Vísir - 29.12.1971, Síða 13

'f S I R . Miðvikudagur 29. desember 1971
13
x.'x.HS
HVER ER OKKAR HEFÐ-
BUNDNI JÓLAMATUR?
* jólaútgáfu dansikis hlaðs, sem
tfjafar eingöngu um mat og
drykk var- Mausa um það að
gaman væri að geta birt upp-
skriftirnar aö hefðbundnum ís-
Jenzkum jólamat. Þar var minnzt
á hangifcjöt, sem biaðamaöudnn
hafði boröað af beztu lyst á
hótelunum hér í bæ þegar hann
var hér á ferð að sumarlagi.
En hver er okkar hefðbundni.
jólamatur — er það hangikjötið?
Því er erfitt að svara með fullri
vissu. Eldra fólkið vilfl ennþá
hiangikjöt á jólum en yngra
fólfci stendur meir á sama og
verða siðvenj-ur þess með jóla-
mat óráðin gáta enn um sinn.
Það má þó teJja fuMvist, að
hangikjötið hafi mibið þokað
fyrir öðrum mat á jólum. Sem
aðaimáltíð á aðfangadagskvöld
©r hangikjöt horfið. Um það
vitna kjötverzlunarmenn. sem
váð höfum talað við fyrir þessi
jöL Nú eru keyptar rjúpur í
aðaknat aðfangadagsikvölds,
svfnakjöt jafnvel kjúklingar,
endur, gæsir eöa nautakjöt.
Hiamgikjötið er geymt kait í ís-
skapnum ef einhvem liangar aö
fá sér hangikjötsflís og til jó1a-
Það mun vera algengt ennþá,
að hangikjöt, oftast kalt sé haft
í hádegi jóladags — og þar
munu þægindin fyrir húsmóður
ina ráða mifclu. Þá þarf hún
ekfci á fætur fyrir allar aidir tiil
að elda jólamatinn. Þess vegna
má ef til vill telja hangikjötið
okkar hefðbundna jólamat og að
sá siður hafi unnið að hafa það
á aðfangadag fremur en á að-
íangadagskvöld.
Noklcuð er um liðið síðan sú
breyting varð á og ekki hefur
verið alsiða að bera hangikjöt
fyrir fólkið á aðfangadagskvöld.
Það mun eins hafa verið gert
á jóladag samkvæmt þvf sem
skráð er 1 bökinni „íslenzkir
þjóðhættir" eftir Jönas Jónas-
son.
Ef við f ærum okkur nær okk-
ar tírnum þá er birbur jólamat-
seöili í tímaritinu Húsfreyjunni
fyrir 17 árum, og er hann mjög
svipaður því. sem við eigum nú
að venjast. Þar eru rjúpur aðal-
matur aðfangadagskvölds en
heitt hangikjöt haft á jóladag.
Noikkru fyrr, eða árið 1950. er
gefinn upp annar jölamatseðiill i
Húsfreyjunni og er þar m. a.
minnzt á lambasteik á aðfanga
dagskvöld en hangikjöt haft á
jóladag.
Sérstök brauðgerð fyrir jóMn
er hinn jólasiðurinn okkar bund
inn jólamat. Laufabnauð er enn
þá búið til á mörgum heimflum
og sú siðvenja virðist aetla að
verða langlff. Á mörgum heimfl-
um tíðkast samt ekki lengur að
handskera laufabrauð heldur er
til þess notað sérstakt hjóll (sem
líkist kleinuhjóli) til að flýta
fyrir laufabrauðstilbúningnum.
Og eins og alilir vita er laufa-
brauð ekiki búið tiil á hverju
heimili. öðru nær. Sums staðar
eru búnar tiil soðkökur til að
hafa með hangifcjötinu annars
staöar soðið brauð, sem sumir
taka í misgripum fyrir laufa-
brauð en er mun þykkara og
ekki slcorið út.
Sumir borða skötu á Þorláks-
messu — Þoriáksdag eins og
sagt er fyrir norðan.
í fljótu bragði eru þessar mat-
artegundir þær sem munað er
eftir, þegar hefðbundinn jóte-
matur er hafður í huga.
Heimildir um jólamat er t. d.
að finna í bókinni „Islenzkir
þjóðhættir“ eftir Jónas Jónas-
son. Þar segir að engiirm hátíðar
matur hafi tekið brauðinu fram
á jólunum samanber vísuna „Það
á að gefa bömum brauð að bíta
í á jólunum“. 1 bókinni er getið
flatbrauðsgerðar fyrir jól ' og
soðkökugerðar auk laufabrauðs-
ins. Og í bókinni er lýsing á
jólamatnum. „Þegar lestri var
lókið var farið fram og borhnn
inn jólamaturinn: maigáSl, sperð-
MI og ýmiislegt hnossgæti og ein-
ar 3—4 laufakökur. ekki var
venjan að skammta hangiket á
jólanóttina, að minnsta kosti
sums staðar nyrðra og svo eftir
að kaiffi bom tiil, var kaffi og
lummur seánna um kvöldið.
Stundum var Mka hnausþykkur
grjónagrautur með sírópj út á
(rúsinugrautur seinna meir).
Þótti þetta aMt mesta sælgæti.“
- SB
Verzlunarmaður f Reykjavík
með jólahangikjötið. I
Kópavogur —
heimilishjálp
Konur óskast til starfa hjá heimilishjálpinm
Kópavogi, bæði allan daginn og hluta úr degi.
Uppí. í síma 42387 eftir hádegi.
Heilsuræktin
The Health Cultivation.
Nýtt námskeið hefst 3. janúar 1972. —
Innritun fer fram daglega 28.—30. des. að
Ármúla 32, 3. hæð. Nánari uppl. í síma 83295.
-k Flugeldar
Blys
-K Sólir
fc Cos
fc Ýlur
* Sth

}• r
-¥ fleira, í mjög fjöl-
-K breyttu úrvali
Laugavegi 178
Simi 38000