Vísir - 14.06.1969, Qupperneq 8

r
8
VISIR
ÚtgeraiKli ReyKjaprent ö.t.
Fraxnkvæmdastjón Sveinn R. Eyjö'.ísson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Jón Birj;iT Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Aóalstræti 8. Slmar 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aðaistræti 8. Slmi 11660
Ritstjórn: Laugavegi 178. Slmi 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 145.00 * mánuði innanlands
í lausasðlu kr 10.00 eintakið
“rent.smiðja Vlsis — Edda h.f
.. Mll 'II III'■II| I I 1111 J III I II I l'IIWIBWll—m—
„Háskaleg ógnun"!
Kvartanir stjórnarandstæðinga yfir því, að þeir fái
ekki að koma nógu oft í sjónvarpið, virðast hafa feng-
ið litinn hljómgrunn hjá almenningi. Ýmsum þótti for-
maður Framsóknarflokksins hlaupa á sig þegar hann
réðist á fréttamenn sjónvarpsins og sakaði þá um
hlutdrægni í störfum. Sjónvarpsmenn tóku þetta að
vonum óstinnt upp, og það er víst, að þeir höfðu al-
menningsálitið með sér. Mönnum finnst það ofur eðli-
legt að ráðherrar komi oftar fram í sjónvarpi en aðrir.
Þannig er það líka í öðrum löndum. Það ætti að vera
öllum auðskilið, að frétta sé leitað um mál, sem al-
þjóð varða, hjá þeim sem stjórna landinu. Ráðherr-
arnir hafa aldrei notað þessi viðtöl sér eða flokkum
sínum til framdráttar. Þeir hafa aðeins svarað hlut-
laust þeim spurningum, sem fyrir þá voru lagðar, t. d.
skýrt frá því, hvað gerzt hafi á ráðstefnum, sem þeir
hafa setið erlendis, eða einhverjum framkvæmdum,
sem standa yfir eða fyrirhugaðar eru og heyra undir
ráðuneyti þess, sem talað er við. í slíkum samtölum
vottar aldrei fyrir pólitískum áróðri.
Það er því gersamlega ómaklegt að tala í þessu sam-
bandi um hlutdrægni sjónvarpsins og jafnvel ganga
svo langt, að kalla það „háskalega ógnun við lýðræð-
ið“, að ráðherra komi þar fram, eins og Þjóðviljinn
leyfði sér að segja í fyrradag í fyrirsögn á kafla úr
ræðu, sem Ragnar Arnalds flutti í eldhúsda^sumræð-
unum á síðasta þingi. Sá kafli var annars að mestu
leyti reiðilestur um Nato og ríkisstjórnir Portúgals
og Grikklands. Það fór, eins og kunnugt er, ákaflega
mikið í taugarnar á kommúnistum, að fréttamaður
frá sjónvarpinu var sendur til Bandaríkjanna, þegar
minnzt var 20 ára afmælis bandalagsins. Þetta gerðu
þó fleiri en íslenzka sjónvarpið, og þótti víst hvergi
tiltökumál.
Þá sagði Ragnar Arnalds, að illt væri að sjónvarp-
ið hefði notað innrás Sovétríkjanna í Tékkóslóvakíu
„til þess að réttlæta tilvist Atlantshafsbandalagsins
og aðild Ísíands að hernaðarbandalagi". Minnast menn
þess, að sjónvarpið hafi tekið þar nokkra afstöðu?
En sú kenning Ragnars, að árásin í Tékkóslóvakíu
sanni, að Nato hefði betur aldrei verið stofnað, er
meira en lítið hæpin. Allt framlag Rússa síðan heims-
styrjöldinni lauk hefur bent til þess, að þeir mundu
ekki hafa látið staðar numið við þá línu, sem kölluð
er járntjaldið, heldur fært það lengra vestur, ef engar
ráðstafanir hefðu verið gerðar til að stemma stigu
við yfirgangi þeirra. Það er von að Ragnari Arnalds
sé mikið í mun að fá að koma þessari kenningu sinni
á framfæri í sjónvarpinu!
Það eru stjórnarandstæðingar, sem iða í skinninu
eftir því, að geta notað sjónvarpið til áróðurs. Og þeir
kalla það hlutdrægni, „háskalega ógnun við lýðræð-
ið“, að ekki skuli sérstaklega vera sótzt eftir þeim til
þess að ástunda þar þá iðju. Af því má ráða, hvemig
þeir mundu sjálfir nota stofnunina, ef þeir réðu yfir
hennl
Nú eru 1250 um það, sem 326 stúdentar hófðu þá.
stúdenta
Félagsleg aðstaða
— eftir Þorstein Ingólfsson, stud. juris
■ Hinn 17. júní n.k.
minnast íslendingar
25 ára afmælis lýðveld-
isins. 17. júní er fyrst og
fremst þjóðhátíðardagur
okkar fslendinga, fæð-
ingardagur óskabams
þjóðarinnar. En þennan
dag er fleira að minnast.
Hinn 17. júní 1911, á ald-
arafmæli Jóns Sigurðs-
sonar, var Háskóli ís-
lands stofnaður.
Með stofnun Háskóla íslands
var lagður einn homsteinninn
að íslenzka lýðveldinu. Það er
ekki af hendingu að stofndagur
háskólans og stofndagur lýö-
veldisins er sami mánaöardag-
ur. Þar liggja að baki órofa
tengsl.
Háskólastúdentar minnast
þessara tímamóta m.a. meö út-
gáfu Stúdentablaðsins, sem aö
þessu sinni er gefið út í stærra
upplagi en nokkru sinni, 45 þús.
eintökum. Er ætlun stúdenta að
dreifa blaðinu um land allt og
helzt inn á öll heimili. Vilja stúd
entar með þessu freista þess
að kynna þjóöinni stöðu háskól
ans nú, á merkum tímamótum
lýðveldisins.
Málefni háskólans varða fleiri
en stúdenta og kennara. Háskól
inn er hluti siálfstæöis okkar.
Hann er þjóðareign.
í dag birtast í öllum dagblöö
unum greinar um málefni há-
skólans , ritaðar af stúdentum,
sem biðja landsmenn alla um
styrk háskólanum til handa. Við
biðjum um þann siðferðilega
styrk aimennings, sem einn er
þess megnugur að lyfta æöstu
menntastofnun landsins í þann
sess, sem henni hæfir.
# Aldarfjóröung í sömu.
sporum.
Á aldarfjórðungi þeim, er lýð-
veldið hefur staðið, hefur fjöldi
stúdenta viö H.l. ríflega þrefald
azt. Ætla mætti að aðstaða stúd
enta til náms og félagsleg aö-
staða þeirra sé öll önnur og
betri en í frumbernsku lýöveld-
isins. Þjóðfélagið hefur jú tek-
ið algjörum stakkaskiptum
Þennan aldarfjórðung. En, því
miður, þessi aldarf jórðungur hef
ur Iiöið án þess að nokkurt átak
hafi verið gert hvað félagslega
aðstöðu stúdenta snertir og nú
er svo komið, að stúdentar rúm
ást varla i kennslustofunum.
Með tilkomu Ámagarðs og
nýrrar kennslubyggingar á há-
skólalóöinni hillir nú updir
nokkra lausn á skortinu^ á
kennsluhúsnæði. En hvernig er
félagslegu aðstöðunnj varið?
I Byggingar stúdentagarða hafa
legið f dvala siðan lýðveldiO
var stofnað. „Nýi“-garður var
byggður árið 1943. Varð með til
komu hans rými á stúdenta-
görðum fyrir samtals 100 stúd-
enta. Háskólaárið 1943—1944
voru 326 stúdentar skráðir við
HJ. Var því nægilegt rúm fyrir
30% háskólastúdenta á görð-
um.
Sl. vetur voru 1250 stúdentar
skráðir við nám í H.I. Garða-
rými er enn hið sama og árið
1943. Nú rúma stúdentagaröar
um 8% háskólastúdenta. Glæsi
leg þróun! eða hvað?
Um þessar mundir er á veg-
um Félagsstofnunar stúdenta
unnið að áætlun um byggingu
stúdentagaröa, þ. á. m. hjóna-
garða. Virðist sem skilningur sé
nokkuö almennur fyrir þessu
máli, og hafa sum sveitarfélög
og félagasamtök þegar sýnt því
áhuga. Þess má minnast, aö
byggingarkostnaður beggja stúd
entagarðanna var á sinum tíma
nær eingöngu kostaður af frjáls
um framlögum einstaklinga,
sýsíu- og bæjarfélaga.
# StúdentahelnllÍlðr“',l
I háskólanum starfa nú a.m.k.
15 félög stúdenta, deildafélög,
þjóðmálafélög, stúdentaráð,
stúdentafélagið o.fl. Mörg halda
félög þessi uppi öflugri starf-
semi. En aðstæðurnar eru mjög
frumstæðar. Ekkert afdrep er í
háskólanum til fundahalda eöa
annarra félagsiðkana. Fundi sína
halda stúdentar úti í bæ og
greiða árlega of fjár f leigu á
salarkynnum fyrir samkomur
sínar. Og það, sem öllu alvar-
legra er: Stúdentar hafa engan
samastað, þar sem þeir getá
komið saman og sinnt áhugamál
um sínum, hvort sem þau varða
námið eða almenn félagsmál.
Til þessa m.a. má rekja þá
staðreynd að meðal íslenzkra
háskólastúdenta ríkir ekki al-
mennt það akademiska andrúms
Joft sem einkennir flesta aðra há
skóla.
Stúdentar hafa um langt ára-
bil barizt fyrir byggingu stúd-
entaheimilis. Hér eru ekki tök
á að rekja náið hina löngu og
döpru sögu þessa baráttumáls.
En árið 1964 urðu nokkur þátta
skil. Þá veitti Alþingi í fyrsta
skiptið fé til byggingar stúd-
entaheimilis, kr. 8Ó0 þús. Þá var
einnig ráðinn arkitekt til aö
vinna aö teikningum hússins.
Geröust stúdentar nú vongóðir
um farsælan endi baráttu sinn-
ar. Næstu þrjú árin veitti AI-
þingi árlega svipaða upphæð til
byggingarinnar. En jafnframt
óx byggingakostnaður hérlend-
is jafnt og þétt. Höfðu fjárveit
ingar þessar varla við verðbólg
unni.
Vorið 1968 birti svo verulega
í lofti. Þá tók til starfa Félags
stofnun stúdenta. Hlutverk henn
ar á m.a. að vera að sjá uni
uppbvggingu félagslegrar að-
stöðu stúdenta. Af þessu til-
efni tilkynnti háskólarektor aö
háskólaráö hefðf ákveðiö að
veita 5 millj. króna til þyggingar .
innar. Jafnframt kom fram ao
rkisvaldjö myndj leggja fram
jafn háa upphæð. Virtist nú sem
ekkert gæti stöðvað byggingu
stúdentaheimilisins. Enn voru
þó blikur á lofti. Félagsstofnun
stúdenta lét gera nákvæma
kostnaðaráætlun umbygginguna
sem nú var fullteiknuð. Kom í
Ijós að áætlunin var hærri en áð-
ur hafði verið reiknað með, eða
um 25 millj. króna. I bygginga-
sjóð voru nú tryggöar 15 millj.
króna. Var nú sett á laggimar
nefnd, skipuð 4 mönnum. Til-
nefndu menntamálaráðherra og
fjármálaráðh. sinn hvom mann-
inn, en háskólaráð og Félags-
stofnun stúdenta hina tvo. —
Skyldi nefnd þessi kanna leiðir
til fjármögnunar þess sam á
vantaði. Jafnframt voru teikn-
ingar og kostnaðaráætlanir end-
urskoðaðir af byggingadeild
menntamálaráðuneytisins. Lagöi
hún blessun sína yfir teikning-
amar, sem eru smekklegar en
án íburðar. Fjármögnunamefnd
in lagði til að háskólinn og rík
ið skiptu með sér því, sem á
vantaði að byggingarkostnaður
væri tryggður. Meðan- á þessu
gekk, dundi enn ein gengislækk
unjn yfir. Hækkaði kostnaðará-
ætiunin af þeim sökum, og nú
upd í 31 millj. króna.
Háskólaráð stóð nú enn að
baki stúdentum og hét af van-
efnum 5,5 millj. króna til við-
bótar, gegn þvl að rfldð legði
fram það sem á vantaði til að
kljúfa byggingarkostnaðinn. —
En þegar hér var komið fór
„skákin" í bið. Menntamálaráð-
herra skipaði nú nýja nefnd, sem
kanna átti möguleika á að reisa
mötuneyti eitt sér, i stað stúd-
entaheimilis. En gert er ráð fyr-
ir að í stúdentaheimilinu verði
mötuneyti fyrir 300—400 stúd-
enta. Nefnd þessi réði frá því að
þessi leið yröi farin. Er sú niður
staða í samræmi við álit stúd-
enta.
Síöan héfur hvorki gengið né
rekið. Ráðherra hefur hvorki
hafnaö né samþykkt atbeina rík
isins til endar.’.ograr lausnar
málsins. Á meðan stúdentar bíða
í eftirvæntingu úrskurðar ráð-
herra, líða vikurnar hver af
annarri. Ef svo heldur lengur
áfram, er sýnt að stúdentaheim
ilið veröur ekki reist í sumar.
Væri þaö mikið áfall fyrir stúd
enta og vonir þær sem þeir hafa
bundið við Félagsstofnun stúd-
enta yrðu aö litlu gerðar.
Einn er sá þáttur máls þessa,
sem ekki er veigaminnstur. —
Gert hefur veriö ráö fyrir aö há-
skólastúdentar gætu fengiö at-
vinnu í sumar við byggingu
stúdentaheimilisins. Yrði þannig
bætt verulega úr atvinnuleysi
allmargra háskólastúdenta. —
Þung er ábyrgð þeirra, setn í
vegi standa fyrir að af þessu geti
orðið.
íslenzkir stúcsentar áttu á sín
um tíma stóran þátt i baráttu
þeirri, sem færöi íslenzku þjóð
inni sjálfstæði.
Á 25 ára afmæli lýöveldisins
búa stúdentar við sömu félags-
legu aðstæður og þeir höföu fyr
ir aldarfjörðungi. Mupurinn er
aðeins sá að nú eru 1250 stúd
entar um það sem 326 stúdentar
höfðu þá.
Þorsteinn Ingólfsson.