Vísir - 24.09.1973, Qupperneq 6

6
Vísir. Mánudagur 24. september 1973
VÍSIR
Útgefandi:-Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: Siöumúla 14. Simi 86611 (V.lihur)
Askriftargjald kr. 360 á mánuöi innanlands
i lausasölu kr. 22.00 eintakiB.
Blaftaprent hf.
McKenzie má nú fara
Þá eru sönnunargögnin komin. Atburðir
siðustu daga á íslandsmiðum hafa verið kvik-
myndaðir rækilega af sjó og úr lofti. Þessar kvik-
myndir hafa nú verið sýndar viða um heim. Þær
sanna umheiminum, svo ekki verður um villzt,
hver ásök á árekstrum brezkra herskipa og is-
lenzkra varðskipa á miðunum.
Brezku herskipin leika það að sigla fram með
hlið islenzkra varðskipa og beygja siðan þvert
fyrir stefni þeirra. Það kemur þvi i hlut islenzka
varðskipsins að sigla á brezka herskipið, þótt
allar vélar séu hafðar á fullu aftur á bak.
Það er þvi ákaflega óheppilegt, þegar islenzkir
embættismenn og rikisfjölmiðlar segja brezku
skipin hafa siglt á þau islenzku. Réttara er að
segja, að þau hafi siglt fyrir þau og valdið
árekstrinum. Ónákvæmara orðalagið gefur
Bretum tækifæri til að halda uppi orðhengilshætti
um, hver hafi siglt á.
Meginmáli skiptir, að það eru Bretar, sem
valda árekstrunum, með þvi að sigla snögglega i
veg fyrir varðskipin. Af kvikmyndunum er ljóst,
að islenzku varðskipin reyna að forðast árekstur
með þvi að keyra vélarnar aftur á bak og vikja
undan herskipunum.
Enginn vafi er á þvi, að kvikmyndirnar munu
sannfæra sjódóminn um þetta, enda eru þær
gerðar af fréttamönnum frá öðrum löndum i nær-
veru ótal vitna. Það eru þvi komnar upp þær
kringumstæður, að islenzka rikisstjórnin getur
lokað sendiráði Breta á íslandi i samræmi við
fyrri yfirlýsingu sina.
McKenzie sendiherra má taka pokann sinn.
Hann hefur tekið þátt i lygasjnfóniu brezkra
stjórnvalda og brezka flotans þótt sannanirnar
liggi á borðinu. Heiður hans er skertur á sama
hátt og heiður annarra brezkra aðila, sem halda
áfram að ljúga sig svarta frammi fyrir stað-
reyndunum.
í þessu sambandi skiptir minnstu, hvort ísland
hafi hag eða óhag af slitum stjórnmálasambands
við Bretland. Mergurinnmálsinsersá, að við get-
um ekki endalaust látið traðka á sjálfsvirðingu
okkar. Eins og Jóhann Hafstein sagði um daginn
kann svo að fara, að við getum, heiðurs okkar
vegna, ekki hugsað okkuraðhafa samskipti við
Breta, nema þeir bæti ráð sitt.
Allt framferði brezkra stjórnvalda i landhelgis-
deilunni einkennist af takmarkalitlum rudda-
skap. Þau setja upp engilhreinan sakleysissvip
meðan þau vinna ofbeldisverk sin, allt sam-
kvæmt kennisetningum Göbbelsar, sem greini-
lega nýtur mikillar hylli hjá fyrrverandi and-
stæðingum sinum.
Við teljum það fyrir neðan virðingu okkar að
standa i stjórnmálasambandi við slik stjórnvöld.
Við höfum lengi vonað, að þau mundu bæta ráð
sitt, en nú er þolinmæði okkar þrotin. Við erum
ekki lengur til viðtals um hinar minnstu undan-
þágur Bretum til handa, hvorki innan 50 milna
landhelginnar né innan væntanlegrar 200
milna landhelgi.
Það er þvi kominn rétti timinn fyrir islenzku
rikisstjórnina að fá samþykki utanrikismálá-
nefndar alþingis fyrir slitum á stjórnmálasam-
bandi við Breta. Framferði Breta hefur þjappað
þjóðinni svo saman, að engin rikisstjórn getur
leyft sér minnstu undanlátssemi gagnvart Bret-
um. -JK.
HEATH HÓTAÐI
HÖRÐU EN
HOPAÐI Á HÆLI
ÞEGAR HART
KOM Á MÓTI
Það var fyrsti fundur
leiðtoga þessara tveggja
rikja, en það var lika
það eina sögulega við
hann. Þegar þeir hittust
fyrir viku Edward
Heath forsætisráðherra
Bretlands og Liam
Cosgrave, forsætisráð-
herra írska lýðveldisins,
báru viðræðurnar engan
sýnilegan ávöxt.
Menn höfðu þó vænzt tiðinda af
fundi, þar sem á góma mundi
bera leiðir til lausnar deilunni á
N-lrlandi. En eftir þvi sem upp
var látið, itrekuðu báðir stuðning
sinn við hugmyndina um stofnun
allsherjarráðs fyrir Irland til
þess að reyna að sætta kaþólska
og mótmælendur á Norður-ír-
landi. Það var vist allt og sumt. —
En um hitt voru þeir langt i frá
sammála. Hvernig skipa ætti ráð-
ið, eða hver völd það skyldi hafa.
Þegar þeir skildu, var eðlilega
tekið fram i opinberum tilkynn-
ingum, að þetta ágreiningsefni
teldu báðir að mætti vel afna. Og
um það voru þeir báðir sammála,
að ráðið mundi að likindum aldrei
komast á laggirnar, ef stjórn-
málamenn hinna striðandi fylk-
inga Norður-lrlands gætu ekki hið
bráðasta farið aö snúa sér að þvi
að deila með sér völdunum.
Þannig var umhorfs eftir eina af „bilasprengjum” spellvirkja á N-lr-
landi. 400 punda sprengju liafði veriö komið fyrir I bifreið á stæöi fyrir
utan samkomustað. Fimmtán manns slösuðust og um 100 bilar
skeinmdust meira og minna.
1 átta klukkustundir stóðu
þessar viðræður og að þeim lokn-
um var gefin út tilkynning um, að
,,þeir urðu sammála um
nauðsyn þess að binda endi eins
fljótt og mögulegt má verða á
þjáningar ibúa N-lrlands, til þess
að koma á friði og sáttum.”
Það varð ekki af þessu séð, að
nein hreyfing kæmist á Irlands-
málin eftir þennan fund, hvorki
til hins betra né hins verra.
Þeim mun meira fjör kom i
tuskurnar hins vegar daginn
eftir, þegar Heath forsætisráð-
herra i viðtölum i sjónvarpi og út-
varpi varaði við þvi, að Bretar
mundu neyðast til þess að yfir-
taka til frambúðar beina yfir-
stjórn N-lrlands nema hið nýja
þing norðurhlutans gæti myndað
starfhæfa samsteypustjórn fyrir
30. marz.
Þessar hótanir Heaths komu
mjög flatt upp á Ira, og bráðlyndi
þeirra lét ekki á sérstanda. Það
blossaði upp reiðin og hótanirnar
fylgdu i kjölfarið. Irski lýðveldis-
herinn, sem berst fyrir þvi að N-
Irland verði sameinað Irska
lýðveldinu og Bretar .verði auð-
vitað á brott, hótaði þvi, að eyði-
legging.ringlureið og pislir skyldi
á Bretum dynja, ef Heath for-
sætisráðherra gerði alvöru úr
hótum sinni.
Hinir ábyrgari notuðu hóf-
samara orðalag og létu hótanir
um spellvirki og ódæði liggja á
milli hluta, en vöruðu eindregið
við hinum boðuðu aðgerðum
Heaths. Brian Faulkner, fyrrum
forsætisráðherra, (úr sambands-.
flokki mótmælenda) og Gerry
Fitt (kaþólskur) vöruðu báöir við
þvi, að hótanir Heaths kynnu að
skjóta loku fyrir frekari sátta
viðræður. — Kaþólskir stjórn-
málamenn létu i ljós kviða fyrir
þvi, að tækju Bretar yfirstjórn
landsins fyrir fullt og allt, gætu
harðlfnu mótmælendur fundið þar
átyllu til að neita þátttöku i á-
ætlanagerð um að deila völdum
með kaþólska minnihlutanum.
Þessi áköfu viðbrögð virðast
hafa komið brezka forsætisráð-
herranum til þess að skoða sinn
hug betur, og hann reyndi að
lægja ofsa hinna æstustu með þvi
að draga i land. Hann sagði að
þessu sinni, að hann hefði
einungis haft i huga, að það gæti
verið möguleiki, að Bretland yfir
tæki til frambúðar yfirstjórn N-
írlands, en það væri þó litt fýsi-
legt. Hann beindi nú þeirri áskor-
un til deiluaðilanna, að „þeir lifðu
og störfuðu saman og yrðu ábyrg-
ir fyrir friðsamlegri stjórn mála
sinna.”
Hann sagði, að beina stjórnun
trlands frá Lundúnum hefði
brezka þingið þvi aðeins umborið,
að þar væri um timabundið
ástand að ræða. ,,En það stingur i
stúf við stjórnarskrána, að það
verði nokkurn tima meir en svo.”
Heath lét þó fylgja með að-
vörun, til þess að ekki yrði litið á
mál hans, sem algert undanhald
frá fyrri yfirlýsingum. Sagði
hann, að þeir væru ýmsir sem
vildu, að Bretar tækju algerlega i
sinar hendur stjórnun N-lrlands.
Heath sagðist viss um, að það
væri framkvæmanlegt.