Vísir - 06.11.1974, Blaðsíða 6

6
Visir. MiOvikudagur 6. nóvember 1974.
VÍSIR
Ctgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 600 kr. á mánuöi innanlands.
t lausasölu 35 kr. eintakiö. Blaöaprent hf.
Þröngt en rúmar margt
Framkvæmdir rikisins munu dragast nokkuð
saman á næsta ári, ef alþingi afgreiðir fjárlaga-
frumvarpið i þeim anda, sem fjármálaráðherra
hefur lagt það fram. Þessi samdráttur sem er um
10-15% er ákaflega nauðsynlegur á öðrum eins
þenslutimum og nú rikja hér á landi.
Leiðarljós frumvarpsins er raunar tilraun til að
minnka hlut rikisbúsins af þjóðarbúinu. Sú til-
raun virðist hafa tekizt við gerð frumvarpsins.
Með 45% hækkun skattvisitölu ætti skattbyrði
þjóðarinnar heldur að minnka á næsta ári frá þvi
sem nú er. ’
Samt hefur tekizt að láta frumvarpið rúma
ýmis kostnaðarsöm stefnumál. Athyglisvert er,
að rikisstjórninni hefur tekizt að standa við loforð
sitt um, að 2% rikisútgjalda á fjárlögum renni til
byggðasjóðs. Þar með hækkar framlag rikisins
til eflingar jafnvægis i byggð landsins úr 153 mill-
jónum króna i 877 milljónir króna.
Þessi nýja byggðastefna mun vafalaust valda
þáttaskilum. Loksins verður handbært nægilega
mikið fé til að vinna á virkan hátt að verkefni,
sem menn hafa árangurslaust verið að tala um
áratugum saman. Með nálægt einum milljarði
króna á ári er unnt að vinna margvisleg stórvirki
i þágu atvinnuuppbyggingar, bættra samgangna
og annarra framfara i þeim landshlutum, sem
hafa farið halloka i þéttbýlisþróun undanfarinna
áratuga.
1 framhaldi af þessu er i ráði að endurskoða
lögin um byggðasjóð og skipuleggja i einstökum
atriðum dreifingu fjármagns hans. Mikilvægt er
að vel verði vandað til þess verks, svo að sem
minnst af peningunum fari i súginn og sem mest
nýtist þjóðinni til heilla.
Sparsemistefna fjárlagafrumvarpsins hefur
ekki heldur hindrað, að unnt væri að hef.ja fjár-
mögnun þeirra nýjunga, sem grunnskólalögin
gera ráð fyrir, að komi smám saman til fram-
kvæmda á einum áratug. í þessu skyni á að verja
á næsta ári 131 milljón króna umfram aðrar
framkvæmdir og annan rekstur fræðslukerfisins.
Grunnskólastefnan fer þvi af stað af fullum
krafti, þrátt fyrir óvenjuþröng fjárlög.
Einnig hefur reynzt unnt að gera ráð fyrir
þeirri samræmingu algengustu bóta almanna-
trygginga og tekjuskatts, sem rætt er um i
stjórnarsáttmálanum. Eru áætlaðar tekjur rikis-
ins af tekjuskatti einstaklinga lækkaðar um 500
milljónir króna i þessu skyni.
Þá er rúm i fjárlagafrumvarpinu fyrir 500 mill-
jón króna framlag til ráðstafana i kjara- og verð-
lagsmálum eftir þvi sem ástæða þykir til. Þessi
sjóður tryggir, að unnt verður að halda óbreytt-
um niðurgreiðslum og fjölskyldubótum út næsta
ár eða gera aðrar hliðstæðar ráðstafanir, þegar
lýkur gildistima bráðabirgðalaganna um
björgunaraðgerðir i efnahagsmálunum. Það
verður 1. júni og eftir þann tima þarf 350 milljón-
ir til að halda óbreyttum niðurgreiðslum og 150
milljónir til að halda óbreyttum fjölskyldubótum.
Hvort sem það verður gert eða eitthvað annað, er
mikið öryggi fólgið i þessum varasjóði i fjárlaga-
frumvarpinu.
— JK.
Fyrírtœki í herferð
gegn Bakkusi kóngi
Veröum viö vinnufær á morgun?
grætt á þátttöku, leiddi þetta i
ljós:
Töpuöum vinnustundum
fækkaöi um 50 prósent.
Útgjöld fyrirtækisins vegna
veikinda starfsfólks og slysabóta
minnkuðu um 30 prósent.
Þeim tilvikum, sem þurfti að
,,aga” starfsmenn meö hótun-
um um brottrekstur eða brott-
rekstri fækkaði um 63 af
hundraði.
Slysum fækkaði um 82 prósent.
Svipuö varð útkoman hjá sima-
fyrirtækinu Illinois Bell
Telephone.
Athugaður var ferill 402 starfs-
manna. Þeir áttu hlut að 57
vinnuslysum, þar sem þurfti
læknisaðstoð, slðustu fimm árin,
áöur en þeir tóku þátt I „endur-
reisnarnámskeiðum.” En næstu
fimm ár eftir það voru slysin að-
eins 11. Slysum utan vinnutima,
sem kostuðu verkamennina
meira en sjö daga fjarvistir,
fækkað úr 75 i 28.
Hvað er gert I þessari endur-
reisn?
Starfsfólk er aðstoðað við að
„skilja” drykkjuvandamál sin.
ráðgjafar aðstoða starfsmenn,
sem eiga við vandamál of-
drykkju að etja, og læknishjálp er
ráðlögð þeim, sem þurfa.
Aætlað er, að áfengissjúkur
starfsmaður i Bandarikjunum
kosti vinnuveitanda sinn að
,,Það var einn, fag-
lærður. Honum varð
fótaskortur, og höfuðið
brotnaði. Þegar kíkt var
i skápinn hans, fundust
36 litrar af vodka.”
,,Ég gæti setið hérna i
allan dag og sagt þér frá
vinnuslysum, sem
áfengið olli,” segir
starfsmaður bilafyrir-
tækisins General
Motors. Athygli beinist
að framleiðslutapi og
háska, sem áfengið
veldur. Mörg bandarisk
fyrirtæki verja miklu til
að breyta þessu — og
hafa náð góðum árangri.
Áfengissýki i einhverri mynd
hrellir milli 5 og 10 af hverjum 100
bandariskum verkamönnum.
General Motors og samband
verkamanna i bilaverksmiðjum
hafa stofnað riflega 100 nefndir
til að berjast við áfengisvanda-
málið.
Richard Gestenberg, stjórnar-
formaður i General Motors,
áætlar, að áfengisvandamálið
kosti bandarisk fyrirtæki 10
milljarða dollara (tæplega 1200
milljarða Islenzkra króna) ár-
lega.
Tjónið liggur I veikindum, slys-
um, minni framleiðni, og fjarvist-
um.
„Það er svo ómælanlegt, sem
manneskjurnar tapa,” segir hann
i bæklingi þar sem áætlun fyrir-
tækisins um viðreisn gagnvart
áfengisvandamálinu er kynnt 400
þúsund verkamönnum.
Slysum fækkaði
um 82 prósent
Mörg fyrirtæki, vopnuð tölum,
eru nú að fara af stað með slikar
„áætlanir”, sem sýna hugsanlega
kosti þess, að minna sé drukkið,
bæði meiri velferð verkamanna
og meiri tekjur.
Athugun á hvað 101 starfsmaður
bilaverksmiðja Oldsmobile hefði
„Ó, min flaskan fríöa....”
meðaltali 25 af hundraði af
launum sinum á ári.
Þrisvar fleiri
vinnuslys
Afengisvandamálið er talið hið
versta af þeim, sem draga úr
starfshæfni manna að öllu
samanlögðu.
Rannsóknastofnun slysa i
Kanada, telur, að áfengis-
sjúklingurinn verði fyrir þrisvar
sinnum fleiri vinnuslysum að
meðaltali en aðrir.
Vinnuslys, sem áfengið veldur,
verða sifellt fleiri i Bandarikjun-
um. En með framangreindum
áætlunum er reynt að snúa vörn I
sókn.
í fylkinu Utah segja ráðamenn,
að verkafólk skilji betur en áður,
hvernir bregðast skuli við vanda-
málum dr y kk jum a nna .
Hleypidómar hverfa. í fylkinu
Tennessee hefur 21 fyrirtæki
stofnað samtök um þá stefnu, ai!
„áfengisvandamál manna séu
sjúkdómur” og þeim skuli
hjálpað.
Illll lllllll mm
Umsjó n: H.H.
1 New York eru á skrá stjórn-
valda 64 fyrirtæki, sem gangast
fyrir endurreisnaráætlunum,
„prógrömmum”, fyrir starfsfólk
sitt. Áfengisnotkun ungra starfs-
manna hefur vaxið, en eiturlyfja-
notkun minnkað.
í fylkinu Wisconsin, þar sem
verkamenn eru 2 milljónir, eru
141 þúsund, það eru sjö prósent,
illa komnir vegna notkunar
áfengis eða eiturlyfja, segja
stjórnvöld.
Miklu veldur að sögn, að for-
ráðamenn fyrirtækjanna drekka
gjarnan úr hófi fram.
Sumpart verri en
eiturlyf
Fyrirtæki hafa yfirleitt ekki
uppi áæltanir um „endurreisn”
eiturlyfjaneytenda. Það er taliö
vandamál, sem lögregla eigi að
fást við, þar sem notkun eitur-
lyfja er ólögleg. Þó hefur hópur
starfsmanna bilaverksmiðja
stofnað samtök til að vinna gegn
heróinneyzlu. Samtökin hafa að-
stoðað mörg hundruð manna við
að hætta notkun eiturlyfja og
áfengis siðustu þrjú árin. Þau
njóta nú 900 þúsund dollara
(rúmlega 100 milljón króna)
rikisstuðnings.
Að sumu leyti er verra að fást
við ofdrykkjumenn en neytendur
eiturlyfja.
„Einstaklingur undir áhrifum
eiturlyfja, getur starfað,
meðan það sem hann hefur tekið
inn, heldur honum gangandi. Sá
drukkni getur ekki starfað, Hann
skortir einbeitningu,” segir for-
ráðamaður samtaka bilaverka-
manna á þessu sviði.
Drykkjumenn njóta tak-
markaðrar samúðar. Yfirmenn
hreyta ónotum i þá og reka þá áð
lokum. Þetta breytist nokkuð með
vaxandi skilningi á þvi, að
áfengisvandamál er sjúkdómur.
„Við viljum lækna manninn.
Enginn vill reka neinn,” segir
höfuðsmaður I General Motors.
Heimild: Reuter.