Vísir - 14.08.1969, Blaðsíða 13

V 1 S I R . Fimmtudagur 14. ágúst 1969,
13
fslenzka dagblaðaútgáfan j%%mdtfqGöúi
ð Fyrir nokkrum árum birtust
í Bretlandi niðurstöður af
rannsókn síjórnskipaðrar nefnd-
ar á rekstri brezkra blaða: Meg-
inniðurstaðan ' í stuttu máli
þessi: Hægt er að ná sama á-
rangri með minni tilkostnaði.
JJinir stórlátu brezku blaöakóng-
ar áttu erfitt meö aö kyngja
þessu. Flestir sáu sig þó um hönd.
Sá þeirra sem hafði löngu fyrir
útkomu skýrslunnar gert sér ljósa
grein fyrir sannleiksgildi fyrr-
nefndrar niðursööu, átti eftir að ná
einna mestum árangri í viðleitni
sinni til að efla blaðaveldi sitt,
Lord Thompson of Fleet. Útgef-
endur Daly Mirror brugðu skjótt
við og tókst í krafti hins nýja skiln
ings á blaðarekstri og breyttum
skilningi á óskum blaðalesenda að
gera blaðið útbreiddast dagblaða
í Bretlandi og fara þannig fram
úr helzta keppinaut sínum Daily
Express, undii stjórn hins stór-
brotna Beaverbrooks lávarðar, sem
á efri árum vildi ekki viðurkenna
að gömul „fortnúla" hans og áhrifa
rík á sínum tíma, væri ekki enn
í fullu gildi,
Sú hugsun sem fólst í fyrr-
greindri niðurstöðu rannsóknar-
nefndarinnar brezku var ofarlega
í huga Sigfúsar heitins Bjarnason-
ar forstjóra, þegar hann tók að ein-
beita sér að útgáfu Vísis. Hann er
fyrsti mikii framkvæmdamaðurinn
á Islandi, sem kemur frá óskildum
rekstri, og tekur að beita hæfileik-
um, kröftum og reynslu á undan-
tekningarlaust alla þætti biaða-
útgáfu. Árangurinn lét heldur ekki
á sér standa, en Sigfúsar naut
skammt við.
□ Yfirsýn
Ailtof margar og þýðingarmiklar
ákvarðanir um rekstur dagblaða
eru teknar af mönnum, sem hafa
ekki heildaryfirsýn yfir rekstur við
komandi blaðs. Brezku blaðakóng-
amir höfðu þessa yfirsýn meðan
þ«ir vom að byggja upp blöö sín
en svo slökuðu þeir á klónni og
voru ekki viðbúnir að mæta breytt-
um aðstæðum. Þá skorti heildaryfir
sýn um skeið. Þeir sem standa fyrir
blaðaútgáfu hérlendis hafa sjaldn-
ast haft alla þræöi útgáfunnar í
höndum sér og hafa því alls ekki
hugleitt vandamál síns blaðs á
nægilega víðum grundvelli. Undan
tekningar, sem hafa verið misjafn-
lega víðtækar í eöli sfnu, em sam-
starf Valtýs Stefánssonar og Sig-
fúsar Jónssonar á Morgunbiaöinu,
sem er traustasta dæmið, viðleitni
Gísla Ástþórssonar og Áka Jakobs-
sonar á Alþýðublaðinu, sem var
eftir á að hyggja, dauðadæmd frá
upphafi eins og Vísir hefur einnig
reynt, og afskipti Björns Ólafsson-
ar forstjóra af útgáfu Vísis um
skeið, sem virðast hafa verið mjög
jákvæð þegar þau voru mest. Ef-
laust eru til fleiri dæmi, þótt ég
þekki þau ekki. Svo er að minnast
afskipta eins og Kristjáns Jóhanns
Kristjánssonar sem á mjög þýðing-
armikinn þátt í fjárhagslegri endur
skipulagningu Vísis, endurskipu-
lagningu, sem hefur varanleg árif.
Ég þykist vita að störf Sigurjóns
Guðmundssonar fyrir Timann hafi
verið ákaflega þýðingarmikil fyrir
afkomu blaðsins og þannig mætti
nefna fleiri dæmi um jákvæð af-
skipti manna af blaðaútgáfu á
þröngu sviði. Þetta eru undantekn
ingar í þeim stóra hópi manna,
sem eiga þátt í mikilvægum ákvörð
unum innan blaðstjóma hérlendis.
Fæstir hafa möguleika á að leggja
svo mikið af mörkum að um muni
í hverju einstöku tilviki. Engu að
síður eru þeir nauðsynlegir aðildar-
menn, ef þeir hafa á annað borð
vilja til að gera vel.
Tengsl framkvæmdastjóra og
ritstjóra eru s.ialdnast þess eðlis
að um alhliða stefnumðtun f út-
gáfunni sé að ræða, auk þess sem
,þá skortir oftast sameiginlega bau
völd, sem þeir þurfa til þess að
taka ákvarðanir sem máli skipta.
Þeir þurfa einnig sitt aðhald, og
það á að koma frá stjórnum þlað-
anna, en hefur lengstum ekki feng
izt. Allt ber því að sama brunni.
Það er heppilegt að í stjórn hvers
blaðs, sé maður sem hefur heildar-
yfirsýn yfir blaðaútgáfuna og getur
haft vitræn áhrif á alla þætti út-
gáfunnar, jafnt þá sem snúa að
þáttum eins og dreifingu, ritstjórn
arkostnaði og megindráttum útlits
og efnisvals. Þetta hugðist Sigfús
Bjarnason gera og það var tvimæla
laust spor í rétta átt innan íslenzkr
ar blaðaútgáfu.
□ Fjárhagshliðin.
Nýlega kom saman stjórn eins af
dagblöðunum hér f Reykjavík. Til
umræðu voru endurbætur á rekstri
blaðsins. Stjórnarmenn ráku fljót-
lega augun í að stúlka ein var
starfandi á skrifstofu blaðsins meö
miklu hærri laun en gengur og ger-
ist um skrifstofustúlkur. Að tillögu
eins stjórnarmanna var ákveðið að
senda stúlkunni uppsagnarbréf i
snatri. Bréfið fðr. Stuttu síðar var
málið tekið upp aftur. Það hafði
nefnilega komiö í ljós að stúlkan
hafði meö höndum þýðingarmeiri
verkefni en venjuleg skrifstofu-
stúlka. 1 stað hennar hefði verið
óhjákvæmilegt að ráða annað hvort
aðra stúlku á sömu kjörum, full-
gildan karlmann, sem auðvitaö
hefði ekki fengizt nema fyrir góð
laun, ellegar, hugsanlega, tvær ó-
dýrar en starfssamar stúlkur. Upp
sagnarbréfið var tekið aftur. Þetta
er gott dæmi um þekkingarleysi
eliegar skort á hugkvæmni og yfir-
sýn, sem lengstum hefur verið alls
ráðandi í stjórnum íslenzkra dag-
blaða. Það skal auðvitað viðurkennt
að vandamál blaðanna er stórt og
erfitt viðfangs, þegar af þeirri á-
stæðu að dagblöðin eru fleiri en
markaðurinn þolir. En aðferðin til
að styrkja útgáfustarfsemina er
auðvitað ekki sú að .ara troðnar
slóðir eliegar að gera ráðstafanir,
sgm valda beinlínis kyrkingi í út-
gáfunni, eins og þær að fækka svo
blaðamönnum eða launa þá svo
illa að hæfir menn fást ekki til
starfs, eins og nú á sér stað um
eitt dagblaðanna, sem berst í bökk-
um. Opinberir styrkir eru heldur
ekki iausnarorðið ef á það er litið
að raunverulegt tap blaðanna nem-
ur milljónum króna og að viljinn til
bættrar skipulagningar strandar á
sérsjónarmiðum útgefandanna, sjón
armiðum, sem oft eru af pólitískum
toga spunnin. I stað alhliða umbóta
á skipulagi hafa sum blöðin reynt
að afla sér aukatekna, t. d. Al-
þýöublaðið af happdrætti og Þjóð-
viljinn af útgáfu vasabókar Fjölvíss
Tíminn fær árlega allstórar upp-
hæðir I meira og minna þýðingar-
lausum auglýsingum frá kaupfélög-
unum. Vísir byggir á þvi fjármagni,
sem hluthafar hans hafa lagt fram
með auknum hlutafjárkaupum og
Morgunblaðið býr að því enn, sem
gerði það að stórveldi, að það er
árdegisblað sem hefur lengstum
haft aðalútbreiðslu sina á helztu
markaðssvæðum landsins. Það er
mesti misskilningur að kaupmenn
hafi fyrst og fremst komið fótun-
um undir blaðið vegna pólitískra
ástæðna. Útbreiðsla þess á aðal-
markaðssvæðinu réði úrslitum i
samkeppninni við Tímann, Alþýðu-
blaðið og Þjóðviljann en útkomu-
tíminn, í samkeppninni við eftirmið
dagsblaðið Vísi, sem um skeið var
aðalkeppinauturinn um auglýsing-
arnar og er það raunar ekki sízt
vegna smáauglýsinganna.
□ Handa hverjum?
I Eitt af því sem venjulega brest
| ur í útgáfu hérlendra dagblaða er
raunhæft mat á þvf handa hverjum
blöðin eru gefin út. Þetta er að
vísu skýrt markað í pólitískum efn-
um, en síður í vali og meðferð
frétta og greina, sem ekki eru póli-
tískar Það sem m.a. stendur í veg-
inum fyrir þessu mati er sú stað-
reynd að fré ir og greinar eru ó-
sjaldan birtar í pólitísku augnamiði
og þá fremur hugsað um lesandann
sem atkvæði en persónu. Þjóðvilj-
inn er það íslenzkra blaða, sem
einna lengst gengur í þvf að miða
fréttaflutning sinn og greinar um ó-
líkustu' efni, við pólitískt áróðurs-
gildi. Nú orðið gengur Vísir einna
skemmst í þessum efnum. Þess
vegna var athugasemd eins Morg-
unblaösmanna í grein um blöðin
þess efnis að flugmannaverkfallið á
dögunum hefði sennilega orðið erf-
iðara vandamál en það. varð, ef
flugmenn hefðu látið fréttir Vfsis
af verkfallinu hafa áhrif á sig —
aðeins endurómur af þeim stein- .i
aldarhugsunarhætti, sem vföast rík
ir á blöðunum í afstöðu þeirra til
f: 'Ita og er búinn að valda stór-
felldum skaða og kyrkingi í póli-
tískum umræðum hérlendis. Nú
þegar Islendingar eru orðnir 200
þúsund talsins taka að skapast
skiiyrði fyrir nýju blaði eða endur-
bótum á eldra blaði í samræmi við
breytta tfma, nýjar kröfur lesenda
og vaxandi skilning á því hvað
dagblað í raun og veru er.
Þessa breytingu er ekki hægt að
framkvæma í krafti þess skipulags
sem hingað til hefur verið á íslenzk
um dagblööum. Þar hefur skort
heildaryfirsýn, eins og áður er sagt,
og það sem verra er, raunverulegan
vilja til að mæta þeim kröfum, sem
’almenningur er tekinn að gera til
blaðanna.
NYJUNG
ÞJÓNUSTA
Sé hringt fyrir kl. 16,
sœkjum viS gegn vœgu
gjaldi, smóauglýsingar
á tímanum 16—18.
Staðgreiðsla. vj|s|R
Heilsubrunnar.
Það fylgir skólaskyldunámi
okkar að allir skuli vera syndir,
enda má segia, að nálega allir
fyrir neðan miðian aldur geti
að minnsta kosti fleytt sér, og
flestir eru mjög vel syndir.
Þetta þykir öllum sjálfsagt, og
einnig þykir öllum sjálfsagt, að
í nálega öllum bæjarfélögum á
landinu séu sundlaugar, svo þeir
sem vilja, geti baðað sig og æft,
þegar þeir vilja.
í Reykjavik hafa verið reistar
framúrskarandi góðar laugar,
sem kostað hafa mikið fé. Einn-
ig eru gufuböð og heit ker, sem
allir geta veitt sér aðgang að
án mikils kostnaðar. Sjaldan er
þó dáðst að þessum hlunnindum
þvf þau þykja svo sjálfsögð. Ef
við ekki hefðum þessa ágætu
baðstaði fyrir börn sem full-
orðna, þá mundi vafalaust heyr-
ast hljóð úr hOrni, og þá þætti
vafalaust sem slælega væri að
heilbrigðismálum Reykvíkingá
unn:ð. En hvernig eru þessir
frábæru baöstaðir sóttir í okkar
nfutíuþúsund íbúa byggðarlagi?
Þessu verður einungis svarað
með því að segja eins og er:
Furðulega illa. Reykvíkingar
kunna ekki að meta nærtæka
heilsubrunna. Fólkið sem hvað
mest dásan. hversu unaðslegt
sé að baða sig suður á Mallorca,
veit varla upp á hvað sundstaðlr
Reykjavíkur hafa að bióða. 1
þessum efnum er farið langt yf-.
, jr skammt. Þó oft skorti sól,
ibá eruþaðstaðir*':- sem Við höf
rsjia ooasiín tni'a E,,
um svo nærtæka, framúrskar-
andi og eiga vart sína Itka.
Það e_ gert of lítið af þvi
að kynna þessa ágætu heilsu-
brunna okkar, því þó fólk fari
ekki til að synda, þá veitir það
góða hvíld, þeim sem þreyttir
eru og baklúnir, að fá sér heit
böð. Margt eidra fólk veigrar
sér við að fara þangað, sem það
hefur ekki farið áður, því það
veit ekki hvers eðlis sundstað-
irnir eru í Reykjavík, og þeir
þykja svo sjálfsagðir, að bað er
varla um þá rætt. Ef blöð eða
sjónvarp hafa sýnt myndir frá
sundlaugum Reykjavíkur, þá er
það venjulega af brosandi böm-
um eða ungum blómarósum. En
slíkar myndir eru aðeins hálf-
ögð saga, því þessir staðir ættu
að vera sóttir af öllum, ekki sízt
því fólki jcm þarfnast hreyfing-
ar eða er vinnulúið. Gigtveikum
er fátt hollara en heit böð, og
þau eru nánast skammt undan
og auðveld aðgöngu. Þessa að-
stöðu þarf að kynna betur.
Það er nánast furðulegt, hve
litið sundstaðir Reykjavíkur
eru sóttir. Dag eftir dag er það
sama fólkið, sem fer sér til
hressingar og hvfldar eftir því
sem við á, en almennt sækir
íólk illa sundstaðina. Það er þvi
ekki úr vegi að hvetja fólk að
sækja þessa sundstaði betur en
gert er yfirleitt. Þeir sem nálega
aldrei sækja baðstaðina ættu að
breyta ut af venju sinni og
bregða sér einu sinni til að
reyna hveis þeir hafa farið á
mis.
Þrándur i Götu.
Leigi út loftpressu og gröfu
til ail-a verka.
Gísli Jónsson, Akurgerði 31.
Sími 35199.
Sjálfsþjónusta
Njótið sumarleyfisins. Gerið við bílinn sjálfir. Veitum
alla aðstöðu.
Nýja bílaþjónustan, Hafnarhraut 17. Sírni 42530.
FRAM
skorar einu sinni enn
tvö og núll
FRAM sýnir bezta vamar-
leikinn. Bensínsíumar
frá FRAM verja blöndung-
inn sliti og stíflu.
Ryö, óh.einindi og smá-
agnir ná ekki samspili.
FRAM er með allt liöiö i
vöm.
FRAM bensinsían tryggir
sigur gegn bensin-
stíflum og óhreinindum
FRAM á leikinn. ^ J
fp Sverrir Þóroddsson
' & Co.
FRAM Tryggvagötu 10.
"'eykjavík, sími 23290.