Vísir - 08.03.1975, Blaðsíða 4

4
Vfsir. Laugardagur 8. marz 1975
Á að hjálpa þeim til að lifa?
— Lœknar og forráðamenn sjúkrahúss
í Bandaríkjunum viðurkenna að bezt
sé og ef til vill mannúðlegast að
veita mikið vansköpuðum börnum
enga hjálp í fœðingu
IIMIM
SÍÐAN
Umsjén:
Edda Andrésdéttir
„Læknar hafa
löngum skotið sér und-
an að hafast nokkuð að
til að bjarga lífi mjög
vanskapaðra barna,
heldur látið þau deyja i
fæðingunni og oft sagt
foreldrunum, að þau
hafi verið andvana
fædd.

Bókamarkaóurinn
í HÚSI IÐNAÐARINS VÐ
INGÓLFSSTRÆTI

Almennar umræBur um þetta
ógeöfellda efni er nýlegt fyrir-
brigBi. Læknar og forráöamenn
sjúkrahúsa f öllum Bandarikj-
unum viöurkenna nú opinskátt,
aö bezt fyrir alla, sem hlut eiga
aö máli —og ef til vill hiö mann-
úölegasta — sé að veita mikið
vansköpuöum börnum enga
hjálp i fæöingunni.”
Þannig segir meöal annars I
grein sem birtist i nýútkomnu
Fréttabréfi um heilbrigöismál,
sem gefiö er út af Krabba-
meinsfélagi islands. Margar
góðar greinar er aö finna I þessu
blaöi, og ber þessi yfirskriftina
Þungbærasta ákvörðunin.
i greininni er getiö um tvö
dæmi þess aö vansköpuð börn
hafi fæðzt. í báðum tilvikum
óskuöu foreldrar eftir þvi aö
ekkert yröi gert til þess að
lengja lif barnanna.
1 ööru tilvikinu var um
mongólabarn aö ræöa og neit-
uöu foreldrarnir að leyfa upp-
skurö á þvi vegna banvæns van-
skapnaðar i meltingarfærum
þess. Þó aö læknarnir og starfs-
fólk spitalans legöu hart aö
þeim, skiptu foreldrarnir ekki
um skoöun og barniö leiö hæg-
fara hungurdauöa.
1 hinu tilvikinu fæddist mjög
vanskapaö barn. Þar lögöu
ráöamenn viökomandi spitala
máliö fyrir dómstólana til úr-
skuröar. Dómari taldi barniö
eiga rétt á aö lifa og gaf út úr-
skurö um aö læknunum væri
leyfilegt aö skera barniö upp.
Þrátt fyrir þann uppskurö dó
barniö 1/2 mánuöi eftir fæöingu.
„Þessi tilfelli gefa til kynna
hörmulega sjálfheldu, sem nú-
tima læknisfræöi er komin i. Á
aö lengja lif stórkostlega van-
geröra barna og þeirra, sem
fædd eru meö óhugnanlegan
vanskapnaö?” segir I greininni,
,,Á aö lengja lif þeirra og fórna
fyrir þaö miklum mannafla,
ógrynni fjár og valda meö þvi
óbærilegri hugarkvöl og angist,
þrátt fyrir þaö, aö llfiö, sem
verndaö er, veröi óhjákvæmi-
lega samfelld þjáning og
skuggatilvera örvita
vesalings?”
Þá segir ennfremur aö aöal-
þáttur þessa breytta viðhorfs sé
ekki virðingarleysi fyrir tilver-
unni, lifinu, heldur nýtt mat á
hvers viröi lifið sé þegar svo ber
undir. Margir læknar, prestar
og foreldrar^ eru ekki lengur
þeirrar skoöunar, aö þaö sé viö-
unandi aö gera mjög vansköp-
uöu barni kleift að lifa. Skoöun
þessa fólks er, aö minnsta krafa
vegna nýfædds barns veröi að
vera sú, aö þaö sé gætt mögu-
leikum til að öölast sjálfsvitund,
tilfinningu fyrir einhverri fram-
tið og hæfni til samskipta viö
aðra.
Fáir eöa engir læknar eru fá-
anlegir til aö gefa nokkra
alhliöa leiðsögn um, hvaöa börn
ættu að veröa aðnjótandi aö-
gerða sem bjargi lífi þeirra og
hver ekki. En margir viöur-
kenna, aö öðru hverju komi
fyrir svo hörmuleg tilfelli — og
sérstaklega gildi það um mikinn
vanskapnaö — aö öllum sé fyrir
beztu, að læknirinn haldi aö sér
höndum og láti þau hverfa af-
skiptalaust úr sögunni.
Læknir og prófessor i barna-
sjúkdómum viö háskólann i
Suöur Kaliforniu hefur sagt aö
sé hann við fæöingu mjög van-
skapaöra barna, geri hann enga
tilraun til aö bjarga þeim. Fleiri
læknar ræöa máliö á svipaöan
hátt.
Iiæknablaöi New Englands er
sagt frá 299 dauösföllum meöal
2172barna, sem fengu sérhæföa
meðferð á New Haven spitalan-
um og á 2 1/2 árs timabili kom i
ljós, aö 43 af börnunum dóu, eft-
ir aö foreldrar og læknar

ákváöu sameiginlega aö hætta
allri meðferð.
Oörum 256, sem nutu hinnar
fullkomnustu meöferöar, sem
nútima læknisfræöi gat látið I té,
farnaöist engu betur. Fá þeirra
liföu lengur en börnin, sem
fengu enga sérhæföa meöferð.
Auk þess ’átti hin skamma til-
vera þeirra litiö skylt við lif
mennskra manna. Einu barn-
anna, sem ekki gat andaö af
sjálfsdáöum, var haldið lifandi
mánuöum saman i öndunarvél
og var eins og hluti af henni.
Skoöanir lækna eru mjög
skiptar. Sumum finnst þeir eigi
jafnan að gera allt sem I þeirra
valdi stendur til aö vernda lifiö
án tillits til nokkurs annars.
Aðrir setja fyrir sig, aö sjúk-
dómur, sem er ólæknandi I dag,
geti allt i einu veriö læknanlegur
á morgun, óttast, að þeir kunni
þannig aö taka ranga ákvöröun.
Fullkomnasta menntun og
hæfni stoðar ekkert til aö styöja
slika forspá.
Dómstólarnir hafa veitt æöi
takmarkaöa leiðsögn i þessum
viðkvæmu deilumálum. Dómar-
ar hafa beitt valdi sinu viö for-
eldra, fyrirskipað blóögjafir og
uppskurði þegar börn meö lifs-
hættulega sjúkdóma hafa átt I
hlut, þó þau hafi veriö hroðalega
vansköpuö og dæmd til aö vera
hrollvekja fyrir alla sem um-
gangast þau.
Ekki er lengur stætt á ööru en
aö löggjafinn taki ákveöna af-
stööu til þess, hvort liða eigi aö
öll læknishjálp viö illa vansköp-
uö börn skuli látin niöur falla.
Ennþá hefur engin málsókn
veriö hafin á hendur foreldrum,
sem hafa neitaö aö heimila slika
læknismeðferö. Viö það hefur
setiö, að hin þungbæra ábyrgö
hefur hvilt og hvilir enn á for-
eldrum ©g læknum, hvort mjög
vansköpuð börn eigi aö njóta
læknismeðferðar.
sígaretta á markaðinn?
— tilraunir í Englandi
Sigaretta, gerö með þaö fyrir
augum, að hún valdi sem
minnstri hættu á krabbameini,
veröur ef til vill sett á markað-
inn I Englandi, þegar stjórnin og
læknisfræöilegir sérfræöingar
hafa samþykkt hana.
Þannig segir I grein sem birt
er I Fréttabréfi um heilbrigðis-
mál. Þá segir ennfremur aö
haldiö sé uppi tilraunum I sam-
bandi viö þetta, og fram-
kvæmdastjóri Huntington rann-
sóknarstofnunarinnar, Alstair
Worden læknir, segir: Tóbaks-
iðnaðurinn er nú kominn i að-
stööu til að framleiöa sigarettu,
sem hefur stórkostlega minnk-
aöa krabbameinshættu I för
meö sér.
Nýja reykingaefnið er jurta-
trefjaraö uppruna, sem er með-
höndlaö efnafræðilega. Þó þaö
valdi miklu siöur krabbameini
hjá tilraunadýrum en venjulegt
tóbak, þarf aö minnsta kosti 10
ára tilraunir til að leiöa I ljós,
hvort það sé jafnmeinlaust fyrir
menn.
Aörar hættur, sem fylgja tó-
baksnautn, veröa að likindum
minni meö notkun nýju slgarett-
Unnar, þar sem myndun koltvi-
sýrings viö brennslu hennar
veröur sennilega mikiö tak-
mörkuö, en þetta veröur heldur
ekki vitað meö vissu fyrr en eft-
ir mörg ár.
Sjúkdómarnir, sem erfiðast
verður aö draga úr eru lungna-
þemba og lungnakvef, þar sem
þeir orsakast aðallega af
reykjarögnunum sem flytja
með sér nikótinið, en það er efni
sem reykingafólkið neitar aö af-
sala sér.
í greininni segir ennfremur aö
bráðabirgöaniöurstööur af
notkun nýju sigarettunnar sýni
ekki að neitt áberandi hafi dreg-
ið úr lungnakvefi hjá fólki, sem
reykir hana, borið saman viö af-
leiðingar af sigarettum úr
venjulegu tóbaki, meö nýtizku
reyksium.