Tíminn - 25.10.1966, Blaðsíða 5

ÞRIÐJUDAGUR 25. október 1966
Útgefandi: FRAMSÓKNARiFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug
lýsingastj.: Steingrímur Gislason Ritstj.skrifstofur > Eddu-
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur Bankastræti 7 Al-
greiðslusimi 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur,
simi 18300 Áskriftargjald kr 105.00 á mán innanlands — í
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f
Árinni kennir
iliur ræðari
Forsætisráðherrann hefur flutt merkilega ræðu yfir
flokksráði Sjálfstæðisflokksins, og birtast meginþættir
hennar í Morgunblaðinu s l. sunnudag. Þessi ræða mun
síðar þykja mikilvæg heimild um orsakir og afleiðingar
í stefnu og athöfnum þessarar óhappastjórnar, þegar
saga hennar verður krufin til mergjar að leikslokum. í
ræðunni felast svo margvíslegar og berorðar játningar
um vandræðaástandið, óheillaþróunina og ískyggilegar
horfur, samfara augljósum þreytumerkjum manna, sem
sjá afleiðingar verka sinna blasa við en engin úrræði.
Forsætisráðherrann játar, að ýmislegt hafi tekizt verr
en skyldi og segir, að menn skuli gera sér ljóst, „að nú
eigum við við að etja alvarlega örðugleika í sumum höf-
uðatvirmugreinum landsmanna, sem að nokkru leyti eru
að kenna því, að ekki hefur tekizt að ráða við verðbólg-
una“, eins og ráðherrann segir. Og síðan koma margar
sjálfsspurningar um það. hvers vegna svona erfiðlega
gangi að halda „föstu verðlagi” hér á landi. Ráðherrann
segist ekkert skilja í þessu, því að hann segir stjórnina
hafa beitt heimsþekktum úrræðum af meiri röskleik,
þekkingu og samkvæmni en aðrar stjórnir, en þó með
þessum hörmulega árangri. Og eftir langar og innantóm-
ar vangaveltur kemur skýring hans. Hún er ekki mis-
heppnuð stjórnarstefna eða stjórnartök, heldur einhæft
atvinnulíf, harðsótt land, smæð þjóðfélagsins, kostnað-
urinn við iðnaðinn, dýrleiki þess að vera sjálfstæð þjóð.
Og svartsýni forsætisráðherrans er svo mikil, að hann
eygir ekki það úrræði helzt að efla atvinnuvegina, styðja
landbúnað, iðnað og fiskveiðar. Hann nemur staðar 1
harmatölum sínum við eina vonarstjörnu. Það er erlend
álbræðsla- „Þarna er ruddur vegurinn“. segir hann. Eft-
ir sjö ára stjórnarsetu í eindæma góðæri, þegar verð-
mætin hafa mokazt á land, kemu forsætisráðherrann
fram fyrir þjóðina, játar ófarir og afhroð í stjórnarfari,
en kennir aðeins þjóðinni, landinu og atvinnuvegunum
um, fárast í öðru hverju orði vfir ,,smæð þjóðfélagsins”
og kostnaðinum við að halda við sjálfstæði, lýsir yfir al-
geru vantrausti á því að efla og treysta lengur á þessar
lífsstoðir íslenzku þjóðarinnar og eygir aðeins eina von
— erlenda stóriðju.
íslenzka þjóðin hefur lengi kunnað spakmæli. sem
skýrir þetta fyrirbæri: Árinni kennir illur ræðari. Þegar
handaskömm áralagsins á þjóðarskútunni verður ekki
lengur dulin kennir stjórnin. þjóðinni. iandinu, atvinnu-
vegunum og jafnvel þjóðfélagssmæðinni og sjálfstæðinu
líka um!! Aldrei hefur það blasað eins augljóslega við,
að í ráðherrastólunum sitja nú örþreyttir, úrræðalausir
og vonstola menn, sem vita, að þeir hafa siglt í strand,
og geta ekki tekið upp nýtt áralag. En þeir eiga ekki
manndóm til þess að viðurkenna sína sök á skipbrotinu,
og kenna því árinni um.
Bjarni Benediktsson er fyrsti forsætisráðherra þjóðar-
innar, sem gerir dýrleika sjálfstæðisins, barlóminn og
varitraustið á þjóðinni, landinu og atvinnuvegum hennar
að uppistöðum í þjóðmælaræðum sínum. En þetta er
ekki dýrt, aðeins sjálfsagðir hlutir í augum íslendinga,
eins og að anda. Það er hitt, sem er dýrt, að hafa við ár
ar eða stjórnvöl þjóðarskútunnar menn með þennan
hugsunarhátt og láta hann gegnsýra störfin og stefnuna.
Það er of dýrt.
TÍMINN

Ingvar Gíslason, alþingismaður:
Húsnæðismál og verðbðlga
Fá eða engin mál eru jafn
flækt í vítahring verðbólgunn-
ar cins og húsnæðismálin. Má
með fullum sanni segja, að því
aðeins geti almenningur byggt
og risið undir húsnæðiskostn-
aði sínum, að verðbólgan
brennir upp byggingarskuldir
á stuttum tíma, en húsin halda
verðgildi sínu. Aftur á móti
nærir það verðbólgueldinn,
hversu byggingarkostnaður vex
óðfluga og er á hverjum tíma
í hróplegu misræmi við launa
kjör og heilbrigða lánsmögu-
leika í sambandi við íbúðar-
byggingar.
Að mínum dómi er ógen:-
ingur að hugsa sér varanlega
stöðvun verðbólgunnar án full-
kominnar stefnubreytingar i
húsnæðismálum. Það, sem kalJ
að hefur verið „lagfæring" á
húsnæðismálum undanfarin ár
er cintómt kák. Þar er í hæsta
lagi reynt að ráða frarn úr
málum frá degi til dags. Bygg
ingarhættir íslendinga, sem
einkennast af skipulagsleysi.
óhófi, gróðafýsn og oviðun-
andi lánakjörum, fara sizl
batnandi. Af því er gumað, að
lánsfc til húsnæðismála hafi
verið aukið. Þar er þó ekki
af neinu að státa. Veðlánakerf
ið er því miður algjört undir-
málsfyrirbæri og í engu sam
ræmi við tilgang sinn og þarf-
ir. Verður ekki séð, að því hafi
farið fram hin síðari ár. Hlut
fallslega munu húsnæðisstjórn
arlánin fremur hafa lækkað,
þrátt fyrir hækkun í kronu-
tölu. Ég ætla, að lánin hafi
verið um 26% af meðalíbúðar-
verði árið 1962, en á þessu
ári vart yfir 24%. Hitt ber
að viðurkenna, að nokkrar um
bætur hafa verið gerðar í sam-
bandi við lán og framlög til
verkamannabústaða og til út-
rýmingar heilsuspillandi hús-
næði. Er þó síst ofgert í þeim
efnum.
Byggingariðnaðurinn er sú
grein þjóðarbúskaparins, sem
teljast verður einna verst
skipulöpð hvað snertir fjár-
magn, vinnutilhögun og nota-
gildi. Miðað við hina gífurlcgu
byggingarþörf vegna örrar
fólksaukningar og lélcgs hús-
næðis frá fyrri tímum, er
mikil þjóðhagsleg nauðsyn að
endurskipuleggja byggingar-
iðnaðinn frá rótum. f sam-
bandi við þá endurskipu-
lagningu ætti reynsla undan-
farandi ára að vera aðalleiðar-
Ijósið. Reynslan sýnir m.a., að
þrátt fyrir margs konar höml-
Ingvar Gíslason
ur, sem settar hafa verið á
íbúðabyggingar, einkum í
formi opinberra lánsfjár-
takmarkana, þá hefur bygg-
ingarstarfsemi yfirleitt verið
fyrirferðarmikil í heildarfjár-
festingunni. Byggingaþörfin
hefur með öðrum orðum
sprengt af sér hömlurnar. Með
góðu eða illu hefur húsbyggj-
endum tekizt að útvega fé til
bygginga sinna, og hefur þetta
fé komið eftir ýmsum leiðum,
sem flestar eru þó óhagstæðar
og oft fullkomlega óeðlilegar,
ef miðað er við, að efnahags-
ástandið sé heilbrigt. En því
hefur vissulega ekki verið að
heilsa. Efnahagsástandið getur
ekki vcrra verið, og það verð-
ur ekki bætt á meðan menn
hafa það á tilfinningunni, að
spákaupmennska sé Jtið eina,
sem gildir, hvort lieldur sem
cr í satnbandi við svo sjálf-
sagðan hlut eins og það að
eignast þak yfir höfuði'ð eða
annað. Það hefnir sín því
lengra sent Iíður ef ekki teksf
að rjúfa þann vítahring, sem
verðbólgan hefur hneppt í alla
heilbrifiða efnahagsstarfsemi,
og þá ekki sízt byggingariðn-
aðinn.
Það getur tæplega orðið að
ágrciningsmáli, að húsnæðis-
þörfin er ein af frumþörfuni
mannsins ámóta eins og fæði
og klæði. Það vita og allir, að
það er ekki hægt að fullnægja
þeirri þörf án samfélagsað-
gerða. Það er því engin ósann-
gjörn krafa, þótt almenningur
heiniti rétt sinn í þessu sam-
bandi. Á það munu allir fall-
ast, a.m.k. í orði í verki er
Ingvar Gíslason.
þessunt málum þó ekki betur
fyrir komið en svo í hinu ís-
lenzka velferðarríki, að mað-
ur getur í bezta árferði „lent
á götunni“ með sig og fjöl-
skyldu sína Ber það raunar
við á hverju vori og hausti í
borg og bæ, þó að úr rætist að
lokum. Er algengt, að húsnæð-
islaust fólk sé á hrakhólutn dög
um, vikum eða mánuðum sam-
an, áður en úr er bætt, enda
algengast, að ekki sé hjálpar
að vænta, fyrr en í algjör
vandræði er komið. Nú er síð-
ur en svo, að þeir, sem í slík-
utn raunum kunna að Icnda
séu einhverjir bónbjargamenn.
Þetta getur hent unga og full-
vinnandi menn, sem í engu
liggja á liði sínu við dagleg
störf. Ógæfa þeirra er sú ein,
að þeir eru ekki nófiu efnað-
ir, eiga ekki efnaða að og
njóta ekki sanngjamrar fyrir-
greiðslu af hálfu lánastofnana
eða stjórnarvalda.
Það er því ekki hægt að
setja ósanngjarnar hömlur á
húsbyggingar eða fyrirgreiðslu
um leigu og kaup húsnæðis.
Hjá því verður ekki komizt að
eyða miklu af framkvæmdaafli
og fjármagni þjóðarinnar til
þeirra mála. En á því veltur
að koma á réttlátu og viðun-
andi skipulagi, þannig að sem
bezt nýting verði á því, sem til 1
þessara mála er lagt Brýn
nauðsyn er m.a. á þvi að
stofna hér á landi sérstakan
„húsnæðisbanka,“ sem hafi með
höndum almenna húsnæðislana
starfscmi. Ríkisstjórn og al-
þinfii þurfa að taka í sig kjark
og ákveða húsnæðisbankanum
svo rúmt starfssvið, að hægt
sé að lána til langs tíma út á
hóflegar íbúðir allt að 80-90%
af verðinu og aldrci undir 2/3
byggingarkostnaðar. Einnig
þarf að koma upp sjóði, sem
lánar til kaupa eða endurbóta
á eldra húsnæði. ÖIl lánskjör
verður að miða við það, að
árleg kostnaðarbyrði af hús-
næði sé í eðlilegu samræmi við
almcnnt kaupgjald í landinu.
Það skiptir höfuðmáli, að rétt-
látt hlutfall sé á inilli tekna
og húsnæðiskostnaðar. Fari það
hlutfall úr skorðum, sem reynd
in er hér á landi, mun óger-
legt að hafa hemil á verðbólgu
og dýrtíð.
ÞRIÐJUDAGSGREININ
W
Þakkir til Fiskifélags Islands
Frá Skipstjóra- og stýrimannafélaginu Öldunni
Skipstjóra- og stýrimannafél.
Aldan hefur sent Fiskifelagi ís
lands þakkir fyrir þá framkvæmd
að ráða tæknifróðann manrx, Hórð
Frímannsson, meðal annars til
ráðuneytis útvegs og skipstjórnar
mönnum, um meðferð og viðhald
hinna margvíslegu og viðkvæmu
fiskileitar og ratsjártækja. J a< r.
framt þessu hefur félagið lagt til
að sérstök námskeið þessu viðvíkj
andi verði haldin fyrir skipstiórn
armenn á fiskiskipum.
Skipstjóra og stýrimannafélagið
Aldan vill einnig benda á að varð
andi bókaútlán til skipa eru nú
þegar ril útleigu. hjá Rorgarbóka
safni Rej'kjavíkur, um 30 bóka
kassar. Skipstjórar geta þvi haft
samband við bókavörð safnsins og
pantað þær bækur sem nú eru
fyrir hendi. Þeir skipstjórar sem
ekki geta látið sækja bækumar ttl
safnvaðar og þurfa að þær send
ar geta snúið sér til Öldunnar sem
sjá mun um alla fyrirgreiðslu varð
andi útsendingu á bókum.