Vísir - 20.01.1971, Blaðsíða 8

8
V í SIR . Miðvikudagur 20. janúar 1971.
Otgefandi: Reykianrent bf.
PVamkvæmdastiöri: Sveinn R. Eyjólfss^m
Ritstjðri- Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Vaidimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b. Simar 15610 11660
Afgreiðsla Bröttugötu 3b Slmi 11660
Ritstión- Laugavegi 178. Slmi 11660 (5 tinur)
Askriftargjald kr. 195.00 ð mánuöi innanlands
t lausasölu kr. 12.00 eintakið
Prentsmiðja Vlsis — Edda hf.
Aðstoðað v/ð Jbjóðflutninga
í mörgum hinna nýfrjálsu ríkja í Afríku og Asíu hafa
stórfelld flóttamannavandamál komið til sögunnar.
Rílcjaskipan á þessum slóðum er yfirleitt í samræmi
við þá skipan, sem var á nýlendutímanum, og er
ekki nema að nokkru leyti í samræmi við þjóðemi.
Þegar þessi ríki urðu sjálfstæð, blossuðu víða upp
erjur og blóðug átök milli einstakra þjóðflokka. Saga
Afríku hefur á síðustu árum einkennzt af þeim hörm-
ungum, sem þessum erjum eru samfara.
Sameinuðu þjóðimar hafa ákveðið að gera árið
1971 að alþjóðlegu flóttamannaári og reyna að gera
stærra átak en áður til hjálpar flóttamönnum. Norð-
urlöndin hafa bundizt samtökum um að taka að sér
einn þátt þessarar hjálpar. Þessi þáttur er hjálp við
flóttamenn í Súdan og í nágrannaríkjum þess.
í Súdan eru um 54 þúsund flóttamenn, aðallega
frá Eritreu, sem er hluti Ethiópíu. Her Ethiópíu hefur
um nokkurt skeið átt í höggi við skæruliða úr hópi
Eritreumanna. Margir íbúar Eritreu hafa flúið þenn-
an hemað og flutzt yfir landamærin til Súdan. En
þar í landi er hliðstætt vandamál, því að þar eiga hin
arabísku yfirvöld í höggi við þjóðflokka svertingja.
Er talið stappa nærri, að um sé að ræða útrýmingar-
herferð á hendur svertingjum. Hafa því um 170 þús-
und manns flúið Súdan til nágrannaríkjanna.
Ætlunin er að veita þessu flóttafólki hjálp til sjálfs-
hjálpar. Stefnt er að þvi að gera fólkinu kleift að
laga sig að hinum nýju heimkynnum. Það fær land-
skika til umráða, verkfæri til að ryðja skóg og reisa
híbýli, fræ til sáningar og fatnað. Einu sinni í mán-
uði er því úthlutað fæðu, þangað til það er sjálft farið
að geta ræktað sinn mat, og tekur það yfirleitt
skamman tima.
I þessu skyni fer fram 25. apríl fjársöfnun á öll-
um Norðurlöndunum. Hér á landi fer söfnunin fram
á vegum Flóttamannaráðs íslands og með þátttöku
Rauða krossins. Er ekki að efa, að íslendingar munu
taka þessari söfnun vel, eins og þeir hafa gert oft áð-
ur. Tryggt er, að söfnunarféð verður skynsamlega
notað, svo að það beri sem mestan árangur. Ástand-
ið í þessum ríkjum Austur-Afríku er mjög alvarlegt,
og flóttamennimir eru saklaus fómarlömb hinna póli-
tísku aðstæðna á þessum stöðum. Það veitir sannar-
lega ekki af mjmdarlegu átaki til að hjálpa þessum
tugþúsundum manna til sjálfshjálpar.
Á fundi með blaðamönnum í fyrradag minnti Jó-
hann Hafstein forsætisráðherra á erfiðleika mann-
fólksins á að búa saman í friði og sagði: „Okkar litla
þjóð fær hér litlu um þokað. En ætlun okkar og vilji er
að reyna að stuðla að því af okkar veika mætti, að
sambýlið geti batnað. Hver og einn einstaklingur og
hver og ein þjóð getur spurt: „Á ég að gæta bróður
míns?“, og látið þar við sitja. Með slíkum hætti vilj-
um við ekki varpa af okkur samhug með öðru fólki.
Þess vegna hafa íslendingar ætíð reynt að stuðla að
aðstoð við hin svokölluðu flóttavandamál."
55
Ó, Sadat,
frelsa þú
okkur
44
— Hinn nýi forseti Egypta reynist annar
en menn héldu i byrjun
(
Gunnar Jarring byrjaði
friðarumleitanir í deilu
Egypta og ísraelsmanna í
byrjun síðustu viku. Þessi
þolinmóði Svíi byrjaði á
því að fara til Jerúsalem
og ræða stuttlega við
Goldu Meir og Abba Eb-
an, en áður hafði hann
rætt við ambassadora
ísraels, Egyptalands og
Jórdaníu hjá Sameinuðu
þjóðunum.
Eftir reynslu þá sem fékkst
af sáttastarfi Jarrings í haust
og vopnahléinu, buröast menn
ekki með neinar glæsivonir
hvað snertir friðarhorfur —
allra sízt Anwar Sadat, for-
seti Egypta, en hann hefur í
hverri ræðunni á fætur annarri
búið ianda sína undir aö ekkert
muni veröa úr viðræöunum og
íafnvér'áö vopnahléð vérði á
enda runniö á næstunni. Sadat
er enginn Churchill, en hann
hefur aö undanförnu verið aö
búa þjóð sina undir „Orrust-
una um Egyptaland". Sföustu
friðarviöræður, uröu aö engu,
jafnvel áöur en þær byrjuöu,
vegna þess aö ísraelsmenn kom
ust fljótt aö því, að Egyptar
beittu þá hernaðarlegu bragöi er
vopnahléð hófst, er þeir hófu
að styrkja stööu sína við Suez
meö eldflaugapöllunum. Núna
halda Egyptar hins vegar, að
það veröi Israelsmenn er muni
leika á þá. >eir halda því fram,
að ísraelingar tali ekki alvarlega
um frið, þar sem þeir neita
að fallast á að flytja herlið sitt
brott af hernumdu svæðunum.
Segja Egyptar, að Isrelsmenn
hafi aöeins setzt að samninga-
borði núna, vegna þess að þeir
hafi komizt að samkomulagi við
Bandaríkin um að það sé bezta
leiðin til að viöhalda vopnhlé-
inu og ekkert fram yfir þaö.
Við skulum berjast!
Er Israelingar og Egyptar sett
ust aftur að samningaborðinu,
eða fóru að hugsa sér til hreyf-
ings að því, nú eftir áramótin,
fór Anwar Sadat til borgarinn-
ar Tanta, sem er óshólmaborg
við Nfl. Þar hélt hann sína
fyrstu ræðu yfir mannfjölda,
síðan hann varð forseti fyrir 3
mánuðum. Tantafbúarnir 12.000
sem hlustuðu á Sadat þruma yf-
ir þeim, brugðust við ræðu-
manni rétt eins og það væri
Gamal Abdel Nasser er talaöi
„Það verður ekkert samkomu-
lag", sagði Sadat, ,,og við mun-
um ekki gefa eiftir einn þumlung
af landi okkar. Orrustan mun
ná til búgarða okkar og verk-
smiðja okkar, það verður barizt í
bæjum. borgum og á götum“
Síðan sagði hann: „Eruð þið búin
að vera. Eruð þið raunverulega
orðin þreitt á stríðinu?" Og á-
heyrendaskarinn hrópaöi: „Við
munum berjast! Við munum berj
ast! Ó, Sadat, leiö oss mót
frelsinu."
Sadat að herða sig upp
í vetur hefur Sadat átt nokk-
ur viðtöl við vestræna blaða-
menn, eins og t. d. Bandaríkja-
mennina James Reston og
Walther Cronkite, og f þeim
samtölum, hefur komið í ljós,
að Sadat !eggur á það áherzlu,
að hann telur Egypta ekki nægi-
lega útkeyrða — þreytta á stríö
inu til þess aö þeir verði að
biðja um friö.
Fundurinn í Tanta var eins
konar andsvar viö fyrstu ræö-
unni sem Sadat hélt yfir þjóð-
þinginu í Kafró f október s. 1.
rétt eftir að hann tók við völd-
um — þá var hann svo óörugg
„Það verður eklcert samkomu
lag — viö víkjum ekki um
einn þumlung“, sagði Sadat
i ræðu um áramótin.
ur með sjálfan sig, að það var
ekki nema rétt svo, að þing-
menn nenntu að klappa fyrir
ræðu hans sem í kurteisisskyni.
Sadat varð þá strax fórnarlamb
háðfúgla, innan Egyptalands.
sem utan. Nú eru menn hættir
að grínast með nafn hans. „Það
er ekkert vafamál", sagði hátt-
settur maöur f bandaríska utan-
ríkisráðuneytinu, „að Sadat er
leiðtogi Egypta". „Vitið þið“.
sagði þá ísraelskur diplómat,
„ég hef það orðiö á tilfinning-
unni, að við höfum vanmetið
þennan náunga".
Framkvæmdasamur
innanlands
Og það er svo sem eðlilegt
að menn hafi ekki búizt viö
neinu sérstöku af Sadat. Allt frá
árinu 1952, er hann tók þátt
í og studdi eindregið Nasser i
herforingjauppreisninni móti
Farúk kóngi, hefur lítið á hon-
um borið. Um tíma var hann
opinberlega sagður ritstjóri
dagblaðsins A1 Gumhouriya. en
annars vann hann ýmis verk í
þágu Nassers. — Hann lifði
rólegu lífi með síðari
konu sinni, Gehan, og þrem
dætrum þeirra og syni, sem
Nasser valdi Sadat því að
hann „virtist meinlaus“.
ófrávíkjanlega var skírður Gam-
al. (Sadat á 3 eldri dætur af
fyrra hjónabandi, sem endaði
með skilnaði). Hann synti á
þessum árum og lék tennis.
Æföi sig aö tala ensku og
þýzku unz hann talaði báðar
tungumar sem innfæddur. Nass-
er útnefndi hann varaforseta
Egyptalands fyrir 13 mánuðum.
Hann mun hafa kosið Sadat
meðfram vegna þess, að hann
þurfti þá á embætti að halda, og
einnig vegna þess, að hann virt
ist gjörsamlega hættulaus Nass-
er og stefnu hans. Þegar hann
svo tók við forsetadómi, bjóst
enginn við neinu sérstöku af
hans hendi.
Innanríkismál númer
eitt
Eftir dauða Nassers, kom
Sadat þegar í stað saman starf-
hæfri ríkisstjóm. Hann hálfpart
inn neyddi hinn 72 ára gamla
diplómat, Mahmoud Fawsi. sér-
lega viröingarverðan mann og
þekktan út um lönd til að taka
aö sér embætti forsætisráð-
herra. Ali Sabry, helzti talsmað
ur Moskvumanna í Egyptalandi
var gerður að varaforseta þ. e.
a, s. ekki fyrsta varaforseta,
það starf fékk Hussein Shafei,
voonabróðir Sadats og Nassers
sfðan i upppreisninni 1952. —
Þýðingarmiklir málaflokkar eins
og heilsugæzla, menntun, félags
mál og lögreglumál voru fengin
í hendur innanríkisráðherranum
Shaarawi Gomaa, sem er þekkt-
ur fyrir grófleika og vinnu-
hörku Herinn fullvissaði síðan
Sadat um hollustu sína.
Myndir af Nasser hanga enn
uppi í stjórnarskrifstofum í
Kaíró- í stað mynda af Sadat,
en Sadat hefur þegar komiö
sér upp sínum eigin og sér-
stæðu vinnuaðferðum. Hann
i’engur algmrlega fram hjá hinu
eilífa basli Nassers varðandi
sameiningu allra Araba, en bein
ir sér einvöröungu að þvi að
leysa innanríkisvandamál — og
mun enda ekki vanþörf á. Hann
hefur látið endurnýja flugflota
United Arab Airlines og hefur
eytt 27 millj daia til að endur
bæta flutningakerfið í Kairó —
nýir og gljáandi strætisvagnar
aka nú bar um götur eftir nýju
leiðakerfi. sem Japanir skipu-
lögðu fyrir þá. Og vinsældir
Sadats meðal lægri stétta vaxa
stöðiwt. einkum eftir að hann
lækkaði verð á matvælum kom
á verðlagseftirliti og réðst með
látum á svartamareaðs'brask-
ara, Hann hefur komið lagi á
aöt.ur f Kaíró og bær hafa veríð
brifnar. svona til tilbreytni
Hann hefur lofað að levsa Roo
nólitíska fanga úr haldi.
Sadat fvlkir nú bjóð sinni nm
sío en hvort hann gerir bað •
beim tilganei að mana fsrn»’«■
menn tfl frekari átaka á vicnjp-1-
eða við samningflhorfi. tiað ke*"
ur væntanlega í Ijós á næstimni
— GG