Vísir - 06.11.1974, Blaðsíða 7

teygir hann og sveigir utan um
stóra skærlita fleti. Gott dæmi
er t.d. mynd nr. 10. Þær myndir
eru ekki margar og e£u ekki
eins strangt úthugsaðar og þær
fyrri, en búa samt yfir
áreynslulausum, svolitið aug-
ljósum „elegans”. Einna kraft-
mestur er Karl i þeim myndum
þar sem hann virðist hafa skoð-
að ofan i kjölinn þau skil og þá
spennu sem myndast við ýmis
„liöamót” i stærri myndunum,
likt og i smásjá og siðan nýtt
þessa spennufræði til ýtrasta i
myndum eins og nr. 11, 22 og 27.
Hinar mörgú mjóu og rennilegu
linur hans eru hér orðnar að fá-
um breiöum og lóðréttum stoð-
um sem halda uppi tveim eða
þrem völdum litveggjum. Hér
fara hugur og hönd saman á
giftusamlegan hátt og bæði
augu og hugur áhorfanda eru
ert.
Litir Karls eru skærir og gló-
andi og logar allt i salnum af
rauðum, bláum og gulum flöt-
um. En eins og ég sagði, þá held
ég aö hann hugsi fyrst og fremst
sem teiknari, litirnir komi eftirá
og fylgi sveiflu linunnar.
Þessi grunur minn finnst mér
að einhverju leyti staðfestur i
þeim myndum þar sem Karl
Gull-
kollar
Grímu
t Klausturhóium sýnir Grima
Þorláksdóttir, 79 ára gömul, 23
verk. t verkum „naif” málara
eins og Grimu leitar maður ekki
að undirstöðu hins menntaða
málara, teikningu, litavali og
myndbyggingu, heldur að hug-
myndaflugi.
Það hefur Grima til að bera,
blóm verða að mannverum,
kynjaskepnur fljóta i djúpinu og
menn hanga i hugsjónatrénu.
Langflestar eru blómamynd-
irnar, þar sem Grima leikur sér
með blómaflóð einsog tóna, og
eru þær fullar af einfaldri lifs-
gleði. Það væri óskandi að fleiri
tækju til við að mála i ellinni sér
til sálubótar og ánægju. Hitt er
svo annað mál hvort slikir
málarar eigi nokkurt erindi á
almannafæri, og hvort að
nokkur ein mynd sliks málara
sé 120.000 króna virði.
treystir linunni til að halda
myndinni uppi (eins og i nr. 16
„Linuspil”) án mikils stuðnings
sterkra lita. Þetta traust á lin-
unni kemur einnig vel fram i
þeim mörgu myndum þar sem
hann iætur lóðréttan hrynjanda
brotinna hálfboga bera
myndina og læðir skærum litum
aðeins inn i hornin (nr. 5, 21, 23
o.fl.). Þykir mér þær ekki allar
standa undir sér. 1 þeim
myndum þar sem skærir litir fá
að „brillera” er ekki laust við
að litavalið virki handahóf-
skennt á einstaka stað. En yfir-
leitt ber dirfska Karls árangur,
litir hans og lina vinna saman
og stólpaverk eru afleiðingin og
það eru fleiri stólpaverk á
þessari sýningu heldur en timi
gefst til að ræða um.
Nr. 17.
stálhringsins eða hinnar þöndu
fjöður, sem aðeins soðning held-
ur I skefjum, — og slitni upp úr
slá endarnir frá sér einsog hest-
ur.
Kari virðist oftast byrja á þvi
að leggja niður linuna og að at-
huga þanþol bogans og nostrar
svo við að fylla bilið milli lina
með skærari litum. Vinnur hann
slöan aðallega á þrennan hátt. 1
fyrsta lagi brýtur hann mynd-
flötinn niður I fjölda smárra,
opinna hringja sem renna sam-
an, höggva sig inn I hvor annan
eða splundrast i litaflóði. Lit-
fletirnir tæta sundur linurnar,
og öfugt, og þessi stöðugi bar-
dagi íita og linanna skapar
láréttan hrynjanda sem minnir i
senn á sikvika kristalla og
gangverk.
Af þvi tagi eru t.d. myndir nr.
1, 13, 18, 20, 24 o.fl„ en þær eru
jafnframt stærstu myndir
Karls. í sllkum myndum er ekki
lögð áhersla á neitt eitt miðju
„mótif”, augað fylgir eftir
formbreytingum frá horni til
horns og útfyrir strigann, og
ekkert eitt form er mikilvægara
en annað.
1 öðru lagi vinnur Karl með
stórbogann, sem hann þá brýtur
ekki niður, heldur endurtekur,
cTVIenningarmál
BRAVÓKARL!
Blómaskeið
geómetrisku afstrakt-
listarinnar var á árun-
um milli 1930 og|1940,
og það voru áhrif þeirr-
ar stefnu sem Septem-
bermennirnir, þar á
meðal Karl Kvaran,
báru hingað til lands
milli 1945-50.
En mikið vatn hefur runnið til
sjávar siðan, Afstrakt Ex-
pressionisminn, Kóbrahreyf-
ingin og popplistin. En hingað
og þangað i heiminum, ekki sist
á útkjálkum einsog Islandi,
héldu menn tryggð við
geómetriuna, sumir vegna þess
að þá skorti kjark eða hæfileika
til að leysa sig úr viðjum henn-
ar, en aðrir vegna þess að þeir
töldu að ekki væri brunnur
hennar þurr og enn væru hlutar
hennar óvirkjaðir. Karl Kvaran
verður að telja á meðal þeirra
siðarnefndu. Hann hefur lengi
markað sér þröngan bás, en
hefur nýtt af þroska og þraut-
seigju þá möguleika, sem bás
hans hefur boðið upp á, án þess
að falla og týnast i tuggum.
Uppskera hans I Norræna hús-
inu hefur á sér blæ góðæris,
þrútinna aldina og þéttstaflaðs
korns, og má Karl vera ánægður
meö þrjóskuna. Sýnir hann 37
oliumyndir, sem allar eru
málaðar á undanförnum tveim
árum. Stuðull Karls er hringur-
inn (merkilegt hvað margir Is-
lenskir listamenn hneigjast að
þvi tákni), eða réttara sagt
kraftur sá er felst i hringnum.
Hringur hans er ekki dautt geó-
metrlskt tákn, heldur Imynd