Vísir - 12.08.1970, Blaðsíða 8

8
VlSIR . Miðvikudagur 12. áeust 1970.
VISIR
Otgefanli Reykjaprent hí.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R Eyjölfsson
Ritstjóri- Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
RitstjórnarfuMtrúi Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Simar 15610 11660
Afgreiðsla- Bröttugötu 3b Simi 11660
Ritstjóri • Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Askriftargjald kr 165.00 ð mánuöi innanlands
I lausasölu kr. 10.00 eintakiö
Prentsmiðja Visis — Edda hf.
f^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
„Allt vondum oð kenna"
Framsóknarmenn vita alltaf manna bezt, hvernig
eigi að stjórna landinu. Þó verður varla með sanni
sagt að þeim hafi gengið betur en öðrum, þegar þeir
hafa haft til þess tækifæri einir eða í samstarfi við
aðra. Ríkisstjórnir, sem þeir hafa myndað, urðu æði
skammlífar, og hinir stjórnmálaflokkarnir bera þeim
ekki mjög vel söguna um samstarfið.
Það er rétt, sem Eysteinn Jónsson sagði í minn-
ingarorðum um forsætisráðherrahjónin, að íslenzk
stjórnmál eru undarlegt bland af samstarfi og stríði.
Almenningur veit yfirleitt miklu minna um samstarf-
ið err. stríðið. En margir vita að gott samstarf tekst
t.d. í þingnefndum um ýmis þörf og góð mál, og víðar
eru stjórnmálaskoðanir ekki látnar skera úr um af-
stöðu. Sum mál eru hins vegar sérstaklega notuð sem
pólitísk þrætumál. Svo er t. d. um verðbólguna. Það
er draugur, sem búið er að glíma við í aldarfjórðung,
en helzt enginn vill kannast við að hafa átt þátt í að
vekja og magna.
Hið sanna er, að allir stjómmálaflokkarnir eiga
þar sök nokkra, sumir meiri, aðrir minni, og nokkuð
eftir aðstæðum á hverjum tíma. Almenningur hefur
líka lagt sitt til. Nú er ekki því að neita, að verðbólga
er víðar mikil en á íslandi. Þróunin hefur verið sú í
æði mörgum ríkjum síðan á styrjaldarárunum. Allir
segjast sammála um að þetta sé hættuleg þróun, en
þó virðist bæði hér á landi og víðar vera ógerlegt að
ná samstöðu um ráð til að stöðva hana.
í Tímanum s.l. sunnudag er spurt, hvort það sé
ekki „eina afsökun ríkisstjórnarinnar og málgagna
hennar fyrir verðbólgu og hvers konar óáran í ís-
lenzku þjóðfélagi, að stjómarandstaðan sé ekki verk-
efni sínu vaxin á íslandi og hér stæði blómlegt þjóð-
iíf, ef hún væri ekki tj]“.
Er þetta nú ekki fuii fast að orði kveðið? Höfundur
greinarinnar heldur því varla fram í alvöru, að ríkis-
stjómin og málgögn hennar kenni stjórnarandstöð-
unni um efnahagsáföllin, sem yfir þjóðina dundu fyr-
ir þremur árum. Hitt er annað mál, að stjórnarand-
staðan reyndi að nota þessa erfiðleika til stjórnmála-
legs framdráttar meira en góðu hófi gegndi, eins og
á stóð, af því að þjóðarheill krafðist samstöðu um
lausn vandans.
Fyrrnefndur greinarhöfundur spyr: „En af hverju
trúa menn því ekki umsvifalaust, að verðbólguþró-
unin á íslandi og allur ófarnaður í efnahagsmálum
þjóðarinnar á síðustu árum sé vondum mönnum í
stjórnarandstöðunni að kenna?“
Spyrja mætti á móti: Hefur ekki stundum mátt
skilja á Tímanum og Þjóðviljanum, að það væri allt
vondum mönnum í stjómarliðinu að kenna?
GOLDAMEIRVANTRÚUÐ
Á SÁTTAVIÐRÆÐUR
— Atstaba Rússa neyddi Nasser til oð
samþykkja vopnahlé
■ Vopnahléið í stríði Araba og Israelsmanna kom næstum
eins og þruma úr heiðskíru lofti. Enginn hafði raunveru-
lega búizt við því að bæði Nasser og Golda Meir myndu allt
í einu kjósa að setjast að samningaborði. En ef málavextir
eru skoðaðir aðelns nánar virðist mönnum sem þetta vopna-
hlé hafi naumast komið of snemma. — Er Nasser var beðinn
að athuga tillögu Bandaríkjamanna um vopnahlé og sátta-
starf á vegum Sameinuðu þjóðanna fyrir milligöngu Gunnars
Jarring og fjórveldanna, Bandarikjanna, Sovétríkjanna, Bret-
lands og Frakklands, og hann beðinn um að svara af eða á —
flaug hann til Moskvu og var þar í 19 daga að ráðfæra sig
við Sovétherrana. Þar mun honum svo hafa verið gert Ijóst,
að Sovétmenn myndu ekki hjálpa Egyptum að reka Israels-
menn af höndum sér frá Súezskuröi né heldur myndu þeir
styðja Araba í að ná aftur Sínaískaganum. Nasser átti því
naumast um annað að velja en setjast að samningaborði með
Goldu Meir.
1956—1967
Moshe Dayan, varnamálaráð-
herra ísraels á eitt sinn að hafa
sagt: „Við erum nægilega sterk-
ir til að standa gegn ágangi
fjandmanna okkar, en við erum
ekki nægilega sterkir til að snúa
bakj í bandamenn okkar“, og
þessi orð hefðu eins vel getað
komið úr munni Goldu Meir er
hún samþykkti bandarísku til-
löguna um sáttaviðræður.
Samt sem áður haifa ísraels-
menn ástæðu til að vera ekki
allt of vongóðir um árangur
viðræðnanna enda virðist al-
menningsálitið í ísrael vera mót-
fallið friðarviðræðum eða vopna
hléi. Golda Meir hefur samt lýst
þvf yfir að Bandaríkjamenn
hafi fullvissað hana um að
ísraelsmenn myndu ekki standa
veikari eftir en áður að afloknu
þessu þriggja mánaða vopnahléi
— hverjar sem niðurstöður
samningaviðræðnanna veröa.
Sennilegt er að almenningur
í Israel sé mðtfallinn vopnahléi
eða samningaviðræðum fyrir
milligöngu Bandaríkjamanna af
þeim ástæðum að Bandaríkja-
menn hafa áður lofað Israel á-
kveðið vissurn hlutum, en ekki
staðið við. Það var þegar Eisen-
hower lofaði Ben Gurion að ef
ísraelsmenn færu frá her-
numdu svæðunum á Sínaí og
á Gaza, myndu þeir eftir sem
áður fá að sigla um Suez. Ben
Gurion treysti þessu — hörfaði
með herstyrk sinn og Nasser var
ekki seinn á sér að meina
ísrael umferð um Suez. — Þann-
ig stóðu svo málin fram til árs-
ins 1967 er 6 daga striðið brauzt
út.
Merkur áfangi
Friðarviðræöumar sem Jarr-
ing stjómar munu fyrst og
fremst snúast um tvö megin-
atriði:
1. Að ísrael dragi sig til
baka af svæðum sem her-
numin voru eftir 1967.
2. Aö Arabaríkin viðurkenni
tilvist og rétt ísraels til
ákveöins landsvæðis inn-
an ákveðinna iandamæra.
En þrátt fyrir að elið þar fyr-
ir botni Miðjarðarhafsins hafi
stytt upp í bili. er langt frá þvi
að einhver raunveruleg lausn sé
fundin. Og hverjar sem niður-
stöður viðræðnanna verða —
engar eða jákvæðar, þá er hitt
sennilega vist, að Golda Meir
mun líta á þetta skref i deilum
ísraelsmenn og Araba sem
merkan áfanga — áfanga, sem
muni, hvemig sem fer, leiða af
sér nýja stefnu ísraelsmanna í
deilunni.
Gunnar Jarring.
Illlllllllll
M) MM
Umsjón: Gunnar Gunnarsson.
Nasser.
Golda Meir.
Golda Meir
Golda Meir er alin upp með
baráttu ísraelsþjóöarinnar fyrir
tilvist sinni. Hún var bam að
aldri er foreldrar hennar flýöu
frá Rússiandi til Bandaríkjanna
og þar tók ekkert annað við en
ný Gyðingahverfi. 1921 fór hún '
nýgift til Palestínu og stóð þar
þegar í byrjun fremstallra við
að skapa ísrael nútímans. Hún
bairðist við hlið Ben Gurions ■
gegn Palestínupóiitík þeirra
og • hún gerði allt hvað hún
gat til að afstýra stríði milli
Ísraelsmanna og Araba 1947.
Það tókst ekki og þegar ísrael
hélt enn einu sinni f stríð,
árið 1.956, var Golda Meir
utanríkisráðherra lands síns.
Þeirri stöðu gegndi hún í 9 ár
og varð á þeim tíma heimsþekkt
sem einhver athyglisverðasta
kona samtíðarinnar. En utan-
ríkisráðherratími hennar reynd-
ist henni þreytandi og erfiður
og hún er sögð ekkert hafa þráð
meira en að geta farið að liffa
rólegu fjölskyldulífi. Greinilega
h'efur hún þurft að bíða lengi
eftir að sjá þann draum rætast,
því er Levi Eskhol dó 1969 var
Mapai-sósíalistaflokkurinn leið-
togalaus og landiö vantaði um
leið forsætisráðherra: Golda
Meir var sjálfkjörin.
ísrael gerir sér
engar vonir
Eflaust hlakkar Golda Meir,
til aö geta dregið sig í hlé og
látið nægja að stjóma sínu eig-
in eldhúsi, en varla getur hún,
búizt við því i bráð. Fyrst verð-
ur þetta þriggja mánaða vopna-
hlé að líða hjá og síðan komai
friðarsamningar. Á eftir þeim
er möguleiki að fylgi friður en;
Goída Meir er af langri lífs-
reynslu vantrúuð á þann frið.
í fyrri viku lýsti hún því yfir,
að hún efaðist þá þegar um ein-!
lægni og hún er einnig — eftir
reynsiuna frá 1956 dulítið van-'
trúuð á hve góður tilgangur]
fjórveldanna sé í rauninni. Samt^
sem áður hefur Golda Meir og;
ríkisstjórn hennar ekki getað
annað en samþykkt vopnahléið,
og var í tilefni af þvi samþykki'
lýst eftirfarandi yfir: „... þráttr
fyrir efasemdir um einlægni.
finnst ísraelsku ríkisstjóminni.
að hún verði að sætta eða sam-
ræma hinar mismunandi hug-
myndir — reyna, án tillits til
þess hve möguleikinn er raun-
verulega lltill. — GG