Vísir - 02.06.1975, Blaðsíða 7

Vísir. Mánudagur 2. júni 1975
7
cTVlenningarmál
VERTÍÐARLOK
Sinfóniuhljómsveit Isiands,
16. tónleikar i Háskólabiói
19.5. ’75.
Efnisskrá:
Geirr Tveitt: Harðangurskviða
Johannes Brahms: Fiðlukonsert i
D-dúr
Carl Nielsen: Sinfónía nr. 5.
Stjórnandi: Karsten Andersen
Einleikari: Aaron Rosand.
Salur Háskólabiós var
fremur þunnskipaður á
16. og siðustu reglulegu
tónleikum Sinfóniu-
hljómsveitar íslands á
fimmtudagskvöld. Að
visu liður að lengstum
degi og menn farnir að
dunda i görðum sinum
við gróðursetningu og
limgerðisklippingar, og
finnst þeir eflaust búnir
að fá nóg af klassikinni i
kollinn.
Efnisskrá tónleikanna var
heldur ekki neitt sérlega
spennandi, sumir yiðurkenna
ekki önnur norðurlandatónskáld
en Sibelius og Grieg, og Brahms
hefur verið spilaður oft i vetur.
Ódýrt kveðið
Geirr Tveitt held ég sé með öllu
óþekktur hér á landi, , daninn
Carl Nielssen hefur löngum átt
erfitt uppdráttar, og fiðlukonsert
Brahms er öllum kunnur, a.m.k.
þeim, sem eitthvað eru „inni”
klassiskri tónlist enda er
konsertinn eitt af öndvegis-
tónsmiðum þessa mikla
tónskálds.
Harðangurskviða er vei sam-
sett verk, stuttir og örstuttir
þættir, léttir og myndrikir, en
stundum ódýrt kveðnir. Tveitt
mun vera afkastamikið tónskáld,
á að baki um 200 verk fyrir
leikhús og hljómleikasali, þannig
að hann á auðvelt með að semja.
Sinfóniuhljómsveitin lék verkið
þokkalega.
Brahms samdi hjnn stórbrotna
fiðslukonsert sinn um 1877, og
tileinkaði hann vini si'num, fiðlu-
leikaranum fræga, Joseph
Joachim. Joachim aðstoðaði
Brahms við samningu verksins,
sérstaklega við einleiksþættina.
Aaron Rosand er heimsþekktur
fiðlari en fremur fannst mér
leikur hans litlaus á stundum,
hann lék að sönnu vel og fallega,
en frekar venjulega. Hann var t
stundum að þvi kominn að
„drukkna” i hljómsveitinni, en
ekki alveg. Hljómsveitin lék með,
ekki meira, en vert er að benda á
mjög fallegan leik Kristjáns Þ.
Stephensens 1. óbóista, i upphafi
2. þáttar. Rosand er einn af fáum
sólistum, sem hingað hefur
komið, sem „gefur” aukalag. Þá
fékk maður að heyra hvilikur
fiðlusnillingur hann er. Paganini-
tilbrigðin eru með þvi erfiðara
sem fiðlari getur tekist á við, en
Rosand, með aðdáunarverðri
fingrafimi og tækni, flaug I gegn-
um þau eins og hann væri að fara
i gegnum einfaldar fingraæfingar
á sunnudagsmorgni.
Skrýtið
5. sinfónia Nielsens er á marg-
an hátt skemmtilegt verk. Fyrir
þá er þekkja það ekki, virðist það
eflaust „skrýtið”, ásláttarhljóð-
færin eins og fari að leika i allt
öðrum takti, og laglinur, sem
„passa” ekki, skjóta upp kollin-
um. En allt myndar þetta eina
heild, myndauðugt og litrikt, og
þar sem verkið ber enga yfir-
skrift, ólikt öðrum sinfónium
'Nielsens, þá er áheyrandanum i
sjálfsvald sett, hvers konar mynd
hann dregur upp i huga sér, ef
hann á annað borð er fær um það.
Hljómsveitin lék mjög skemmti-
lega, sérlega ásláttarmennirnir,
að visu fannst mér sneriltrornm-
an full sterk i fyrstu, en það féll
samt sem áður vel að verkinu.
„Satan conduit le bal”
1 vertiðarlok er oft litið yfir far-
inn veg. Um verkefnaval vil ég
litið ræða, þar sýnist alltaf sitt
hverjum, en samt finnst mér
hljómsveitin hefði mátt fá fleiri
nútimaverk til flutnings, og tón-
skáldin okkar meiri rúm. Ein-
leikarar með hljómsveitinni hafa
einskorðast um of við pianó og
fiðlu, ásamt cellói, klarinetti,
flautu og kontrabassa. Enginn
málmblásari sást á sviðinu, og er
það verr, þvi' margir góðir menn
eru til og mörg góð verk.
Hljómsveitin má vera ánægð
með sinn hlut, hún hefur staðið
sig vel i vetur, að visu fannst mér
koma smá deyfð yfir hana um
tima. Það var ef til vill eðlilegt,
sl. sumar var erfitt, með lista-
hátið og þjóðhátiðarspili, en með
hækkandi sól hækkaði risið á
hljómsveitinni.
Karsten Andersen má vera
ánægður með sinn hlut, hann og
hljómsveitin féllu vel saman,
hann er nákvæmur stjórnandi,
sem leggur mikið i þau verk sem
hann stjórnar, og hann hreif
hljómsveitina með sér. Gott er að
vita að hann verður aðalhljóm-
sveitarstjóri aftur næsta starfs-
timabil hljómsveitarinnar. Hann
hefði að skammlausu mátt fá
blóm I lok hljómleikanna, hann
átti það skilið.
Aðrir hljómsveitarstjórar
hljómsveitarinnar voru góðir,
þótt engir séu eins minnisstæðir
og pólverjinn Stanowsky, sem
náði að minum dómi fram þvi
besta sem hljómsveitin á, svo og
Ashkenazy, sem •er vaxandi
stjórnandi. Ekki má gleyma Páli
P. Pálssyni, sem hefur æft hljóm-
sveitina I allan vetur, hann ætti að
fá að stjórn hljómsveitinni á
fleiri reglulegum hljómleikum.
TONLIST
eftir Jón
Krisíin Cortez
Aaron Rosand —myndin er tekin á æfingu I Háskólabiói. Ljósm. JKC.
Kór Langholtskirkju
Kór Langholtskirkju
tónleikar i Háteigskirkju
28.5 ’75
Forsöngvarar:
Margrét Bóasdóttir, Ólöf K.
Harðardóttir, Sverrir Guðjóns-
son
Viðar Gunnarsson, Halldór
Torfason.
ísland er mikið kóra-
land. Ekki veit ég hvort
nokkru sinni hefur verið
kasta tölu á allan þann
aragrúa karlakóra/
kvennakóra og samkóra/
sem starfandi eru i land-
inu, en eitt er vfst, að við
þá óþekktu stærð má
sennilega bæta við ríflega
tvö hundruð kirkjukór-
um. Þessir kirkjukórar
starfa að sjálfsögðu mis-
jafnlega mikið, það fer
auðvitað eftir stærð
sóknarinnar og messu-
fjölda, en þær eru
ómældar vinnustundirnar
sem fara í starfsemi
þeirra.
Einn allra ötulasti kirkjukór
landsins er án efa kór Lang-
holtskirkju i Reykjavik og
stjórnandi hans, Jón Stefánsson
organisti. Ef ég man rétt, þá
voru tónleikar kórsins sl.
miðvikudagskvöld, þeir þriðju i
vetur, og ekki nóg með það,
heldur voru tónleikarnir upphaf
tónleikarferðar kórsins. Kórinn
söng i Akraneskirkju 29.5. i
Akureyrarkirkju 30.5., og að
lokum i Félagsheimilinu að
Skjólbrekku þann 31.5. Það_ er
ekki oft að kirkjukórar taki sig
upp og sæki aðra staði til hljóm-
leikahalds, en ef einhver kirkju-
kór ætti að gera slikt, þá er það
kór Langholtskirkju. Vona ég að
sem flestir hafi sótt tónleika
kórsins, þvi að þar má heyra
vandaðan söng.
Fjölbreytt
efnisskrá
A efnisskrá tónleikanna i Há-
teigskirkju, svo og i ferðinni,
voru verk eftir Handel, Schutz,
Bruckner, Hugo Diestler, Þor-
kel Sigurbjörnsson, Gunnar
Reyni Sveinsson, Michael
Tippet og sálmalög i útsetningu
dr. Róberts A. óttóssonar.
Strax i fyrsta laginu, „Guði dýrð
og foldu frið” eftir Handel,
mátti heyra hve góðar raddir
eru i kórnum. Þetta lag hélt ég
að væri tæplega hægt að flytja
nema með stórum kór, en að
heyra hvernig 36 manna kór
Langholtskirkju 24 i kvenna-
röddum og 12 i karlaröddum,
fór. með lagið, var nánast
upplifun. Kórinn söng lagið
mjög vel og fannst mér samt, að
eftir mjúka og fallega byrjun
kvennaraddanna, þá komu
karlaraddirnar of sterkt inn,
þeir kváðu of sterkt að fyrsta at-
kvæðinu. Það skemmdi samt
ekki flutninginn. „Alta Trinita
beata”, italskur madrigal, var
sömuleiðis mjög mjúklega
sunginn. 1 „Lobe den Herren”
eftir Schutz var kórnum skipt i
tvo hópa, n.k. „antifón”, þ.e.
hóparnir sungu hvor á móti
öðrum, var þá vinstri hópurinn
sýnu veikari og að þvi er virtist
óöruggari.
Kórinn söng hvert lagið af
öðru af miklu öryggi, þó
riðlaðist aðeins i „Christus
factus est” eftir Bruckner,
bassarnir fóru eitthvað úr sam-
bandi.
Þreyta?
Undir lok fyrri hluta
tónleikanna fór að gæta þreytu i
kórnum, öryggið var það sama,
en það var eins og aðeins
dofnaði yfir söngnum. „Heyr
himnasmiður” eftir Þorkel og
„Crusifixus” eftir Gunnar
Reyni voru vel flutt, svo og
sálmalögin i útsetningu dr.
Róberts, enda eru þau á plötu
kórsins, þannig að æfingin og
kunnáttan var fyrir hendi, það
sem maður þekkir vel flytur
maður vel.
Rúsinan i pylsuendanum voru
negrasálmar i útsetningu enska
tónskáldsins Michael Tippets,
„Steel away”, „Go down
Moses” og „Nobody knows”.
Þar var öryggi kórsins i há-
marki. Lögin eru einstaklega
skemmtilega útsett, og var
flutningur kórsins ákaflega lif-
andi og léttur, eins og á að
syngja negrasálma. For-
söngvararnir gengu vel frá sinu
þó hefði mátt heyrast betur i
þeim.
Að klappa í kirkju
Ef mig hefur einhvern tima
langað að klappa i kirkju, þá
var það eftir flutning negra-
sálmanna. En einhvern veginn
virðist sá siður ætla að verða
langlifur, og er verr, þvi ekkert
hefur eins góð áhrif á kór og gott
lófatak. Ég veit til þess, að
klappað er i Akureyrarkirkju,
og vona ég að þau hafi fengið
það verðskuldað.
Framkoma
Tvöatriði i framkomu kórsins
vil ég minnast á. öllum flutningi
fylgir viss spenna. Þvi finnst
mér slæmt að sjá kórmeðlimi
hreyfa sig og fletta blöðum um
leið og stjórnandinn hefur slegið
af, meira segja áður en hljóm-
urinn er horfinn úr kirkjunni,
eða þeim sal. sem sungið er i.
Kórinn á að biða þar til
stjórnandinn gefur þeim merki
eða slappar af sjálfur.
Annað er, að þó einhver geri
eitthvað rangt, þá er alveg
óþarft að snúa sér við eða pota i
viðkomandi. Það ber mun meir
á þvi stundum en villunni
sjálfri.
Jón Stefánsson, stjórnandi má
vera ánægður með kórinn sinn,
nú sem áður, það sýnir sig, að
vandvirkni borgar sig alltaf,
stjórnendur, sem kasta til hönd-
unum ná ekki langt.
Karsten Andersen stjórnar hér hljómsveitinni á æfingunni á fimmtu-
daginn.