Vísir - 22.11.1972, Qupperneq 7

Visir Miðvikudagur 22. nóvember 1972
7
frammistöðu hans. „Það er of
skammt liðið frá einviginu, til
þess að ég geti metið þetta. Mér
finnst ég enn ekki hugsa nógu
skýrt”.
Enn eitt kom Spassky úr jafn-
vægi i fyrstu skákunum.
„Ég átti von á Larissu með hópi
íerðamanna þ. 28. júli, og ég
vildi óska þess að hún hefði komið
þá, þvi að um það leyti gekk mér
mjög illa. Loks þegar hún kom,
var mér mikill styrkur að henni”.
Það voru sem sé enn einar
áhyggjurnar fyrir Spassky á
óheppilegum tima, en Larissa
kom 10. ágúst. Hún lét verða sitt
fyrsta verk að flytja Spassky af
Hótel Sögu yfir i einkaibúð. „Það
var notalegur og hljóðlátur stað-
ur, og Larissa gerði það heimilis-
legt. Og hún hélt öllum f jarri mér,
sem ég kærði mig ekki um að
hitta”. — Ég fór strax að tefla
betur. — Þannig ætla ég að hafa
það næst þegar ég tefli i stórmóti.
Ró og næði, og eins fáargestakom
um og komist verður af með. Ef
ég fæ þvi komið á, er ég 100% viss
um að vinna Fischer”. Spassky
hikar ögn og bætir við: „Annars
var ég 100% viss um að vinna
hann i þetta sinn”.
Það er nánast öruggt, að það
verður annað einvigi þeirra i
milli. Spassky vill fá tækifæri til
að hefna sin, og Fischer veit, að
slikt mundi nánast svipaður
gróðavegur og ámóta auglýsing,
eins og þegar Frazier barðist við
Muhammed Ali. — En hvernig
getur Spassky hrist af sér þau
tök, sem Fischer virtist hafa á
honum.
„Það var svo komið, að Bobby
bara sat, klóraði sér i andlitinu,
eða dundaði eitthvað, og beið eftir
þvi að ég gerði einhverja vitleysu.
Svo gerði ég vitleysu. Þá byrjaði
hann að einbeita sér. Hann hætti
að dunda. Ró og ákveðni færðist
yfir hann. — Aftur og aftur fann
ég þetta gerast, og mér leið eins
og kaninu, sem er dáleidd af
slöngu”.
Þetta var það, sem Spassky átti
við, þegar hann talaði um að
Fischer dáleiddi sig.
Annars er Spassky ófús að ræða
galla Fischers og telur að það
sæmi ekki þeim, sem tapar að
setja út á sigurvegarann. Enda
segir hann, að Fischer hafi unnið,
vegna þess að hann var harðari af
sér i þessari eldraun allri.
Og um veikleika Fischers á
talfborðinu vill hann eðlilega ekki
úttala sig, þvi að það væri ekki
herkænska, ef hann ætlar að
mæta Fischer aftur.
En hann óttast, að Fischer lenti
i erfiðleikum vegna ábyrgðarinn-
ar sem fylgir heimsmeistara-
titlinum i skák. Hvernig snýst
Fischer við öllum þeim milljóna-
tilboðum, sem honum hafa bor-
izt? „Hann hefur gert meir en
nokkur annar til þess að bæta
kjör skákmeistara”, segir
Spassky.
Þótt Spassky sé siður en svo á
móti sliku, þá óttast hann, að
Fischer láti afvegaleiðast. Chest-
er Fox hefur hafið mál á hendur
„Fischer ók sér, klóraði sér i
andlitið og beið eftir þvi að ég
gerði vitleysu...”
Fischer fyrir að banna mynda-
tökur i einviginu, og reyni
Fischer vörn i málinu, kostar það
tima og orku. Semji hann um
stórar greiðslur Fox til handa,
gæti það knúið Fischer til að tefla
við sér lakari andstæðinga i fjár-
öflunarskyni. Og það gæti dregið
úr hæfni Fischers.
Skákmeistari verður að vera i
hálfgerðri einangrun i nokkra
mánuði á ári hverju, en ætli fjöl-
miðlar gefi Bobby Fischer tæki-
færi til sliks?
cTVIenningarinál
Undur í seilingu
eftir
Þorgeir
Þorgeirsson
Anna Krisliii Ariigrimsdóttir og Jón Sigurbjörnsson
LSDeild Sjónvarpsins:
HITABYLGJA
EFTIR Ted Willis
i flutningi Leikfélags Reykja-
vikur
Fluthingur sjónvarps-
ins á Hitabylgju eftir
Ted Willis á mánu-
daginn var má vel telj-
ast meiri háttar við-
burður á þvi sviði, svo
langt sem þessi dagskr-
árliður bar af öðru þvi,
sem lengi hefur verið
boðið áhorfendum og
kallað leikflutningur þar
i stofnun.
Svona langt er bilið á
milli fúsksins og fram-
bærilegrar fagmennsku
og svona afstæðir eru
allir hlutir, að mánu-
Sigi'iður llagalin
dagskvöldið fyrrnefnda
verður eins og veizla og
fagnaður i huga þess,
sem af natni og skyldu-
rækni hefur fylgzt með
framleiðslu LSDeildar-
innar fram að þessum
tima.
Leikritið ber kosti sina einkum
og sérlega i natinni og kunnáttu-
samlegri lýsingu á brezkri smá-
borgarafjölskyldu og umhverfi
hennar mjög nánu. Hið stóra
samvizkuspursmál verksins,
kynþáttavandamálið, sem ber að
um framanvert miðbik leiksins,
hefur ekki gildi, nema að þvi leyti
sem það skerpir drættina i þeirri
natúralisku yfirborðslýsingu sem
er styrkasti þráðurinn i verk-
inu. Þvi hlutverki þjónar þetta
vandamál allnægjanlega, enda
þótt það sé kolvitlaust sett fram
og hantérað án alls samhengis við
félagslegar staðreyndir á per-
sónulegu tilfinningasviði ein-
göngu án þess þó að brúkast við
neina raunhlita sálkrufningu.
Fyrir vikið hafnar verkið i ófrjó-
uni átökum sérhagsmunaskyn-
semi og tilfinningasemi og koðnar
þar eiginlega niður i klökkan
haug eins og titt er um þesslags
skráargatsverk — eða stofu-
drama — þar sem verið er að
gægjast inná fjölskylduna eina
sér. Allt um það er þetta verk eins
vel samið og kostur er með þvilikt
verk.
Dulið ofstæki, góð list.
Einmitt þessi gerð leikrita sýn-
ist hafa fengið fullnægjandi
túlkun hjá Leikfélagi Reykja-
vikur —og svo gamanleikir vita-
skuld — enda i nógu samræmi við
hugarfar þorra manna hér um
slóðir þessa daga. Hitabylgja
mun hafa orðið með vinsælustu
sýningum hjá LR og að vonum.
Vandamál leikritsins er hér fjar-
verandi um leið og það kitlar
dulið kynþáttaofstæki fslendinga.
Fjölskyldulýsingin stendur miklu
nær áhorfendum án þess þó að
krefja þá beinlinis neins. Þetta er
semsé úti Bretlandi þar sem þeir
kannast svo vel við sig, hvort sem
þeir hafa verið þar eða bara
hlustað á útvarpsleikrit, ellegar
stundað sitt Iðnó, og þannig er
þetta allt i eitthvað svo mátulegri
seilingu. Þetta er góð list i tvenn-
um skilningi. Hún er góð við
áhorfandann og hún kallar á það
bezta sem leikarahópurinn i Iðnó
hefur að bjóða. Það dempaða
ýkjuleysi — understatement —
sem þessir leikir kalla beinlinis á,
kemur i veg fyrir að leikararnir
hafni i fimbutöskrum sem svo oft
henda þá, þegar um ókunnugar
stiltegundir er að ræða.
Þannig er Hitabylgja nákvæm-
lega sú tegund af leikverki, sem
áhorfendurnir i Iðnó taka með
þakklátustum huga um leið og
verkið kallar beint á þann leikstil,
sem hópurinn kann bezt tökin á og
vinnur af báðum þessum sökum
einnegin glaðast við. Mér er til efs
að öllu betur verði gert i þessum
stil en þeir Jónarnir Sigurbjörns-
son og Aðils gerðu hvor með
sinum hætti, bæði i sýningunni i
Iðnó og eins nú i sjónvarpinu.
Leikur Sigriðar Hagalin er lika
verðskuldaður silfurlampaleikur.
Vert er þó einnig að geta þess, að
þau þrjú skera sig engan veginn
stórlega úr leikhópnum. „Timið”
— allir leikararnir eru af sama
gæðaflokki i þessu verki.
Þegar
undrið gerist...
Nú vill svo til að einmitt sá
dempaði leikstill, sem orðinn var
svo árangursrikur á sviðinu i
þessu tilviki fellur svotil óbreytt-
ur að tjáningarmáta sjónvarps.
Nostursleg leiktjöldin frá sýning-
unni i Iðnó standa sig lika mæta-
vel i sjónvarpsgerðinni. Helzta
meinsemd LSDeildarinnar —
timahrak og tilheyrandi fljót-
færni, óvandvirkni og klára verk-
angist með tilheyrandi lömun
hugmyndaflugs, framkvæmda-
vilja og ihugunar — virðist hér
yfirbuguð. Sviðsverkið sjálft er
nánast tilbúið til flutnings,
leikararnir þekkja tjöldin, hlut-
verkin eru fullæfð og auk þess
slipuð af mörgum sýningum. Allt
er tilbúið til upptöku — og undrið
gerist: Til verður fullboðleg sýn-
ing í islenzku sjónvarpi. Verkið
nýtur sin jafnvel enn betur þar en
á sviðinu, hvort sem það nú stafar
beinlínis af þvi maður geri minni
kröfur til sjónvarps en annarra
miðla. Þennan flutning gætu
vandlátustu manneskjur boðið til
kaups á öðrum stöðum. Gæti ekki
verið gaman fyrir Breta að sjá
hvernig þau i Iðnó túlka þetta
verk? Þvi ekki að bjóða BBC það
til sýningar? Eða allar stöðvarn-
ar, þar sem hliðstæður leikstill
Bretanna hefur árum saman
mótað smekkinn, skyldi þar ekki
lika vera markaður fyrir þetta
verk? Maður bara spyr svona i
von um að eitthvað gerist annað i
sjónvarpsmálum íslands en þetta
eilifa náðarbrauð, þegar
Skandinavar eru að miskunna sig
yfir LSDeildina og kaupa af þeim.
Og myndatakan var á fram-
bærilegum atvinnumannsstand-
ard nærmyndir meira að segja oft
vel og nosturslega gerðar. Ef
finna má að, þá kom mér spánskt
fyrir ofnotkun gleiðhyrninga þeg-
ar allt herbergið er inni og þó öllu
verri meðferð á bakgarðinum
þegar gleiðhyrningurinn var sett-
ur á þær i sama tilgangi. Þetta af-
skræmdi að tilefnislausu ágæt
tjöld. En slikt er smáatriði og
kann að stafa einfaldlega af
plássleysi.
Segja má, að með eindæmum
hafi tekizt lukkulega að flytja
þetta snotra verk af sviðinu i
sjónvarp. Þó er þar einn hlutur
sem gengur á sviði en ekki i sjón-
varpi. Það er sminkaði negrinn.
Ágætur leikur Þorsteins fannst
mér liða i sjónvarpinu (sem ekki
gerðist á sviðinu) við þessa til-
finningu sem maður sifellt var
með: Klistrast ekki sminkið af
honum á hina eða i leiktjöldin?
En hvað skal gera? Sminkaður
negri gildir á sviði, en ekki i nær-
mynd á sjónvarpsskermi. Þar
höfum við annaðhvort ekta negra
ellegar áminningu um það að
vandamálið tittnefnda, sem verið
eraðfjalla um fyrirfinnst ekki I
landinu þar sem verið er að leika
þetta. Semsagt —• okkar eina
negravandamál kom þarna i ljós.
Okkur vantar negra i leikara-
stétt, einmitt vegna þess að
negravandamálið er okkur að
skapi, einmitt vegna þess að okk-
ur vantar negra....o.s.frv...
Hrall i bauk?
Um leið og við metum að fullu
þann árangur, sem birtist okkur á
sjónvarpsskerminum siðasta
mánudagskvöld, skulum við
muna, að þetta er samsafn af til-
viljunum og lukkulegum hending-
um að sjónvarpssýning þessi
tekst, hana ber að þakka leikhúsi
úti bæ en engri markvissri við-
leitni stofnunarinnar sjálfrar til
að skapa eitthvað. Munum það
lika að Jökull Jakobsson er is-
lenzkur höfundur i svipuðum stil
og ekkert verri en Ted Willis —
a.m.k. ekkert siður brezkur en
hann — og Iðnó hefur lika með
svipuðum hætti brillerað á þvi að
leika texta Jökuls. Þvi ekki að
gera aftur brall i bauk og flytja
einhverja þeirra sýninga með
sama árangri uppi sjónvarp?
En munum þó umfram allt eftir
þvi að heimta af sjónvarpinu eitt-
hvað sjálfstætt, eitthvað nýtt —
jafnvel þó takast megi innámilli
að flytja sökksessana utanúr bæ
uppi sjónvarp.
Þorsteinn Gunnarsson og Jón Sigurbjörnsson