðræöislegu vinnu-
brögð þart pað ekki að vetjast
fyrir ndnum, að það er grund-
vallarskilyrði fyrir þátttöku i
störfum Alþýðuflokksins aö
menn fylgi meginatriöum jafn-
aðarstefnunnar eins og hún
hefur verið mörkuð af flokks-
þingi Alþýðuflokksins. Sú stefna
hafnar v a ld b e i ti n g u ,
kommúnisma og sögulegum
försum. Hitt er annað mál að
jafnaðarmenn eru umburðar-
lyndir og fúsir að fyrirgefa. Þaö
er þvi ekki útilokað að bylt-
ingarhetjum kommúnistasam-
takanna yröi mætt af skilningi.
og samúð ef þeir gerðu það ótvi-
rætt að þeir hefðu tekið sinna-
skiptum og gert upp sln
bernskubrek. c.
BYLHNGAHEHUR OG RfKISÚTVARPID