Tíminn - 12.05.1966, Page 3

FIMMTUDAGUR 12. maí 1960
TIMINN
MINNING
■9 • . ___
NIKULAS GUÐJONSSON
Fæddur 6.-8. 1889.
Dáinn 25.-4. 1966.
Vinn þú verk þitt
meðan dagur er,
nóttin kemur þá
enginn getur unnið
Þessi orð komu mér í hug er
ég minnist Nikulásar Guðjónsson-
ar. Hann hefur fullkomlega til-
einkað sér þau, því oft var starfs-
dagurinn langur og aldrei spurt
um klukkuna heldur hvað þarf að
gera áður en lagzt er til hvíldar.
Nikulás var fæddur á Hamri í
Gaulverj abæj arhyeppi 6.-8. 1889,
sonur hjónanna Guðbjargar Guð-
mundsdóttur og Guðjóns Nikulás-
sonar. Hann var elztur 8 systkina
er á legg komust. Af þeim eru
tvö dáin, Guðjón er dó ungur og
Guðbjörg er dó innan við fertugt.
Þau sem eftir lifa eru Guðmund
ur, Halldóra, Vilenberg og Guð-
rún, öll í Reykjavík, og Kristinn,
búsettur í Hafnarfirði. Nikulás
var starfsmaður annarra mestan
hluta ævi sinnar að undantekn-
um uppvaxtarárunum er hann
dvaldi í foreldrahúsum. 17 ára
missti hann föður sinn og kom
þá í hans hlut forsjá heimilisins
frá Hæli
ásamt móður sinni, en hún var
afburða dugleg kona. En tveimur
árum síðar dó móðir hans, og var
þá ekki um annað að gera en
leysa heimilið upp. Nikulás gerð-
ist þá vinnumaður hjá nýja hús-
bóndanum á Hamri. Þar var hann
svo í sjö ár. 26 ára réðist hann
vinnumaður til þeirra merkis-
hjóna Margrétar Gísladóttur og
Gests Einarssonar á Hæli í Gnúp-
verjahreppi. Þar var hann svo um
nokkra ára skeið. Nikulás var á
nokkrum öðrum stöðum í hreppn-
um og nokkrar vertíðir til sjós,
en alltaf leitaði hugurinn heim
í sveitina þar undi hann sér bezt.
1942 fer hann svo aftur að Hæli
til ungu hjónanna Steinunnar
Matthíasdóttur og Steinþórs Gests
sonar. Þar er hann svo til æviloka
að frádregnum nokkrum vikum á
sjúkrahúsi síðustu ævidagana eða
um 24 ár.
Nikulás var afburða kappsamur
verkmaður, trúr og samvizkusam-
ur sem hugsaði fyrst og fremst
um hag húsbænda sinna. Steinþór
var fljótt kosinn í allskonar trún-
aðarstöður innan sveitar og utan
og kom þá í hlut Nikulásar að
halda öllu í horfinu utan húss
þegar húsbóndinn var fjarverandi,
rækti hann það af sérstakri alúð
og trúmennsku.
Nikulás var afskaplega barngóð-
ur og munu mörg þeirra minnast
hans lengi. Síðustu árin tók hann
miklu ástfóstri við yngsta son
þeirra á Hæli og máttu þeir vart
hvor af öðrum sjá, og tók dreng
urinn sér það mjög nærri er
hann heyrði lát þessa aldna vin-
ar síns. Barnssálin er næm og
fundvís á gullkornin er leynast
í hjörtum samferðamannana.
Peningar voru Nikulási aukaat
riði nema til að gefa þá eða lána
svo bændur gætu bætt jarðir sín-
ar eða lagfært hjá sér á einhvern
hátt. Aldrei mun hafa verið geng-
ið hart eftir þeim lánum og litlar
eftirtekjur af þeim. Mikið mun
hann hafa gefið krökkum og eins
skyldfólki sínu en aldrei vildi
hann neitt láta á því bera og eyddi
því ef um var talað.
Með Nikulási er fallinn í val-
inn einn af síðustu fulltrúum þeirr
ar fjölmennu stéttar er setti svo
sterkan svip á íslenzka búskapar-
hæti fyrir nokkrum áratugum,
þegar búskapurinn byggðist að
mestu á traustu og góðu vinnu-
fólki sem vann að heill og ham-
ingju heimilisins eftir beztu getu.
Nikulás var jarðsettur 2. maí
að Gaulverjabæ bar sem foreldr-
ar hans hvíla, í einhverju því feg
ursta veðri sem hægt er að hugsa
sér á þessum tíma árs. Öll sveit-
in var böðuð sólskini það var eins
og hún vildi skarta því fegursta
er hún var að kveðja þennan ást-
kæra son sinn er svo lengi hafði
þjónað henni af trú og dygg?.
Ég kveð þig svo kæri vinur og
þakka þér fyrir allt er þú varst
okkur. Við siíknum þín sárt og
munum geyma minninguna um
þig til æfiloka. Jafnframt gleðj-
umst við að þú fékkst að sofna
eins og þreytt barn eftir erilsam-
an dag.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Jóhannes Sigurðsson.
i"
Sveinbjörg Brynjólfsdóttir
Frú Sveinbjörg Brynjólfsdóttir
ekkja Jóns Jónssonar, alþm. í
Stóradal, lézt 2. þ.m. í Landspítal-
anum í Reykjavík eftir skamma
lagu.
Sveinbjörg í Stóradal var fædd
á Eyrarbakka 12. okt. 1883 og því
á þriðja árinu yfir áttrætt er hún
lézt.
Foreldrar hennar voru Brynjólf-
ur Vigfússon, smiður á Eyr-
arbakka og kona hans Þórey
Sveinsdóttir.
Sveinbjörg kom fyrst norður í
Húnaþing 1906 í kaupavinnu að
GuðlaugsStöðum í Blöndudal til
Jóns Guðmundssonar, er síðar
keypti Stóradal, en 11. okt. 1911
giftist hún Jóni syni Jóns Guð-
mundssonar, og frá þeim tíma átti
hún heima í Stóradal.
Jón Jónsson, alþm. að Svein-
björg bjuggu stórbúi í Stóradal
á þriðja tug ára, en 1939 dó Jón
á bezta aldri, rúmlega fimmtugur.
Eftir lát manns síns bjó Svein-
björg með börnum sínum í Stóra-
dal, eða þar til Jón sonur hennar
hóf búskap og síðan Hanna, en
þau systkinin Jón og Hanna
bjuggu í tvíbýli í Stóradal allmörg
ár. En fyrir nokkrum árum byggði
Hanna og maður hennar, Sigur-
geir Hannesson, nýbýlið Stekkjar-
dal í Stóradalslandi og fluttu þang
að.
Sveinbjörg og Jón í Stóradal
áttu þrjú börn, Jón bónda í Stóra-
dal, en hann dó á síðastliðnu ári,
aðeins 53 ára gamall, Jón var
giftur Guðfinnu Einarsdóttur, er
nú býr í Stóradal með dætrum
þeirra hjóna. Guðrún gift Hirti
Hjartar, forstjóra skipadeildar SÍS
og Hanna gift Sigurgeiri Hannes-
syni í Stekkjadal eins og fyrr seg
ir.
Auk þess óhist upp hjá þeim
Stóradalshjónum, Ingibjörg Berg-
mann, Stóru-Giljá og tveir frænd-
ur Sveinbjargar, þeir Þorvaldur
Brynjólfsson, járnsmiður, Reykja-
vík og Sveinberg Jónsson, skrif-
stofumaður á Blönduósi.
Stóridalur er höfuðból og í bú-
skapartíð Sveinbjargar og Jóns
var alltaf margt fólk í heimili og
mikill gestagangur. Á þeim tíma
var meira um það en nú, eftir
að gistihús komu til sögu, að stór-
ir hópar ferðafólks leituðu gisting
ar á sveitabæjum og var því oft
margt næturgesta í Stóradal og
öllum veitt af rausn og án endur-
gjalds. Að auki var svo Stóridalur
um langt árabil aðal fundar- og
samkomustaður sveitarinnar, með
an ekkert fundarhús var til, en
Jón í Stóradal var oddviti sinna
sveitunga í öllum félags- og fram-
faramálum, svo oft gat komið fyrir
að kalla þyrfti menn til fundar.
Það kom oft í hlut Sveinbjargar
að stjórna heimilinu bæði utan
húss og innan þvj maður hennar
Jón Jónsson, alþm. var oft lang-
dvölum fjarverandi vegna setu á
Alþingi og annarra opinberra
starfa fyrir sveit sína og sýslu,
því flestum þeim opinberu störr-
um. er til falla i sveitar- og sýslu-
Runólfur Guðmundsson
F. 7.10.-1924.
D. 22-3-1966
Og nú fór sól að nálgast æginn,
og nú var gott að hvíla sig,
og vakna ungur einhvern daginn
með eilífð glaða kring um sig
Nú opnar fóstran fangið góða,
og faðmar þreytta barnið sitt,
og býr þar ótt um bjóstið
móða
og blessað lokað augað þitt.
Þ.E
Kallið er komið. Við verðum
ávallt að vera því viðbúin að taka
dauðanum, er hann að hönduni
ber. Og þá ekki að því spurt hverj
frá feilhaga
um við þurfum að sjá á eftir. Og
getur ekki hjá því farið, að sökn-
uður okkar sé sár, er við nú lif-
um það, að hérlífsvist Rúnka er
lokið. Því að, þrátt fyrir líkam-
lega fötlun frá barnæsku, þa var
hann sterkasti hlekkurinn í minni
fjölskyldu, þá er á reyndi.
Runólfur Guðmundsson var
fæddur í Otradal 7. október 1924.
Sonur hjónanna, Henriettu Jensinu
Hermannsdóttur og Guðmundar
Guðmundssonar Hann var sjöunda
barn þeirra hjóna.
Hann fæddist bæklaður i baki,
en það virtist ekki þjá hann neiti
í æsku, og er mér minnisstætt,
að hann var kraftmikill drengur
í æsku, og gaf hinum bræðrunum
ekkert eftir, hvorki í starfi, né
leik. Og góðum andans gáfum var
hann gæddur. Gekk mjög vel í
barnaskóla og hefði átt létt með
framhaldsnám, þó að hann ekki
nyti þess. Eins var hann mjög vel
hagur. Sagaði út, sem drengur, og
hafði af því margar yndisstundir,
og margir fallegir gripir voru til
í Otradal og víðar, eftir Rúnka.
Og er hann stækkaði, kom f Ijós,
að hann var jafnvígur bæði á tré
og járn, og sérstaklega allt sem
fíngerðara var.
Rúnki var alltaf glettinn í tali
og gamansamur, og virkilegur húm
Framhald á bls. 15
félagi gegndi Jón um lengri eða
skemmri tíma, ends var hann einn
áhugasamasti og duglegasti bar-
áttumaður framfaramála Húna-
vatnssýslu, sem ég hef þekkt, og
áreiðanlega væri margt öðru vísi
og betur á vegi statt í Húnaþingi,
ef hans hefði notið lengur við.
Verksvið Sveinbjargar var
heimilið við barnauppeldi og bú-
sýslu. Það er oftast minna talað
um störf húsmóðurinnar en hús-
bóndans, en þó er það svo að
húsmóðurstörfin eru ábyrgðar-
mestu störf hvers þjóðfélags. Og
minna yrði úr störfum bóndans
við sýslan opinberra mála, ef kon-
an væri ekki til þess að annast
það er gera þarf á heimilinu.
Sveinbjörg Brynjólfsdóttir var
hetja, sem á tangri ævi reyndi
bæði björtu og dimmu hliðar þessa
mannlífs. Hún missti mann sinn á
miðjum aldri og í fyrra dó einka-
sonur hennar, sem hún hafði dval-
ið hjá frá því að hún hætti bú-
sýslu sjálf. En samt var hún gæfu
manneskja, hún átti góðan og gáf-
aðan mann, mannvænleg börn og
tengdabörn. mörg barnabörn og
fjölda vina og frænda, er með
sökuð í huga þakka henni að leið-
arlokum allt það er hún hefur
gert fyrir þá. Sveinbjörg verður
jarðsett frá Svínavatnskirkju
í dag.
Við hjónin vottum aðstandend-
um hennar okkar dýpstu samúð.
Gústav Sigvaldason.

Á VÍÐAVANGI
Lóðir
Það hefur að vonum vakið
athygli hins mikla fjölda fólks,
sem um Ióðir hefur sótt í Foss
vogi og Breiðholti, að upplýst
er nú að ár og dagar munu líða,
þar til þær byggingarlóðir, sem
til úthlutunar verða — eftir
kosningar — verða byggingar-
hæfar. Aðeins lítill hluti þeirra
lóða, sem úthluta á verðnr
byggingarhæfur í lok þessa árs
og þó líklega ekki fyrr cn á
næsta ári. Allar lóðirnar sem
verða til úthlutunar á þessum
svæðum munu þó ekki nándar
nærri svara öllum þeim um-
sóknum, sem borizt hafa um
lóðir á þessum svæðum, en
umsóknirnar voru á þriðja þús
und eins og áður hefur verið
skýrt frá hér í blaðinu — og
segir það sína sögu um hina
miklu byggingaþörf. Þörfin er
svona brýn vegna þess að það
hefur verið alltof lítið byggt í
Reykjavík á undanförnum ár-
um og það þrátt fyrir hinn
mikla fjölda Reykvíkinga, sem
hefur flutzt út fyrir borgina til
að byggja — hefur neyðzt til
þess vegna þess, að það fékk
enga lóð í Reykjavík. Byggðim
ar í Kópavogi, Garðahreppi og
Seltjarnarnesi segja bezt sög
una af því.
Þetta Áfram
En borgarstjórnarmeirihlat-
inn er ánægður með þetta eins
og það er. Hann lifir í göml
um tíma og gerir sér ekki grein
fyrir því að þarfirnar aukast
hratt með fjölgun borgaranna
og breyttum tímum. Visir í
gær er spegilmynd af þessari
ánægju borgarstjórnarmeiri-
hlutans eins og ástandið er.
Hann vill þetta sama ástand
ÁFRAM. Hann segir, að það
hafi verið byggt yfir 5.400
manns umfram fólksfjölgunina
í borginni og að helmingi fleiri
lóðum hafi verið úthlutað en
fólksfjölguninni nemur og
ástandið í húsnæðismáium hafi
batnað til mikilla muna. Alþýðu
blaðið gaf fyrir skömmu mjög
grcinargóða lýsingu á ástand-
inu í húsnæðismálum og húsa
leiguokrinu. En borgarstjórnar
meirihlutanum finnst þetta allt
harla gott og segir: Við viljum
endilega hafa þetta ÁFRAM.
Hinn trausti grunnur
Minnihlutaflokkarnir I borg
arstjórn börðust fyrir því árum
saman að gert yrði heildarskipu
lag af Reykjavík, en í áratugi
ákvað borgarstjórnarmeiri-
hlutinn skipulagið frá degi til
dags og þjónaði þar duttlung
um gæðinga sinna. Hámarki
náði handahófið og vitleysan
þegar ráðhúsinu var dembt í
tjörnina. Við þeirri vitleysu var
svo skipulagsfræðingum bann
að að hrófla. Nú þcgar skipu
lagið hefur loks fengizt fram
er meirihlutinn ákaflega rogg
inn, skipulagsuppdrættir hinna
erlendu sérfræðinga sanna
ága?ti borgarstjórnarinnar og
til að undirstrika það segir
hann skipulagið það bezta í
víðri veröld og ekkert skipulag
reist á traustari grunni, eins
og Gísli Halldórsson lætur hafa
eftir sér. Hinn trausti gnmnur
er handahófið og vitleysurnar,
sem Reykvíkingar verða að
borga hundruð milljóna króna
í útsvörum á næstu árum fyrir
að leiðrétta. M. a. verður að
Framhald a 14. síðu