Vísir - 21.05.1971, Blaðsíða 13

V ÍSf R . Föstudagur 21. maí 1971.
13
Menningarsnautt um-
hverfi hefur áhrif á börn
— jbess fer að gæta þegar við fyriggja ára aldurirm
með sér, að ekkert barnanna
muni falla aftur niður f sljó-
leika. Það hefur verið raskað
við þeim, þau sýna frumkvæði
og eru meira opin og tjá sig
meira. Þeir telja öhugsandi að
tveggja ára stöðug lækning
mun; verá árangurslaus.
Sylvia Krown, sem er ein
þeirra heldur því fram. að fyrst
og fremst verði að einbeita sér
að því að kenna „fátæku"
mæðrunum að komast f sam-
band við aðra, áður en þess
sé aö vænta að þær geti
fengið virkileg tengsl við börn
sín. Hún heldur því fram að
helzt ættu kennarahópar mennt
aöir í þessu skyni, fleiri barn-
fóstrur og fleiri félagsráðgjafar
að hjálpa mæörum og verðandi
mæörum. — SB
TJannsókn, sem lauk nýlega
meðal dagheimilabarna í
Israel sýndi það, að strax þegar
bamið er um það bil þriggja ára
gamait er mjög erfitt eða næst-
um ómögulegt að ráða bót á
þeim afleiðingum sem uppvöxt-
irr í menningarsnauðu umhverfi
hefur haft á þau.
Rannsóknin sýnir ennfremur,
að orsakanna til hins menning-
arsnauða umhverfis skal leita
til aðstæðnanna á heimilinu —
þar geta fyrst og fremst tengs!
móður og bams stöðvað heii-
brigðan og tilfinningalegan
þroska barnsins, segir i grein
í danska blaðinu Politiken.
Rannsóknin var gerð í sam-
vinnu við bandaríska heilbrigð-
is-, kennslu og félagsmálaráðu-
neytið og er nú svo langt komin
á veg að niðurstöðurnar munu
fljótlega verða birtar í heild.
Því er haldið fram, að jafnvel
beztu dagheimili geti ekki ráðið
bót á menningarleysi og það er
bent á nauðsyn víðtækrar og
dýrrar fræðsluáætlunar fyrir
mæður frá menningarsnauðu
umhverfi.
Þessi niðurstaða er slæm
fyrir innflytjendaríki þar sem
rúmur helmingur íbúanna eru
svokallaðir austurlenzkir Gyð-
ingar frá Miðausturlöndum og
Norður-Afrtku og hafa einmitt
komið frá þessu umhverfi.
'p’yrstu niðurstöður rannsókn-
arinnar virðast kveða í
kútinn hina almennu bandarísku
hugmynd um það, að minni
greindargeta litaðra barna sé
fátækt um að kenna, mismunun
eftir kynþáttum og uppleystum
heimilum, þar sem enginn faðir
er í mörgum tilfellum.
Margar fjölskyldur með há-
skólamenntun að baki tóku þátt
f tilrauninni með blandaðan
leikskóla. Það var ekki mikill
munur á fjárhagsafkomu þeirra
og hinna vegna þeirrar reglu,
sem gildir í ísrael, að jafna
launamismun með sennilega
hæstu sköttum i heimi.
Tilraunarannsóknir, sem fram
fóru á árinu 1965 og 1966 í
hóp, sem var samsettur af for-
réttindabörnum og hinum, sem
bjuggu við erfiðari aðstæður
sýndu, að strax við 4—5 ára
aldurinn eru skilin milli menn-
ingar og ómenningar of mikil
til þess, að' rannsóknin geti
orðið fullnægjandi. Þess vegna
var þriggja ára aldurinn valinn,
þegar rannsóknirnar hófust af
fullum krafti árin 1967—69.
Rannsakaðir voru f jórir höpar
barna. 1 þrem hópanna voru
börn, sem áttu foreldra, sem
komu frá Vesturlöndum eða
tveir þriðju hlutar barnanna og
þar seim a.m.k. annað foreldrið
hafði háskólanám að baki, og
þar sem faðirinn stundaði annað
hvort sjálfstæða vinnu eða vann
við skrifstofuvinnu af einhverju
tagi eða á frjálsum markaði.
Hinn þriðji hluti barnanna átti
foreldra af austurlenzkum upp-
runa, sem höfðu i mesta lagi
skyldunám að baki og unnu 1
verksmiðjum eða iðnaði. Böm-
in f fjórða hópnum komu öll
frá menningarsnauðu umhverfi.
'T'veir kennarar voru tilnefnd-
* ir í hvern flokk, sem í
voru 24 börn. Kennararnir höfðu
áður sótt sérstakt námskeið þar
sem þeir lærðu að nota kennslu-
aðferðir, sem byggjast á þeirri
kenningu, að menningarleysi sé
alveg eins til-finningalegt vanda-
mál eins og greindarlegt.
Allt frá byrjun voru börnin
með vestrænan bakgrunn frjáls-
ari í tengslum sínum við kenn-
arann og þótti gaman í skól-
anum. Þau orkuðu ekki ófram-
færin heldur léku sér, sögðu
sögur, spurðu, skildu eðlislægt
mismuninn milli sín og hinna
barnanna, tjáðu sig af ímynd-
unarafli og slógust fyrir rétti
sínum.
„Pátæku“ börnin voru oft
dau'fle| og sýnilegg^ahugafáíús
og tprtryggln, taiuðjL.-fialdan
saman eða svöruðu spurningum
og létu sér naegja að rykkja
með hræðslu í kjól kennslukon-
unnar, þegar þau vildu láta hana
taka eftir sér.
Mörg þessara barna lifðu í
stöðugum ótta við það að vera
skömmuð eða slegin, ef til vill
vegna þess, að þau komu frá
of þröngum húsakynnum. Þau
hugsuðu aðeins um hvernig þau
gætu staðið sig í óvingjarnlegum
heimi og áttu engan kraft eftir
til þess að leika sér eða nota
ímyndaraflið Þau slógust
aldrei fyrir rétti sínum heldur
kusu fyrirfram að gefast upp
án mótþróa.
Það var reynt að hjálpa þess'-
um börnum til meðvitundar um
sjál-f sig og einstak'ingseinkenni
þeirra, með þvf að Setja upp
spegla V herbergjunum og líma
upp Ijósmyndir á skápa þeirra,
og það kom f Ijós aðjmörg j
þeirra gátu þekkt félaga sína á ■
Ijósmyndunum en ekki sjálf sig.
rpil þess að skilja betur hvers
vegna börnin voru svo sein
til, voru heimilin rannsökuð. —
Það kom þá í ljós, að mæðurn
ar — andstætt forréttindamæðr
unum — voru mjög fámálar og
afhentu bömin í leikskólann án
útskýringa og fóru síðan. Hin-s
vegar skiptust hinar mæðurnar
á skoðunum við kennarana og
tóku þátt í fyrstu kennslustund-
unum ásamt börnunum.
Afstaða óframfærnu mæðranna
þótti táknræn fyrir þá skyssu,
sem þær gera með því að halda
að hlutverk þeirra sem mæ-ðra
og verndara sé aðeins likam-
legt en ekki tilfinningalegt.
Það kom einnig í Ijós, að á
mörgum hinna ,,fátæku“ heim-
ila var það mikilvægasta sjón-
varpið, þvottavélin og aðrar
neyzluvörur. Þar voru ekki
margar bækur og leikföngin
voru ódýr, ekki gerð frá upp-
eldislegu sjónarmiði og illa
gerð. Um þessi heimili var sagt,
að þau ,,væru fremur ætluð fyr
ir foreldra en fyrir börnin".
Margar mæðranna skildu alls
ekki að ástúð og hrós eru jaifn
mikilvæg barninu og matur og
húsas-kjól. Þessar mæður, sem
oft höfðu erfiði af stórri fjöl-
skyldu lögöu mesta áherzlu á
að hafa heimilið hreint og fall-
egt og létu bömin því út á göt
una svo að þau óhreinkuðu ekki
innandyra. Bömin voru alin
upp við það að hlýða og fara^
eftir fýrífskiputtum i rriörg-
löf»u
sokma a uppeldisskorti bam-
a-nna á kringumstæður, sem þáu
höfðu engin áhrif á.
Á mörgum þessara heimila
voru engir fastir tímar, ekki
einu sinni fyrir máltíðir eða
háttatíma. Börnin áttu mjög erf
itt með að þroska eðlilega til-
finnin-gu fyrir röð og reglu, sem
a-ftur leiddi til erfiðleika með að
hugsa rökrétt.
Tjrátt fyrir það, að þessi börn
” stæðu illa að vígi höfðu
þau gagn af tilrauninni, sem ein
‘ kennilega gerði mismuninn milli
þeirra og hinna betur stöddu fé-
laga þeirra ennþá meiri vegna i
þess að þeim s'iðamefndu för 1
enn meira fram og aðeins fáum í
austurlenzku barnanna tókst
að koma sér út úr sínum hópi
og blandast vesturlenzku böm-
unum.
----Forvígismenn tilraunarinnar
eru samt sannfærðir um, að hún
hafi haft þann árangur í för
Leikskólinn hefur áhrif en heimilið ekki síður — og mest
fyrstu aldursárin.
-i

Fjölskyldan og Ijeimilid

—r-
Rauði kross Islands
Reykjavíkurdeild
Aðalfundur Reykjavíkurdeildar Rauða kross
íslands verður haldinn fimmtudaginn 27. maí
kl. 20.30 í hliðarsal að Hótel Sögu.
Auk venjulegra aðalfundarstarfa verður kvik-
myndin Karathimo sýnd.
Félagar fjölmennið.
Stjómin.
Hverfafundur
frambjóðenda
Laugardagur 22. maí kl. 15.00: Laugarnes,
Langholt, Vogar, Heimar.
LAUGARÁSBÍÓ:
Ræðumenn. Jóhann Hafstein, Geir Hallgrímsson,
Ellert B. Schram.
Fundarstjóri: Ólöf Benediktsdóttir, kennari.
FALLEGT
— gjafaúrval
iM
"laWuh'l1'•
i
Handskbrinn og mótaður
Bæheimskristall
Mikið úrval
til brúðar-,-afmælis- og
tækifærisgjafa.
VERÐ VIÐ ALLRA HÆFI
Opið laugardag til kl. 4.
KRISTALL
Skólavörðustíg 16. — Sínii 14275
' Aií- < S . 'f ••
1 í T