Vísir - 21.04.1971, Blaðsíða 6

VÍSIR
Miðvikudagur 21. apríl 1971.
6
ur óþægindi.
PILLAN ER NÚ ÞEGAR
ÚRELT GETNAÐARVÖRN
70.000 vesturþýzkar konur fá nú inndælingu
gervihormónans á þriggja mánaða fresti, sem
er 100°Jo 'órugg v'órn v/ð getnaði
fjegar „pilten" kom á nxarkað-
inn gerðu margir lækna-
visindamenn sér þegar ljóst aö
hiún væri, þrátt fyrir allt, eloki
nema bráðabirgöalausn á því
vandamáli, sem þar var við aö
fást. Það hefur líka sýnt sig,
að svo er ekki. Þótt oft sé á-
litið að konur séu karlmönnum
mun nákværaari og reglusamari
bvað snertir framkvæmd ýmissa
smáatriða, hefur það komið í
Ijós að allt of mörgum þeirra
hættir við að gleyma að taka
pilluna inn reglulega, og um
leið gleyma hvaða afleiðingar
sík vanræksla kann að hafa,
enda hefur „refisingin“ sjaldn-
ast látið á sér standa. Auk þess
greinir lærða menn enn á um
hugsanlegar „hliðarverkanir"
pillunotkunarinnar, og vissar
tegundir, sam innihalda mikið
östrogenmagn, hafa verið bann
aðar í nokkrum löndum, til
dæmis á Bretlandi, vegna blóð
tappahættimnar, sem talið er
hugsaniegt að hún hafi
í för með sér. Ber þar fyrst
og fremst að nefna „sekvens"-
pilluna. sem ollj málaferlunum
i Noregi ekki alls fyrir löngu.
Visindamennimir hafa þv{ að
undanfömu imnið að annarri
lausn á vandamálinu, sem sé
bæði öruggari og þægilegri fyr-
ir „neytenduma", konumar. —
Og það ber ekki á öðm en þeir
hafi fundið hana. Tveir banda-
riskir vísindamenn fundu fyrir
nokkmm ámm upp gervihor-
món, sem heitir svo Iöngu fraeði
legu nafni, að enginn getur tek-
ið sér það í munn — medroxy-
progesteronacetat — og er þvi
einungis notuð skammstöfun í
daglegu máli, MPA. Þessi gervi
hoimón hefur sömu áhrif og
östrogenið en er gersamlega
laus við að hafa nokkrar hliðar-
verkanir. Merkilegasti eiginleiki
hans er þó — eins og raunar
fleiri gervihormóna — að hann
myndar eins konar birgðastöð
við inndælingu í vöðva. Sé hæfi
lega sterkri blöndu í hæfilegu
magni dælt inn í þjóvöðva
ikonu, myndast þar birgðastöð,
sem dugir henni í þrjá mánuöi,
og kemur að sama gaini og pill
an — hindrar með öðrum orð-
um að hdn geti orðið bamshaf-
andi f þrjá mánuði, hvemig svo
sem hún hagar sér. Að því tíma
bili liðnu ér inndælingin end-
urtekin, svo framarlega sem kon
an kærir sig ekki um að verða
vanfær á næstunni. Þessi getn
aðarvarnaaðferð hefur þegar
verið tekin upp i V.-Þýzka-
landi, þar sem yfir 70.000 kon-
ur njóta hennar nú reglubundið.
Sérfræðingum og læknum ber
saman um að aöferö þessi sé
100% örugg, og ýmis óþægindi,
sem pillunotíkunin hefur í för
með sér — flökurleiki, hvað
sumar konur snertir, og óeðli-
legur dapurleiki undir tiðir, geri
ekki vart við sig.
Það er einungis eitt, sem sum
VÍSINDI
0G TÆKNI
ar konur fella sig ekki við —
þær hafa alls ekki tíðir á með-
an þær nota þessa aðferð. —
Þýzku konumar virðast yfirleitt
fagna því að vera lausar við
slík ðþægindi, hins vegar hafa
danskar konur, sem þessi að-
ferð var „reynd" við, þar marg-
ar hverjar aðra afstöðu, fella
sig ekkj við að hin „mánaðar-
lega hreinsun" legsins skuli
ekki eiga sér stað. Læknar og
Ifffræðingar fullyrða þó að frá
heilsufræðilegu sjónaimiði sé
það sfður en svo nokkur ýkost-
ur, þvf að í raun og veru sé
þeirrar hreinsunar ekki minnsta
þörf á því tímabili, sem konan
er ófrjó. Það heffur lfka sýnt sig,
að um leið og aðferð þessari er
ekki beitt, koma tiðimar aftur
með regluhundnu millibili.
Það er því ekki þess vegna,
að visindamennimir, sem við
þessar ramnsóknir fást, telja
jafnvel þessa aöferð munu þoka
fyrir annarri, enn þægilegri. Sú
aðferð er þó enn á tilraunastiei.
Hún er í því fólgin að hylki með
gervihormóninum „dacron", er
reynzt hefur 100% örugg getn-
aðarvörn, ekki síöur en MPA,
er grætt inn í þjóvöðva kon-
unnar. Sú aðgerð er algerlega
óþægindalaus með staðdeyf-
ingu, og konan verður þess alls
ekkj vör eftir nokkra daga, að
hylkið sé þama í vöövanum,
rétt innan við húðina. Magn hor
mónsins, sem hylki þetta inni-
heldur, og sem drýpur út í blóö
ið með útreiknuðu millibili, næg
ir til þess að konan er ófrjó
í 20 ár, og þarf engra aukaað-
gerða viö á því tímabili —
nema hún vilji veröa ófrísk.
Þá er hylkiö einfaldlega tekið úr
vöðvanum, og að nokkrum dög
um liönum getur konan orðið
barnshafandi þess vegna.
Um þessar mundir vinna aðr-
ir, .vísipciam^nh að fulllVöiyiiítiri
eiín arinarrár ao'ferðár,' s§Jn ekfei
byggist á gerviho’rmónanotkuri,
heldur bfnæmislyfi. Télja þeir
þess ekki langt að bíðá, að méð
því aö dæla þessu lyfi i blóö
konunnar fái hún ofnæmi fyrir
sæðisfrumunum á sama bátt og
líkaminn hafnar framandi
ígræðsluvefjum, og geti þvi ekki
oröið bamshafandi, enda þótt
hún haldi að öðru leyti öllum
kvenleika s’inm, eins og tfðum.
Vilji hún hins vegar verða
barnshafandi, er dælt I blóðiö
lyfi, sem sigrast á þessu of-
nsemi nægilega lengi til þess að
frjóvgun og meðganga getj átt
sér stað.
Sú mikla áherzla, sem nú
er lögð á að finna sem þægileg-
ust og öruggust getnaðarvarna-
lyf, á ekki beinlínis rætur sín-
ar að rekja til umhyggju fyrir
konunum í þeim skilningi, held
ur eru vísindamennimir þar að
fást viö að finna virkt vopn i
baráttunni við bffjölgun þá,
sem yfir vofir að allra dómi.
Þeir álíta að því aðéins verði
slíkum aðferöum beitt að gagni
meðal frumstæðra þjóða og I
múglöndum — eins og til dæm-
is á Indlandi, — að þær séu
nógu einfaldar í framkvæmd og
áhrif þeirra svo langvarandi að
ekki þurfi að endurtaka að-
geröirnar nema með löngu milli
bili. Þótt þriggja mánaða inndæl
ingin geti komið að gagni í
menningarlöndúm, sé sú aðferö
ekki nógu langvarandi hvað á-
hrif snertir og krefjist of tíðrar
endurtekningar. — Fyrir þaö
binda þeir allar vonir sinar við
að unnt verði að fullkomna
tvær síðastnefndu aðferðimar
— 20 ára hylkið og ofnæmislyf-
ið — svo að þær geti talizt
100% getnaðarvörn. 20 ára hylk
ið er á næsta leiti fullyrða ýís
indamennimir, og ofnæmisað-
ferðarinnar verður vonandi ekki
langt að biða.
■ Sár vonbrigði
• G.P. skrifar:
• „Það ber mikið á því í les-
J endapistlum blaöanna, aö dag-
• skrá sjónvarps og hijóövarps er
o fólki sígilt nöldursefni. Kannski
• er ég þá að bera i bakkafullan
• lækinn, en mér finnst ég mega
J til — dætra minna vegna.
• Mér er ekki úr minni liðið
o ennþá frá því að ég var krakki,
• hve oft maður varð fyrir von-
s brigðum, eftir að hafa beðið
J meö eftirvæntingu eftir bama-
• tíma útvarpsins, sem síðan var
s að mestu leytj varið í lagaflutn
2 ing og söng. Sögur, ævintýri og
s leikrit var það sem maður hafði
2 vænzt.
Ég sé nú sömu vonbrigðin
s speglast í andlitum dætra
2 minna, þegar þær viðþolslaus-
o ar af eftirvæntingu eft-
o ir aö hafa beðið eftir
• „Stundinni okkar" meöan bæna
s stundin stóð yfir, sjá aöal-
2 skemmtiþátt þeirra renna að
• mestu leyti út í tilsögn I ljós-
s tnyndun. Þeim liggur við að
2 orga, svo mikil eru vonbrigðin.
s Þarna er sennilega verið að
J reyna að slá tvær flugur i einu
° höggi. Soðið saman bamatíma
s til skemmtunar yngri áhorfend-
2 um sjónvarpsins og tilsögn i
s tómstundagamni.
^ Vafalaust er þessi maður,
2 sem tilsögnina annast hinn
s slyngasti Ijósmyndari og allt
2 það. Mér leiðist að hryggja
o hann (þetta er svo vinalegur
^ piltur að sjá), en þetta er ótta-
® íegf leiðindastagl fyrir þá, sem
a ekki hafa áhuga á ljósmyndun
.%uusroi langdcegiö..og,þurrt ■;
o Mér sýnist árangurinn af þess
^ ari tilraunablöndu tómstunda-
2 þáttar og bamatíma verða sá,
o að þetta stundarkorn verður ó-
2 fullnægjandi frá báðum sjónar-
• miðum. Og nú veröur manni
s ljóst, að þetta er reynsla, sem
hljóðvarpið hefur sennilega
fundiö út fyrir löngu, því að um
margra ára bil hefur það haldið
aðskildum tómstundaþáttum og
barnatímum sínum.
Með kærrj þöfck fyrir ellar
gleði- og ánægjustundir, sem
sjónvarpið veitir mínum böm-
um, ber ég fram þá bón, að
menn gái aö þessu.“
■ Sitt ei hvað — billjón
eða miljarður.
Magnús Sveinsson skrifar:
í Visi 14. þ. m. er grein um of-
fjölgun mannkynsins, þótt grein
þessi sé að ýmsu leyti fróðleg,
koma fyrir í henni tölfræðilegar
villur. Þar er sagt, aö mann-
fjöldinn sé nú um 3,5 billjónir
(fsl. billjón), en muni samkvæmt
útreikningum verða um 6 billjón
ir 1995.
Hér kemur fyrir alvarleg
villa, sem oft sést í blöðum.
Mannfjöldinn er nú um 3,5
milljarðar, þ.e. 3500 milljónir
(3500000000), og gæti orðið um
6 milljarðar 1995, þ.e. 6000
milljónir.
Orðið billjón er heiti á tölu,
sem hefur tölustafinn EINN
með 12 NÚLLUM aftan við, þ.e.
1000000000000 — og hefur
aldrei merkt annað í íslenzku
máli. Það sjá allir að orðið
billjón merkir allt annað en
milljarð (milljarður), sem er síð
ari tíma orð og notað hér og
víðar um þúsund milljónir.
Þaö má vel vera að grein
þessi hafi verið þýdd úr ame-
rísku blaði, og að orðið billjón
sé notað þar í sömu merkingu
og við notum orðiö milljarð. —-
En þýðendur verða að gæta sin
á að falla ekki f slíkar gryfjur.
ÞaÖ er skylda þeirra að fylgja
fslenzkrj málvenju, þannig að
allur þorri manna skilj; hvað
við er átt.“
HRINGIÐ í
SÍMA1-16-60
KL13-15
1 x 2 — 1 x 2
(14. leikvika — leiknir 10. og 12. apríl 1971)
Úrslitaröðin: 121—2x2—2x1—xlx
Vinningar í getraunum
1. vinningur: (10 réttir) kr, 53.500.00
nr. 37487 * nr. 68059 (Reykjavík)
nr. 44015 (Reykjavík) nr. 69418 (Reykjavík)
nr. 60687 (Kópavogur) nr. 69807 (Reykjavík)
2. vinningur: (9 réttir) kr.
nr. 2091 nr. 21582
nr. 3147 nr. 23110
nr. 5823 nr. 23163
nr. 8538 nr. 26509
nr. 11545 nr. 27891
nr. 15024 nr. 32639
nr. 16656 nr. 32639
nr. 17885 * nr. 34326
nr. 16656 nr. 34316
nr. 18383 nr. 35035
nr. 19471 nr. 37027
nr. 21191
* nafnlaus
2.800.00
nr. 37480 * nr. 61479
nr. 37491 * nr. 63416
nr. 38697 nr. 64721
nr. 39760 nr. 67030*
nr. 40943 nr. 69211
nr. 43724 nr. 69312
nr. 44835 nr. 69412
nr. 45395 nr. 70497
nr. 49363 nr. 72358
nr. 50522 nr. 73106
nr. 60015 nr. 74120
nr. 60610 nr. 74463
nr. 74572
Kærufrestur er til 3. maí. Vinningsupphæðif geta lækk- i
að, ef kærur verða teknar til greina. Vinningar fyrir 14.
leikviku verða póstlagðir eftir 4. maí. Handhafar nafn-
lausra seöla verða aö framvísa stofni eða senda stofn-
inn og fullar upplýsingar um nafn og heimilisfang til
Getrauna fyrir greiðsludag vinninga.
Getraunir — íþróttamiöstöðinni — Reykjavík.