Vísir - 16.04.1971, Blaðsíða 6

V ÍSIR . Föstudagur 16. apríl 1971.
SOFA MENN OF MIKIÐ?
V'isindamenn telja oð lengja megi vökuævi
mannsins oð mun
Tjað er ekfci einungis í ein-
ræðisríkjum nútímans, sem
lejtazt er við að „gervirkja"
manninn í þjónustu framleiðn-
innar, eins og það fyrirbæri
ikallast víst á tæknifræðilegri
íslenzku. 9ú viðleitni virðist of-
arlega á baugi I öllum háþróuð-
um iðnríkjum austan járntjalds
og vestan, að fá sérhvem ein-
stakling til að afkasta sem
mestu, nýta sem bezt virkjaöa
hæfileika hans í þágu skipu-
lagðrar framleiðni, gera hann
sem hæfasta einingu í samvinku
afkastakerfi.
Vfsindin beinast nú mjög að
þessari gervirkjun mannsins.
Eitt af því sem nú er unnið
að vísindalegum atíhugunum á,
í því samfoandi, er svefn manns-
ins og svefnvenjur. Það er vitað
að maðurinn „sefur burt“ þriðj-
ung ævi sinnar yfirleitt, sam-
Ikvæmt þeirri viðteknu kenningu
að haivn þarfnist yfirleitt átta
stunda svefns á sólarhring, eigi
hann að hljóta nauðsynlega
hvíld. Með öðrum orðum —
þriðjungur af ævi hans verður
ekki virkjaður til afkasta. Þann-
ig á litið verður svefninn þjóö-
arhagfræðilegt atriði. Sé um
vél að ræða, er það talið hag-
fræðilegt atriöi, að hún sé f
gangi allan sólarhringinn, svo
eigendumir fái sem fyrst endur-
greitt kaupverð hennar. Þjóö-
félagið leggur mikið fé af
mörkum til þess að mennta og
þjálfa hvem einstakling, foað
er því hagfræðilegt atriði að
það fái þann kostnað endur-
greiddan sem fyrst — en þá
segir þessj tæknilegi ágalli
mannsins til sfn, það er ekki
hægt að hafa hann f „gangi“
þriðju sólarhringsins.
Og nú vinna vísindamennim-
ir að athugunum á hvort þetta
þurfi í raun og veru að vera
þannig. Hvort sú gamla kenning
hafi yfirleitt við líffræðileg rök
að styðjast.að maðurinn þarfn-
ist átta stunda svefns á sólar-
hring. í sambandi við þessar
rannsóknir hefur verið komið á
fót sérstökum stofnunum, eða
deildum innan lfffræðilegra vfs-
indastofnana til að rannsaka
eöli svefnsins og hvíidaráhrif
hans á sál mannsins og líkama.
Þessar deildir hafa sent vísinda-
menn víða um lönd til að at-
huga svefnvenjur manna, auk
þess sem sjálfboðaliðar svo þús-
undum skiptir em notaðir sem
„tilraunadýr**. Og óneitanlega
virðist margt forvitnilegt hafa
þegar komið íljós f sambandi
við þessar umfangsmiklu rann-
sóknir.
Þessir svefnvísindamenn
skipta fólki nú í tvær megin-
heildir, A-fól'k og B-fólk, ekki
eftir því hve mikinn svefn það
hefur þörf fyrir, heldur hvenær
sólarhringsins svefnfoörf þess er
mest. A-fólkið þarfnast svefns
í kringum miðnættið, eða fyrri
hluta nætur, með B-fólkið gild-
ir einu þótt það sofni ekki
fyrr en um tvöleytið, fái það
einungis að lúra fram eftir á
morgnana. A-fólkinu er það
leikur einn að rífa sig fram
úr „fyrir allar aldir“, og er
þá geihvílt til vinnu, ef það
getur einun<ris farið í bólið fyr-
ir miönættið, en B-fólkið er
ekki orðið fyllilega starfhæft
fyrr en langt er liðið á morg-
uninn, ef það rífur sig fram úr
á svipuöum tíma. Þótt undar-
legt kunni að virðast, þá stafar
þetta fyrst og fremst af því,
að sögn vísindamannanna, að
einfoverra enn óþekktra orsaka
vegna, drevmir A-fólkið mest
um miðnættið og upp úr mið-
nætti, en B-fólkið ekki fyrr en
undir morguninn. Og vísinda-
mennimir eru á einu máli um
það að sú hvíld, sem svefninn
veitir taugakerfi líkamans, sé
fyrst og fremst fólgin í draum-
unum, en ekki svefndáinu sjálfu
— eða þvi að hkaminn liggur
kyrr og hreyfingarlaus. Það
hafa þeir sannaö meðal annars
með því að vekja manninn í
hvert skipti sem mælitækin, er
fylgjast með hreyfingu augn-
anná undir augnalokunum,
sýndu aö hann var að byrja aö
dreyma. Áhrifin af því að mað-
urinn fékk ekki að njóta
drauma sinna, sögðu strax til
sín í ofþreytu og viðbragðs-
sljóvgun.
Og nú ber þessum vísinda-
mönnum saman um að fólk sofi
yfirleitt- allt of mikiö. Heil-
brigðum manni sé það fyllilega
nóg að sofa fimm stundir á_
sölarhring — ef hann sofi á
þeim tíma, sem honum nýtist
svefninn bezt, samkvæmt því
í hvorum flofoknum hann er.
Farj A-flofckurinn aö sofa um
ellefuleytið, eigi hann auðveld4
lega að geta vaknað til vinnu
upp úr þrjú. B-flokkurinn eigi
aftur á móti hæglega að geta
unnið til klukkan þrjú eða fjög*
ur á nóttu, fái hann að sofa til
átta eða níu á morgnana. Þeir
telja og, að með því að athuga
starfsfólkið á vinnustööum,
þar sem unnin er vaktavinna;
og komast að raun um í hvor-
um flokknum hver einstakling-
ur sé, og fara síðan eftir þ'eim
niðurstöðum í skiptingu á Vakt-
ir, megi stórauka afköstin og
öryggið.
Takist þannig að stytta svefn
tíma mannsins, lengir þaö vöku-
ævi hans að þeim mun og eyk-
ur afköst hans að sama skapi
Vísindamenn halda því jafnve1
fram, að með vissri þjálfun
megi smám saman stytta svefn-
tímann enn meir, og lengi?
þannig vökuævina — það er
þann tíma, sem hin mennske
vél getur veriö í gangi hverr
sólarhring í þágu framleiðninn-
ar.
TILKYNNING
um lóðahreinsun í Reykjavík, vorið 1971.
Samkvæmt 10., 11. og 28. gr. heilbrigðissam-
þykktar fyrir Reykjavík, er lóðareigendum
skylt að halda lóðum sínum hreinum og þrifa-
legum og að sjá um, að lok séu á sorpílátum.
Umráðamenn lóða eru hér með áminntir um
að flytja nú þegar brott af lóðum sínum allt,
sem veldur óþrifnaði og óprýði og hafa lokið
því eigi síðar en 14. maí n.k.
Að þessum fresti liðnum verða lóðirnar skoð-
aðar og þar sem hreinsun er ábótavant, verð-
ur hún framkvæmd á kostnað og ábyrgð hús-
eigenda, án frekari viðvörunar.
Þeir, sem kynnu að óska eftir sorptunnulok-
um, hreinsun eða brottflutningi á rusli, á sinn
kostnað, tilkynni það í síma 12746 eða 13210.
Úrgang og rusl skal flytja á sorphauga við
Gufunes, á þeim tíma sem hér segir:
Alla virka daga frá kl. 7.45—23.00
Á helgidögum frá kl. 10.00—18.00
Ekki má kveikja í rusli á sorphaugunum og
hafa ber samráð við starfsmennina um losun.
Sérstök athygli skal vakin á því, að óheimilt
er að flytja úrgang á aðra staði í borgarland-
inu. Verða þeir látnir sæta ábyrgð, sem gerast
brotlegir í því efni.
Gatnamálastjórinn í Reykjavík
Hreinsunardeild
Gardínubrautir og stangir
Fjölskrúðugt úrval gardínubrauta og gluggatjaldastanga.
Vestur-þýzk úrvalsvara. — Komiö, skoðið eða hringiö.
GARDÍNUBRAUTIR H/F . Brautarholti 18 . Sími 20745
EINBÝUSHÚS
viö Miötún til sölu. Upplýsingar í síma 32688.
Rafsuðuvír . —
- \^\
C \^RBltlSH OXYGEN
Þ. ÞORGRIMSSON & CC
SUÐURLANDSBRAUT 6 SÍMI 38640