Vísir - 16.03.1973, Qupperneq 7

Vísir. Föstudagur 16. marz 1973.
7
cTMenningarmál
Sjónvarp:
Hvorki fugl né fískur
uppbótar sæti i einhverri feitri
nefnd með hálfa milljón í auka
vasapeninga. Hitt er alveg
óskiljanlegt, hvaöa samleiöir
þessir toppar eiga með sima-
stúlkunni i kjarabaráttunni.
Þannig fer það einhvern veginn
alltaf i þessu heilaga bandalagi,
að láglaunafólkið verður forustu-
laust og hagsmunir hinna fátæku
útundan. Eða hafið þið ekki tekið
eftir þvi, hvað hinir svokölluðu
verkalýðsforingjar verða með
timanum embættismannslegir,
jafnvel i útliti, hvað þá i hugsun,
og þeir lykta meira að segja
af skriffinnsku? Það má rétt
imynda sér hvorum megin'hjarta
þeirra slær, hvort það er ekki orð-
ið mikilvægara i brjósti þeirra að
vernda status og hefðarstöðu,
heldur en hitt, hvort fátækt barn
fái næga mjólk að drekka.
Það er nú eitt brýnasta þrifa-
mál i þjóðfélagi okkar að greina
skýrt á milli þessara tveggja
þátta, sem eru að verki i þjóðlif-
inu, og sjá með hvaða hætti þeir
valda sifelldri spennu, ófarnaði,
framleiðslutregðu og útbreiddu
þjóðfélagslegu ranglæti.
Það er nauðsynlegt að greina
skýrt á milli þess, að islenzkur
þjóðarauður og framleiðsla er nú
alveg tvimælalaust nógu mikill til
að veita öllum vel viðunandi lifs-
kjör og frelsun undan fátækt, en
getur ekki staðið undir endalausu
hefðarkapphlaupi út i loftið.
Þjóðfélagið hefur efni á þvi að
veita þegnunum viðtæka félags-
lega þjónustu. En á þeim tima
siðan núverandi svokölluð
„vinstri” stjórn tók við völdum,
hefur hefðarkapphlaupið magn-
azt svo ofboðslega, að sverfur að
öllum möguleikum til úrbóta.
Tökum sem dæmi þann skort,
sem er á legurými fyrir gamalt
fólk, eða hvernig hefur farið með
háleitar vonir um að leysa kon-
una úr ánauð með þvi að koma
upp dagheimilum?
Þjóðarauðurinn er nægur til
þess, að það er alger óþarfi að
láta fólk berjast i bökkum. Þegar
sú óvissa viðgengst stöðugt, þá
hefur láglaunafólkið tvimæla-
laust sterkan neyðarrétt til verk-
falla og jafnvel til skemmdar-
verka, eins og ég nefndi áðan að
hella niður mjólkinni i hefndar-
skyni fyrir þjóðfélagslegt rang-
læti.
En frá þessum rétti verður að
skilja skýrt og greinilega skækla-
tog hálaunaaðalsins um sitt
hefðarstand. Ekki svo, að ég sé að
prédika neinn algeran jöfnuð. Ef
öllum almenningi eru fyrst
tryggð viðunandi lifskjör og sjálf-
sögð félagsleg þjónusta tryggð,
þá má sjálfsagt lofa hundum að
bitast um það sem afgangs er, en
við eigum ekki að gefa bolabitn-
um að 'borða á undan barninu.
Þjóðfélagið hefur ekki efni á þvi
að standa undir takmarkalausri
hálaunasjalúsiu og þeirri
heimskulegu sóun og fjáraustri,
sem þvi fylgir. En þar skiptir
engu máli, hvar I stétt menn
standa og mikill misskilningur,
að menn þurfi nokkurn hlut að
vera „alþýðlegri” þó þeir vinni
með hönd en huga. Það er til
dæmis alger misskilningur, að
sjómenn með 200 þús. kr.
mánaðartekjur af loðnumokstri
haldi áfram að vera „alþýðu-
menn”, þó þeir kunni að miga i
saltan sjó. Þeir eru ekkert annað
en loðnuaðall, sem hefur litið að
gera við þvilik fjárráð og kann
sjaldnast með að fara. Allra sizt
er það eðlilegt á sama tima og
annað raunverulegt alþýðufólk
liður nauð i samfélaginu, vinn-
andi við þá sömu loðnu i landi,
meðan skortur er á félagslegri
aðstöðu til að létta bágindi.
Og hitt, sem er svo greinilegt
núna, er auðvitað alger ósvinna,
að hálaunamennirnir á togara-
flotanum hafi verkfallsrétt til að
stöðva atvinnutækin i hefðar-
kapphlaupi sinu, hvort sem það er
hefðarkapphlaup til að halda sig
svo og svo mörgum stigum yfir
hásetunum eða halda sig til jafns
við óheilbrigðan gullmokstur
loðnuaðalsins.
Það er fjarstæða, að þjóðfélagið
geti viðurkennt verkfallsrétt til
þess eins að viðhalda hefðarstöðu
og hálaunum, og er vægast sagt
furðulegt, að rfkisvald og lög-
gjafarvald skuli ekki taka harka-
lega i taumana, jafnmikil þjóðar-
smán og togaraverkfallið er fyrir
hina islenzku beiningaþjóð út á
við.
eftir
Sœmund Guðvinsson
Tími sá/ sem sjónvarpið
ætlaði ágætum mönnum til
að ræða um grunnskóla-
frumvarpið á þriðjudags-
kvöld var gjörsamlega útí
bláinn. Samkvæmt prent-
aðri dagskrá áttu þessir
menn að fjalla um þetta
frumvarp, segja kosti þess
og galla á 30 mínútum. Að
vísu teygðist nokkuð úr
þessum þætti og hann fór
fram úr áætlun. En hætta
varð þegar f jör tók að fær-
ast í leikinn, aðeins rætt um
tvö eða þrjú atriði, og gefur
það eins og eðlilegt er ekki
rétta mynd af frumvarpinu
í heild. Fyrst sjónvarpið tók
þetta sér fyrir hendur á
annað borð, átti þátturinn
að standa i það minnsta tvo
tíma undir röggsamri
stjórn.
Að minum dómi er það beinlinis
móðgun við landsmenn að vera
með svona sýndarmennsku.
Segja má að hér hafi verið um að
ræða mál sem snertir hvert ein-
asta heimili á landinu meira eða
minna. Að ætla sér svo að af-
greiða þetta stórmál innan
klukkutima er beinlinis fáránlegt.
Ekki bætti það úr skák, að til þess
að stjórna þessum þætti var feng-
inn maður sem ekki hefur nokkra
reynslu til þeirra starfa. Þegar
hugsað er úti það hvað stofnunin
gæti gert til að kynna landslýö
þetta grunnskólafrumvarp, þá er
þetta framtak á þriðjudagskvöld-
ið harla litils virði.
Staðir
hestar
Sverrir Pálsson skólastjóri á
Akureyri hélt uppi rökfastri
gagnrýni á tiltekna liði frum-
varpsins, en tók jafnframt fram
að hann væri þvi samþykkur i
meginatriðum. Menntamálaráð-
herra og Kristján Ingólfssón
kennari komu hins vegar út eins
og staðir hestar i þessum þætti.
Má nefna sem dæmi gagnrýni
Sverris á lengingu skólatimans.
Þá gripur Magnús Torfi orðið og
ber það uppá Sverri Pálsson að
hann fari með rangt mál. Sverrir
svaraði ásökun ráðherrans af
bragði, og þótt risið væri ekki hátt
á menntamálaráðherra fyrir,
lækkaði það um nokkra þumlunga
við þær ákúrur sem Sverrir veitti
honum.
Aumust fannst mér frammi-
staða Kristjáns Ingólfssonar,
kennara af Austurlandi. Hann er
einn af höfundum grunnskóla-
frumvarpsins, og honum var
ákaflega. annt um þetta af-
kvæmi. Sú gagnrýni sem Sverrir
Pálsson og Salóme Þorkelsdóttir
héldu uppi fékk ekki hljómgrunn
hjá Kristjáni. Þetta átti allt að
vera I stakasta lagi að hans dómi.
Það var ekki að ófyrirsynju að
ráðherrann einblindi á þennan
kennara þegar hann þóttist vera
að svara Sverri og Salóme en
Kristján ætti örugglega heima á
alþingi eins og hann er leikinn i að
tina til aukaatriði en gleyma
meginpunktum.
ónýt
aöferö
Hvað sem grunnskólafrum-
varpinu liður þá verður þvi
vart á móti mælt.að umræðu-
þættir eins og sá sem sjónvarpiö
bauð uppá á þriðjudaginn vekja
fleiri spurningar en svör fást við.
Ekki fannst mér nokkur hemja á
þvi að einn þriðji timans skyldi
fara i að ræða um að traðkað sé á
réttindum skólastjóra i þessu.
frumvarpi. Það er hagsmunamál
skólastjóra og þeir geta leyst þaö
á öðrum vettvangi. En þrátt fyrir
góða viðleitni Björns Teitssonar,
þá verður að segjast ejns og er, að
hann var gersamlega ófær að
stjórna umræðunni. Þetta kann
að virðast harður dómur, en ég
bara spyr: hvernig má það vera
að hrein bylting i skólamálum
geti fengið afgreiðslu á einum
hálftima, nema með þvi móti að
umræðum stýri maður sem kem-
ur með hvassar spurningar sem
rista djúpt i efnið.
Þarna sýndi sjónvarpið hvað
það getur gert, en allt ekki hvað
hægt er að gera ef kunnáttumenn
eru við stjórnvölinn. Af hverju
voru t.d. ekki tekin stutt viðtöl við
foreldra barna, bæði i Reykjavik
og úti á landi? Af hverju fengum
við ekki álit nemenda i fram-
haldsskólum? Hvers vegna voru
ekki fléttuð inni þessar umræður
stutt viðtöl við kennara og nem-
endur, t.d. i gagnfræða- og
menntaskólum Reykjavikur?
Þessi þáttur var hvorki fugl né
fiskur og talandi dæmi um
hvernig sjónvarpsþættir eiga ekki
að vera. Mega sjónvarpsmenn
fara i læri til Magnúsar Magnús-
sonar hjá BBC, ef þeir ætla að
gera þátt sem er þess virði að
honum sé veitt einhver athygli.
K
TIIBOÐ
óður IIÚ
7 IVA 700g 72.90 59.00
DOFRI 647g 58.70 49.00
CUT ■ RITE
vaxpappír 37.40 24.00
Formósa
ananas 3/4 d$. 59.00 49.00
Molasykur 1 kg 63.00 59.00
TÆPANOL ooog 102.00 88.00
Þorsteinn Thorarensen.