Vísir - 12.08.1974, Síða 6

6
Vlsir. Mánudagur 12. ágúst 1974
VISIR
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastj.erl. frétta:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiðsla:
Ritsljörn
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Pétursson
Haukur Helgason
Björn Bjarnason
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 44. Simi 86611
Siðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 600 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 35 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Þrjú ár í súginn
í meira en þrjá áratugi hefur þjóðin sótt fram
til bættra lifskjara. Þessi sókn hefur verið mis-
jafnlega hröð og stundum hafa komið skamm-
vinnir afturkippir.
Mestar og samfelldastar voru lifskjarabæturn-
ar á sjöunda áratugnum, viðreisnartimabilinu.
Þá var meiri áherzla en áður lögð á undirstöðu
lifskjarabótanna, framfarir og velgengni i at-
vinnulifinu, i samræmi við þau gömlu sannindi,
að afla þarf verðmæta til þess að unnt sé að njóta
þeirra.
Þá var þess lika gætt að lifa ekki um efni fram.
Varasjóðir og aðrir sjóðir þjóðarinnar efldust
gifurlega á þessu timabili lifskjarasóknar. Þessi
fyrirhyggja olli þvi, að þjóðin komst hratt og
fyrirhafnarlitið yfir erfiðleika áranna 1967 og
1968.
Siðan viðreisnartimabilinu lauk og vinstra
timabilið hófst hafa lifskjörin haldið áfram að
batna. En það hefur ekki gerzt með sama hætti og
á árunum þar á undan. Vanhugsaðar aðgerðir
hafa þrengt kosti atvinnulifsins og sjóðir hafa
verið tæmdir i óhóflegu bráðlæti áhugans á að
bæta lifskjörin.
Á viðreisnarárunum bötnuðu lifskjörin án þess
að þjóðir. lifði um efni fram. Á vinstristjórnar-
árunum hafa lifskjörin batnað á þann hátt, að
þjóðin hefur lifað um efni fram.
Þetta kemur greinilega fram i uppkasti Ólafs
Jóhannessonar forsætisráðherra að samkomu-
lagi vinstriflokkanna um aðgerðir i núverandi
efnahagsöngþveiti. Þessar tillögur ólafs munu
vera i töluverðu samræmi við hugmyndir efna-
hagssérfræðinga.
Ólafur stingur upp á aðgerðum, sem munu
leiða til þess, að um áramótin verði lifskjör
þjóðarinnar aftur komin niður i það, sem þau
voru árið 1971, þegar vinstristjórnin hóf feril sinn.
Gert er ráð fyrir 15% gengislækkun eða gengis-
leka og 2% hækkun söluskatts upp i 19%. Gert er
ráð fyrir frystingu kaupgjaldsvisitölu i eitt ár.
Verður sú skerðing liklega komin upp i 40% um
áramótin, ef allt er talið. Á móti að litlum hluta á
að koma sérstök aðstoð við láglaunafólk, sem
getur lækkað þessa skerðingu aftur niður i 35%.
Þessar aðgerðir nægja samt ekki til að koma
þjóðarskútunni á flot. Til viðbótar gera tillögurn-
ar ráð fyrir sérstakri aðstoð við sjávarútveginn
og 25% niðurskurði framkvæmda á fjárlögum og
á útlánaáætlunum fjárfestingarsjóða.
Þannig er ljóst, að Ólafur horfist nú i augu við
raunveruleikann, kaldan og napran. Timabili
eyðslunnar er lokið. Engir viðreisnarsjóðir eru
lengur til að hlaupa i. óhjákvæmilegt er, að þjóð-
in heyri sannleikann. Hann er sá, að óstjórnin
hefur valdið þvi, að kjarabætur undanfarinna
þriggja ára eru allar byggðar á sandi og eru um
það bil að hrynja.
Þrjú ár hafa þvi farið i súginn. Þjóðin stendur
nú ver að vigi en fyrir þremur árum. Lifskjörin
eru i þann veginn að fara niður i það, sem þau
voru fyrir þremur árum. Og jafnframt hafa allir
sjóðir þjóðarinnar verið tæmdir, svo að ljóst er,
að ný viðreisn efnahags og lifskjara hlýtur að
verða hægfara i fyrstu.
Með efnahagstillögum sinum hefur Ólafur
viðurkennt, hversu dýr vinstristjórnin er orðin
þjóðinni.
—JK
Richard Nixon og Henry Kissinger i flugvélinni, þegar þelr héldu i siö-
asta sinn saman til fundar viö Leonid Brezhnev I Moskvu.
„Sovétmenn eins
og bjarndýr við
hunangskrukku...."
— afstaðan til samgangna við
Vestur-Berlín vekur efasemdir
Richard Nixons veröur lengst
minnzt fyrir afskipti sin af utan-
rikismálum, þegar menn meta
forsetaferil hans og fjalla ekki um
Watergate. í stuttu máli er ekki
unnt aö rekja allt þaö, sem
áunnizt hefur á þvi sviöi 1 stjórn-
artiö hans. Hins vegar er ljóst, að
ekki er allt eins og bezt verður á
kosiö I alþjóöamáium um þessar
mundir, þegar Bandaríkjamenn
eru önnum kafnir viö aö sinna
málefnum æösta embættis síns og
athygiin beinist aö innanlands-
málum þeirra.
Sagt er, aö Henry Kissinger og
Alexander Haig, tvéir nánustu
samstarfsmenn Nixons og þeir,
sem höföu aö honum beinan að-
gang allt fram til siöasta dags,
Makarios — nýtur svipaðrar um-
hyggju Sovétmanna og Don
Mintoff og stjórnendur islands,
aö sögn fransks blaöamanns.
hafi lagt harðast aö honum i sið-
ustu viku um að segja af sér. Rök-
færsla þeirra hafi m.a. byggzt á
þvi, að ógjörningur væri að halda
festu i alþjóðamálum, á meðan
óvissa rikti um framtið forseta
Bandarikjanna og pólitiskt vald
hans. Ekki er með sanni unnt að
segja, að áhrifa valdaleysis
Nixons hafi verið farið að gæta á
alþjóðlegum vettvangi, þegar
hann sagði af sér.
William L. Ryan fréttamaður
AP-fréttastofunnar lýsir ástand-
inu þannig: „Þegar Bandarikja-
menn eru hálfir á kafi i innan-
lands-vandræðum vegna forseta-
embættisins, haga Sovétmenn sér
eins og hungraður skógarbjörn i
nágrenni hunangskrukku.
Freistingin hlýtur að vera gifur-
leg að nota þennan tima, á meðan
Bandarikjamenn berjast við
erfiðleika sina, til að ná betri
stöðu á ýmsum sviðum sam-
keppninnar milli austurs og vest-
urs.
Rússar virtust reyna að nota
Kýpur-deiluna til að afla sér póli-
tiskra vinsælda meðal þeirra
þjóða, sem standa utan varnar-
bandalaga. Þeirstuddu kommún-
istastjórnina i Austur-Þýzka-
landi, þegar hún byrjaði að trufla
umferðina frá Vestur-Þýzkalandi
til Berlinar. Þeir keppa að þvi að
kalla saman skyndifund allra
kommúnistaflokka heims, aug-
sýnilega i þeim tilgangi að
ákveða, hvernig bezt verði unnið
að þvi að færa sér sundurlyndi
vestrænu óvinanna i nyt.”
Siðan ræðir Ryan um ástandið i
samskiptum Israelsmanna og
Araba, sem hann segir alvarleg-
asta suðupottinn i alþjóðamálum
um þessar mundir. Það má til
sanns vegar færa, ef tekið er mið
af yfirlýsingum Israelsmanna
undanfarið, sem segja, að Arabar
undirbúi enn árás gegn sér.
Skilti vestur-þýzka umhverfisráöuneytisins sett upp i Vestur-Berlin —
eftir þaö byrjuöu Austur-Þjóöverjarjtö trufla umferöina þangaö.
Umsjón: B.B.
Hér verður þó ekki rætt um
löndin fyrir botni Miðjarðarhafs
heldur litið til atburðanna á leið-
inni til Berlinar frá Vestur-
Þýzkalandi. Þegar stjórnvöld i
Bonn ákvæðu, að setja um-
hverfisráðuneyti Vestur-Þýzka-
lands niður i Vestur-Berlln, mót-
mælti stjórn Austur-Þýzkalands.
Mótmælin voru höfð að engu og
sagt, að ráðstöfunin væri I sam-
ræmi við fjórveldasamninginn
um Berlin frá 1971. Siöan geröist
það fyrir rúmri viku, þegar
starfsmenn ráðuneytisins ætluðu
að flytja frá Vestur-Þýzkalandi til
Berlinar, að þeir voru stöðvaðir
af austurþýzkum landamæra-
vörðum á hraðbrautinni um aust-
ur-þýzkt landsvæði. Þeir hafa eft-
ir það flogið til Berlinar.
Atvikið kann að sýnast litilfjör-
legt en það markar þó timamót
eftir áralanga viðleitni til að bæta
sambúðina milli Austur- og Vest-
ur-Þýzkalands. Ein af forsendun-
um fyrir framgangi þess máls og
jafnframt fyrir þvi, að öryggis-
ráðstefna Evrópu hófst, var fjór-
veldasamningurinn um Berlin frá
1971. Eftir að Austur-Þjóðverjar
höfðu byrjað að trufla umferðina
að nýju, lýstu Sovétmenn þvi yfir,
að þeir styddu austur-þýzk
stjórnvöld fyrirvaralaust.
1 tilefni af þessum stuðningi
Rússa við Austur-Þjóðverja sagði
The New York Times i forystu-
grein:
„Sovétrikin bjóða Banda-
rikjunum bætta sambúð og betri
stjórnmálasamskipti i þvi skyni
að fá viðskipti við Bandarikin og
tækniþekkingu frá þeim. Hin há-
þróaða tækni verður afdráttar-
laus eign Sovétrikjanna, þegar
henni hefur verið miðlað. En betri
stjórnmálasamskipti byggjast á
orðheldni leiðtoganna i Moskvu
og þeim er unnt að afneita frá
degi til dags.
Leiðtogarnir i Moskvu verða að
gera sér ljóst, að afskipti Austur-
Þjóðverja af samgönguleiðunum
við Berlin verkja grundvallar-
spurningar um traust manna á
Sovétrikjunum.”
Ovist er hvort Bandarfkjamenn
eða aðrar Vesturlandaþjóðir
komast nokkuð lengra á þeirri
braut að reyna að bæta samskipt-
in við Sovétrikin og fylgiriki
þeirra. Uppvakning spennunnar
umhverfis Berlin er það lengsta,
sem kommúnistar hafa gengið i
átt til ögrunar um nokkurt árabil.
Hins vegar hefur undanfarið ver-
ið ljóst bæði á öryggisráðstefnu
Evrópu og samningafundunum
um samdrátt herafla i Mið-
Evrópu, að Rússar vilja þar ekki
ganga lengra en þeim sjálfum
hentar. Þess vegna er þar allt i
strandi. Nixon hét Brezhnev þvi I
Moskvu fyrr i sumar, að hann
mundi beita sér fyrir þvi, að ráð-
stefnunni yrði unnt að ljúka fyrir
árslok með fundi æðstu manna.
Vonandi verður ekki gengið aö
neinum afarkostum Sovétmanna
i þessu efni, það er til þess eins
fallið, að þeir geti bætt áróðurs-
stöðu sina.
Að lokum er rétt að benda is-
lenzkum blaðalesendum á eftir-
farandi skoðun Jean-Francois
Revel dálkahöfundar i franska
vikuritinu L’Express. Hann fjall-
ar um afstööu Sovétmanna til at-
burðanna á Kýpur við fall Maka-
riosar og segir:
„Kýpur er I raun — ásamt
Grikklandi og Tyrklandi — hluti
af aðstöðu NATO á austanverðu
Miðjarðarhafi. Það er þvi engin
furða þótt Sovétrikin biðu Maka-
riosi, forseta, þjónustu sina og
umlyktu hann með svipaðri um-
hyggju og þeirri, sem þeir láta af
sömu ástæöum streyma yfir Don
Mintoff á Möltu eða stjórnendur
Islands. Það er auðveldara og
skemmtilegra að leika þann litla
leik „moldvörpunnar” i anda
John Le Carré heldur en bæta
„lifskjörin” i Sovétrikjunum á
þann veg, að sovézkir borgarar
þurfi ekki lengur að standa I bið-
röðum framan við verzlanir eða
gætu búið betur.”