Vísir - 21.04.1971, Blaðsíða 8

8
V í SIR . Miövikudagur 21. apríl 1971,
VISIR
Otgefandí: Keykjaprenr ní.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. EyjöMsson
Ritstjöri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstfórnarfulltrói: Vaidimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Augiýsingar: Brðttugötu 3b Simar 15610 11660
Afgreiðsla • Bröttugötu 3b Sími 11660
RJtstfórn: Laugavegl 178. Sími 11660 (5 línur)
Askriftargjald kr. 195.00 ð mánuði innanlands
f lausasðlu kr. 12.00 eintakið
Prentsmiðia Vtsis — Edda hí
íslands sómi
'
„§érhver íslenzkur maður, sem ekki er öldungis
ókunnugur í heiminum, mun viðurkenna, að gamla
norrrænan sé sú helzta undirrót íslands sóma; því
væri ekki gamli skáldskapurinn, sögurnar og aðal-
tungan, móðir allra tungumála á Norðurlöndum, þá
mundi varla nokkur maður í framandi löndum þekkja
þjóð eða land, né heldur forvitnast þar um, framar
en um aðra villiþjóð eða eyðimörk.“
Þannig hófst bréf Rasmus Christian Rask 1. janú-
ar 1816 til íslendinga og íslandsvina í Kaupmanna-
höfn, er hann boðaði til stofnunar Hins íslenzka bók-
menntafélags. Þessi var ástæða hans og margra fleiri
erlendra manna fyrr og síðar fyrir því að forvitnast
um land og þjóð og leggja með íslendingum hönd á
plóginn við að lyfta þjóðinni upp úr eymd hinna
myrku alda.
Hin gömlu handrit og hin alþýðlega menning, sem
þeim var tengd, voru öldum saman sá lífvörður, sem
vakti yfir þjóðinni, meðan hún var vanmáttug villi-
þjóð í eyðimörkinni. í þessum fomu minningum fólst
neistinn og geymdist öld fram af öld, unz íslending-
um tókst um síðir að kveikja sér nýtt bál menning-
ar og sjálfsvirðingar.
Minningin um menninguna fornu á sinn verulega
þátt í því, að íslendingum hefur hvarvetna verið rétt
örvandi hönd á göngu sinni út úr eyðimörkinni. Þrátt
fyrir allt hefur ætíð verið litið á íslendinga sem sið-
menntaða menn, er hlusta bæri á og taka bæri tillit
tfl. Án slíkrar viðurkenningar hefði endurreisn þjóð-
arinnar verið mun torsóttari og hefði hugsanlega
aldrei kveikzt eða lifað frumbernskuna af.
Danskir menn hafa ævinlega verið fjölmennastir
í hópi erlendra íslandsvina. Menn eins og Rask hafa
unnið þjóðinni ómetanlegt gagn. Og í nokkrar aldir
hafa Danir varðveitt minjamar um íslands sóma,
handritin, og hafa varðveitt þau vel. Nú í dag eru
fyrstu handritin komin heim, bæði fyrir höfðings-
skap Dana og virðingu þeirra fyrir þeirri staðreynd,
að gamla norrænan er íslands sómi. Þessa lund þakka
íslendingar af heilum hug í dag.
Við höfum undirbúið vel komu þessara minja um
gamla skáldskapinn, sögumar og móðurmálið, búið
þehn vistarverur við hæfi og lagt grundvöll að því,
að þeim verði sýndur sá sómi, sem þeim ber. Við vit-
um að vísu, að það er ekki hægt að byggja menn-
ingarsókn okkar í nútíð og framtíð á gömlum bók-
um. Til þess duga ekki afrek forfeðranna, heldur
einungis eigin gerðir. Við verðum sjálfir frá degi til
dags að finna okkur réttlætingu menningarlegrar til-
veru okkar.
En fortíðin er okkur ögun, hvatning og ögrun,
sem veldur því, að við gerum auknar kröfur til okk-
ar. Og nú í dag er fortíðin komin til okkar, þar sem
hún á heima.

Bandaríski heraflinn I Asíulöndum um síöustu áramót. Verulega fækkaði hermönnum þeirra
í fyrra, og nú er ráðgerð stórfelld heimkvaðn Ing liðs. — 1 Víetnam er heraflinn til dæmis
nú kominn niður í 270 þúsund, en þar var hann mestur yfir 550 þúsund. Frá vinstri á
kortinu: Thailand, Suður-Víetnam, Filippseyjar, Taiwan (Formósa), eyjan Guam, Kyrrahafs-
floti Bandaríkjanna, japanska eyjan Okinawa, Japan og efst er Suður-Kórea.
j Ahrif vestrænna ríkja
í Asíu
-{ -‘.tw* ____
i irfti! r . '.iei"g-é'b.'• '
Bqndankin, og Bretland fækka mikið i
í ’;1 Oí'í*. Í j'
herafla sinum þar — Kina og Japan eflast
Ef hin nýja „borðtennis-
— eða ping pong stefna“
Kínverja táknar raun-
verulega breytingu á af-
stöðu þeirra til vest-
rænna þjóða, hvernig
stendur þá á því? Sagt
er, að nú séu að verða
þáttaskil í málefnum
Asíu. Áhrif vestrænna
ríkja, sem staðið hafa
um aldaraðir, séu nú að
dvína. í stað þess séu
að rísa upp sterk ríki
Asíumanna, Kína og Jap
an, sem eflist með hverj-
um deginum.
Nixon-kenningin
tveggja ára
Það var i júli 1969, aö svo
kölluð Nixons-kenning fæddist.
Nixon kom við á eyjunni Guam
í Asíureisu sinni og sagði, aö
bandamenn Bandarikjanna
mundu í framtíðinni taka mun
meiri iþátt í vörnum 1anda sinna
en verið hefði.
Nixon sagði, að sá tlimi væri
liðinn, að Bandaríkin gætu
flækzt í „annað Víetnam", af
því að bandamenn þeirra væru
ekkj sjálfum sér nógir í her-
vömum. Bandaríkin mundu að
stoða bandamenn sína en ekki
taka á sínar heröar að verja
lönd þeirra. Þessi stefna héfur
verið ítrekuð í orði af hverjum
bandariskum stjómmálamanni á
Umsjón: Haukur Helgason
fætur öðrum. í verki hefur þessi
kenning verið framkvæmd með
mikillj fækkun í herafla Banda-
ríkjanna í Asíu.
Bretar á brott
Bretar höfðu orðið fyrri til
um þessi efni. Stjórn Harold
Wilsons ákvað á sínum tíma
heimköllun brezks herafla frá
Asíu svo að þar eru nú aöeins
fáeinar þúsundir hermanna eft-
ir. Þessi stefna var umdeild á
Bretlands, en rikisstjórn fhalds
flokksins hefur þó fylgt henni
en virðist í staðinn vlija efla
flota Suður-Afriku.
Bandarfskir hermenn í Víet-
nam em nú komnir niður í 270
þúsund, sem er aðeins um helm
ingur þess, sem flest var. Hvar
vetna annars staðar f Asíurikj-
um hafa Bandaríkin fækkað her
afla og sums staðar hafa ríkis-
stjórnir orðið órólegar þess
vegna, til dæmis í Suður-
Kóreu.
Stjóm Suður-Kóreu
aggandi
Þegar Bandaríkin boðuðu síð
astliðið sumar, að þau mundu
kveðja heim þriðjung af 64 þús
manna her sínum frá Suður-
Kóreu, varð rfkisstjórnin þar
skelfd, og margir ráðherrar hót
uðu að segja af sér. Bandaríkja
menn hafa verið í Suður-Kóreu
síðan á dögum Kóreustríðsins
upp úr 1950. Suður-Kóreumenn
eru uggandi um nýja árás komm
únistaríkisins Norður-Kóreu oa
að heimköllun bandariskra her-
manna mundi f augum Norður-
Kóreumanna tákna veikleika
varnanna.
Þá tilkynntu bandarísk stjórn
vö]d fyrir skömmu. að fækkað
yrði í bandaríska hemum i
Japan um þriðjung. Fækkað
skyldi í hernum í Thailandi um
16 þúsund menn, um 6 þúsund
á Filippseyjum og um 5 þúsund
á japönsku eyjunni Okinawa.
Porystumenn þessara rikja
bera nokkurn kvíðboga í brjósti.
Víöa eiga stjómir þeirra f höggi
við öflugar sveitir skæruliða. —
Skæmliðar hafa löngum lútið á
sér kræla á Frlippseyjum og
kommúnistar munu hafa búið
um sig f norðurhéruðum Thai-
lands, sem er nágrannaríki Laos
og Kambócfiu. Þó sagði Markos
forseti Filippseyja fyrir nokkr-
um dögum að fremur vildi hann
að kommúnistar tækju völdin
en að Bandaríkin kæmu til skja!
anna i átökum á Filippseyjum á
sama hátt og í Víetnam.
Kínverjar auka
áhrif sín
Enginn vafi leikur á vaxandi
mætti Kínverja. Þeir munu á
næstunni eignast sífellt öflugri
eldflaugar, sem dregið geta jafn
vel milli heimsálfa. Kínverjar
viröast nú loksins vera að jafna
sig eftir „menningarbylting-
una“ svokölluðu, þegar allt var
á tjá og tundri í landinu. —
Japan er auðugra að fjármun
um og lengra komiö á fram-
farabrautinn; en Kína.
Japanir sækja æ lengra inn á
markaðj Asíuríkja. Sumir segia
að ekki sé langt f hina gömlu
japönsku heimsvaldastefnu.
„Asía fyrir Asíumenn" Þetta
hefur oft verið hrópað, þegar
kröfugöngur hafa verið f9’“.
gegn Bandaríkiamönnum eða
Bretum l þessum ríkíum, Þett.a
virðíst vera a? rætast.
Veana hinii mikln kostnaðf'’
sem það hefur valdið Brot-’”’
og Banrlnr'k;<tmönniim nfl h!~-'
mikið lið i Asíu on vegna hsi'-r~
vandræða sem hátt.taka heirr"
’i átökum þar hefur valdið. s’-o
sem i Víetnam bendir ailt ti’
þess, að vestrænna rfkja muni
gæta sífellt minna næstu áVin;