Vísir - 15.06.1971, Blaðsíða 8

8
V 1 S IR . Þriðjudagur 15. júni 1971,
VISIR
Otgefandt: Keytclaprenr nl
FramKvæmdastlón Svemn R EyjóWsson
Ritstjóri • Jónas Knstjánssoo
Fréttastjón Jón Birgir PéturssoD
Ritstiórnarfulltrúi Valdimar H lohannessoo
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugdtu 3b Slmat 15610 11660
Afgreiðsrta Bröttugötu 3b Símr 11660
Ritstiórn ■ Laugavegi 178 Slmi 11660 t5 llnur)
Askriftarg.iald kr 195.00 á mánuöi mnanlands
I lausasölu kr. 12.00 eintaklö
Prentsmiöla Vlsrs - Eddr» tti
Óvissan tekin við
l .okið er tólf ára velgengniskeiði íslenðku þjóðar-
innar, tímabili stjórnarsamstarfs Sjálfstæðis- og Al-
þýðuflokks, valdatíma viðreisnarstjómarinnar. Fylg-
ishrun Alþýðuflokksins veldur því, að þessi stjóm
hefur ekki lengur þingmeirihluta að baki sér og sagði
hún því af sér í gær.
Á þessum tólf árum hefur ríkt mun meiri festa í
stjórnmálum landsins en venja hefur verið. And-
rúmsloftið hefur verið hagstætt framförum og efna-
hagslegri grósku. Þessi velgengni lýsir sér í tölum,
sem staðfesta, að efnahagur þjóðarinnar efldist mun
hraðar á sjöunda áratugnum en hinum sjötta. íslend-
ingar náðu á áratugnum samfylgd við nágrannaþjóð-
irnar í efnahagsþróun og lífskjörum.
Enginn veit á þessum tímamótum. hvað framtíðii'
ber í skauti sér. Enginn veit. hvaða menn munu axla
þyngstu ábyrgðina á næstu árum. Og enginn veit
hvaða sjónarmið og stefnur munu ráða leiðum þeim.
sem þjóðin mun feta á næstu árum. Stjórnarkreppan.
sem nú stendur yfir, er svo alger, að engin lausn
virðist öðrum líklegri.
Aðeins tveir möguleikar eru á tveggja flokka stjórn,
þeir, að Sjálfstæðisflokkurinn starfi annag hvort með
Framsóknarflokknum eða Alþýðubandalaginu. Fyrra
samstarfið mundi hafa traustan þingmeirihluta að
baki ér en veika aðstöðu í málefnum vinnumarkaðs-
ins, sem verða til að byrja með erfiðustu vandamál
væntanlegrar stjórnar. Síðara samstarfið mundi hafa
sterka aðstöðu í vinnumálunum en ákaflega veikan
þingmeirihluta.
Möguleikarnir eru líklega meiri á samstarfi fleiri
flokka, þótt hætt sé við, að slíkar ríkisstjómir verði
lausar í reipunum og skammlífar. Mörgum mun finn-
ast eðlilegt, að slík margra flokka stjórn yrði mynduð
á einhverjum grundvelli vinstra samstarfs. Hún yrði
þá arftaki vinstri stjómarinnar alræmdu, sem hrelldi
íslendinga fyrir hálfum öðrum áratug. Ný vinstri
stjóm yrði í samræmi við þá staðreynd, að stjórnar-
andstöðuflokkarnir hafa nú starfhæfan meirihluta á
þingi.
Öllum má þó ljóst vera, að enginn hægðarleikur er
að berja slíka stjóm saman. Og líklegast er, að sam
starfið mundi rofna, þegar veruleg vandamál bæri
að garði. Stjórnin yrði vafalaust ekki langlíf og sú
stjómarkreppa mundi geta leitt til nýrra þingkosn-
ínga tyrr en nokkurn gmnar.
Allir stjómmálaflokkarnir halda nú eins og fyrir
kosningar opnum öllum möguleikum á nýju stjórn-
arsamstarfi. Framundan eru langvinnar viðræður milli
stjórnmálaforingja. Það væri bjartsýni að ætla, að
bær umleitanir muni taka skamman tíma. Stjómar-
kreppan gæti hæglega orðið langvinn. Það væri raun-
ar dæmigert fyrir þá staðreynd, að festan er að baki í
stjómmálunum, óvissan er tekin við og glundroðinn
leynist á næsta leiti.
FASISTUM VEX
FISKUR UM HRYGG
400 þúsund félagar i italska ný-fasista- - : 1
flokknum Umsjón: Haukur Helgason
Þeir mega ekki kalla
sig fasista, lofsyngja
Mussolini í áróðri eða
syngja gamlan „þjóð-
söng“ fasista. En 26 ár
um eftir að Mussolini
gamli var drepinn og
hengdur upp á löppun-
um, eru félagar í ný-fas
istaflokki Ítalíu orðnir
400 þúsund. Þeir nefna
sig MSI, þjóðfélagshreyf
inguna.
Meðan Ítalía sekkur sí
fellt dýpra í fen vinnu-
deilna og uppþota, hefur
flokkinum yzt til hægri
vaxið fiskur um hrygg.
Ríkisstjórnm sundruð
og völt.
Sjö milljónir ítala gengu til
kosninga á sunnudaginn, þegar
kosið var til sveitarstjórna,
meðal annars í stórborgunum
Róm, Genúa og á Sikiley. Búizt
var við auknu fylgi ný-fasist-
anna. Því fer fjarri, að þeir
muni ’taka við bæjarstjóm
nokkurs staðar á landinu. Frem-
ur bundu þeir vonir sínar við
að geta fellt ríkisstjórnina, sem
er samsteypustjórn mið- og
vinstri flokka, undir forystu
kristilega demókrataflokksins.
Ný-fasistar gera sér vonir um
að neyða kristilega demókrata
til að lfta til hægri eftir sam-
starfsmönnum. Forystumenn
kristilegra segjast aldrei munu
rétta ný-fasistum litla fingurinn.
Kristilegir demókratar hafa
verið ríkjandi flokkur í ítölskum
stjómmálum frá striðslokum.
Til eru þeir í hægri armi flokks-
ins, sem mundu fasna fa'ili nú-
verandi ríkisstjórnar.
Foringi lýðveldisflokksins, La
Malfa, hefur sagt: „Ég Ht á
þetta sem aðvörun. Kristiiegir
demökratar hafa nú þegar
skelfzt við. Þeir eru nú að reyna
að koma einhverju skipulagi á
stjórnina en það er í seinna
lagi“.
Verkfall grafara í
kirkjugörðum
I núverandi samsteypustjórn
eiga kristilegir forsætisráðherr-
ann, Þar sitja auk þeirra ráð-
herrar frá vinstri og hægri
sósialistum. Samstarfið hefur
gengið báglega )i ríkisstjórn.
ftalía er á valdj glundroðans.
Allt logar i verkföllum. Það
gerðist fyrir skömmu i sömu
vikunni, að Rómverjar gátu
ekki gengið í heilagt hjónaband
í ráðhúsinu, ekki .grafið látna
og ekki losnað við hauga af
rusli. Þá var verkfall starfs-
manna Rómaborgar, verkfall
kirkjugrafara og verkfall starfs-
manna við sorphreinsun. f vor
vom vinnustöðvanir i póstþjón-
ustu samgöngum, hjá verzlunar-
fólkj í nýlenduvöruverzlunum,
i veitingahúsum, börum, og
heilbrigðisþjónustu og hjá flug-
félögunum. Víst eru ftalir ró-
lyndismenn og loftslagið dregur
ekki úr því þjóðareinkenni. En
nógur hiti er V vinnudeilum og
pólitík. og nógu illt er ástandið
fyrir framleiðslu og lífskjör
fólks, f því landi, þar sem marg-
ir búa enn. við mikinn skort.
Sjöunda apríl voru sex milljón
ítalir í allsherjarverkfani. Fólk
segir, að aðeins prestar og
vændiskonur hafi ekkj tekið
bátt í verkfallaöldunni hingað
til.
Milliðnir leita vinnu ti!
innarra InrHa
Framleiðsla iðnfyrirtækia
minnkaði um rúm tvö prósent
fyrsta hluta þessa árs. Þetta
er báglegt, ekki sfzt með tiíliti
til bess. að verkamenn V þessum
fvrirtækjum stefna einmitt að
bví með aðgerðum sinum að
ná starfsbræðrum sinum í rfkj-
unum f Evrópu norðan ítalfu,
en þangað hafa milljónir ítala
farið til vinnu um lengri eða
skemrari tíma. ítalskir verka-
menn hafa Þyrpzt tll Vestur-
Þýzkalands, Frakklands og allt
til Norðurlanda til að fá haerra
kaup. Flestir dveljast skamma
hríð V þessum rfkjum og senda
heim peninga til fjölskyldunnar,
sem verður eftir.
Straumur norður
En meira skiptir hinn stöð-
ugi straumur verkafólks frá
suðurhlutum ítaliu sjálfrar til
iðnaðarborganna á Norður-
Ítalíu, þar sem kjörin eru betri.
Bláfátækir Italir frá Suður-
ítaKu halda, að þeir hafi hreppt
hnossið, ef þeir komast til
borga eins og Mílano. Oft lenda
þeir í því að í borgunum er þeim
þjappað saman í fátækrahverfi.
þar sem húsnæðisskortur og
armæða er fyrir, og ástandið
versnar enn við aðstreymi nýs
fólks. Samgöngur eru oft svo
bágtoomar, að það getur tekið
þrjár eða fjórar klukkustundir
á dag fyrir mann að komast til
og frá vinnu sinni.
Kommúnistar hafa alltaf ver-
ið sterkari í borgum Norður-
ftalfu við þau skilyrði fátæktar,
sem þar rikja.
Kommar ekki í náð-
inni í Moskvu
Núverandi rfkisstjóm hefur á
prjónunum margs konar um-
bætur. Hún hefur flutt ógrynni
mála. Oft dagar þessi mál uppi
i endalausum flækjum og samn-
ingamakki, en það fer ekki að-
eins fram milli flokkanna, svo
ólfkir, sem þeir era, heldur er
ef til vill erfiðast að ná
samkomulagi innan einstakra
flokka. Þessi seinagangur hefur
styrkt stjðmarandstöðuna.
Hinir öfgafyllstu til vinstri hafa
átt hægt um vik að valda upp-
þotum og verkföllum. Komm-
únistaflokkurinn sjálfur, sem
ekki hefur verið i náðinni i
Moskvu, talar hins vegar um
,lög og reglu i landinu". Hins
vegar eru það kommúnistar og
fasistar, sem græða á ástandinu.
Kommúnistar vegna þess, að
seint gengur að bæta kjör hinna
snauðus'/a, fasistar vegna þess,
að mörgum gremst upplausnar-
aldan og verkföllin. Á slfkum
tfmum eiga einræðissinnar leik-
inn, Á upplausnartfmum eru
menn sáttari við að fá „sterka
stjórn og einn sterkan foringja"
vfir landinu.
Þessu ástandi svipar til þess.
sem gerðist f Þýzkalandi á ttm-
um heimskreppunnar. Þótt at-
vinnuleysið sé mikið á Ítalíu, þá
er þar ekki efnahagsleg kreppa.
Þvert á móti hafa lífskjör farið
batnandi. En völd kaþólskunnar
og fastheldni ásamt fátækt og
menntunarleysi skapar mörg
vandamál Umbótamál sigla oft
i strand á ítö’sku íhaldsseminni.
Völd kirkjunnar minnka þó
smátt og smátt, sem sjá má af
sambvkkt Iaea sem leyfa hjóna-
skilnað. fyrir skömmu, brátt
fvrir andstöðu kirkjuvaldsins.
Þeir. sem eru ðþrevjufulbr
að bæta lífskjörin, hafa þess
vegna uppi háværar kröfur, og
aðstæður eru öfgamönnttm V vil.
Skilnaðarlöggjöfin á Ítalíu sýndi minnkandi veldi kaþólsku
kirkjunnar.
wn.v'ffrfSlH1 *’»V'XV’ r f M ’