Vísir - 08.11.1975, Blaðsíða 6

6
VtSIR. Laugardagur 8. nóvember 1975.
VÍSIR
tJtgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Arni Gunnarsson
Jpréttastjóri erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. simi 86611. 7 linur
Askriftargjaid 800 kr. á mánuði innanlands.
i lausasölu 40 kr. eintakið. Biaðaprent hf.
Hófsemi eða ný
verðbólguskríða
í kjarasamningunum i júni örlaði fyrir skilningi á
þvi, að kauphækkanir i krónum þurfa ekki að þýða
lifskjarabætur i raun. Forsenda bættra lifskjara er
aukin verðmætasköpun. Vitaskuld er unnt að skrifa
undir kjarasamninga án þess að nokkuð standi að
baki eins og gert var i febrúar 1974. Slik vinnubrögð
kynda hins vegar aðeins undir veðbólgunni og koma
þeim verst, sem við erfiðastar aðstæður búa.
í væntanlegum kjarasamningum er þvi óhjá-
kvæmilegt að taka mið af þeim bláköldu staðreynd-
um, sem við blasa i þjóðarbúskapnum. Þjóðartekj-
ur munu á þessu ári dragast saman um niu af
hundraði. Við slikar aðstæður er engin forsenda
fyrir stökkbreytingum i kjaramálum.
Margt bendir til þess, að þeir aðilar, sem hér eiga
hlut að máli muni taka mið af þessum erfiðu að-
stæðum. Eigi að siður er ljóst, að það er verulegur
pólitiskur þrýstingur i þá átt að kjarasamningarnir
fari úr böndunum. Það eru pólitiskir hagsmunir
stjórnarandstöðunnar að kynda undir kröfugerð og
verðbólgu.
Stjórnvöld og forystumenn hagsmunasamtaka
ættu hins vegar að gera sér grein fyrir þvi, að það er
almenn krafa i þjóðfélaginu i dag, að yfirboðin verði
látin vikja fyrir markvissum aðgerðum til þess að
draga úr óðaverðbólgunni. Sýndarmennskan er
ekki lengur vænlegasta leiðin til þess að afla sér
vinsældai
Vísitöluleikurinn
Við höfúm alllengi búið við næsta fáránlegt niður-
greiðslukérfi. Rikisstjórnin hefur nú tekið þá skyn-
samlegu ákvörðun að hækka niðurgreiðslur á
nautakjöti og draga um leið úr niðurgreiðslum á
kindakjöti. Þetta er litið spor i þá átt að bæta úr
göllum þessa kerfis.
Niðurgreiðslurnar hafa fyrst og fremst verið
notaðar i visitöluleik stjórnvalda. Hin tilbúna
neysluformúla hefur frám til þessa ekki gert ráð
fyrir þvi, að islendingar borðuðu nautakjöt. Nú
setja launþegasamtökin fram kröfu um visitölu-
hækkun af þvi að hin tilbúna visitöluformúla leyfir
ekki nautakjötsát nema i mjög litlum mæli, þó að
verðið iækki.
Þetta er skýrt dæmi um það hvernig þetta sjálf-
virka verðbólgukerfi kemur i veg fyrir alla skyn-
samlega hagstjórn. Það verður ekki unað lengur við
óbreytt visitölukerfi. Stjórnvöld og hagsmunasam-
tök verða að ná samstöðu um nýja skipan þessara
mála. Jafnframt þarf með markvissum aðgerðum
að draga úr þeim óhóflegu niðurgreiðslum, sem hér
hafa viðgengist.
♦ Fram til þessa hefur stjórnmálastarfsemi á ís-
landi verið eins konar hringiða óhóflegrar kröfu-
gerðar og sifelldra yfirboða stjórnmálamanna. Við
þessar aðstæður hefur verðbólgan magnast svo sem
raun ber vitni um. Engir hafa haft þor eða styrk til
þess að spyrna við fæti.
Þjóðarbúið hefur orðið fyrir gifurlegum ytri áföll-
um, en kröfugerðarkapphlaupið hefur haldið áfram
eins og ekkert hafi i skorist. Heita má að það sé
fyrst nú að vart verði skilnings á þvi, að yfirboð og
kröfugerð eru ekki æðstu dyggðir. Nú stendur fyrir
dyrum að endurnýja kjarasamninga. Við þá samn-
ingagerð verða menn að hafa i huga, að við getum
ekki lengur lifað á innistæðulausum ávisunum.
-m mm
Fyrir dyrum standa nú i Bel-
grad pólitisk réttarhöld, sem
júgóslavar lita á sem vott um
liarðnandi tök kommúnista-
llokksins.
Meðal þeirra, scm þar eiga að
svara til saka, eru nokkrir
liclstu taismenn Moskvulinunn-
ar, en við liliö þeirra sitja þó
cinnig nokkrir andstæðingar
kom múnista.
Titó forseti sagði i ræðu 31.
október um andstæðinga sina:
„Viðmunum finna handa þeim,
ef nauðsyn ber til, stað, þar sem
þeir geta ekki spyrnt fæti fyrir
okkur.”
Alls hafa um 35 talsmenn auk-
inna rikisafskipta og meiri sam-
stöðu með Sovétlöndunum verið
handteknir hér og hvar i Júgó-
slaviu, eftir þvi sem heyrist i
Belgrad . — Opinberlega hefur
það verið staðfest, að sex þess-
ara eru nú i varðhaldi i höfuð-
borginni. Aðrir eru i haidi i
Króatiu, Novi Sad, Montenegro,
Kosovo og Skopje.
Þessir andstæðingar titóism-
ans ganga undir ýmsum nöfn-
um, en oftast kallaðir nýstalin-
istar. Það, sem þeim likar ekki i
stjórnarfari Titós, er einkum
tvennt. Valdið er i höndum
verkalýðsins og dreift en ekki
tekið saman i einni miðstjórn,
eins og þar em flokkseinræðið
tröllriður öllu. Utanrikisstefna
Titós er óháð Sovétrikjunum,
sem hinir vilja halla sér meira
að.
Þetta er það sem harðlinu-
mennirnir meðal kommúnista
fella sig ekki við. En íleiri setja
sig upp á móti stjórn Titós. Það
eru einkum þjóðernissinnar
Króata.
Siðari árin hafa verið mörg
réttarhöldin i Króatiu þar sem
fjallað hefur verið um mál
félaga i Ustashahreyfingunni.
Sá félagsskapur réði rikjum i
Króatiu i samvinnu við nasista,
meðan á seinni heimstyrjöldinni
stóð.
En undarlegt nokkuð þá eru
þessir fasistar ekki taldir verstu
óvinir rikisins i Júgóslaviu. Það
eru harðlinu kommarnir, sem
settir eru efstir á þann lista.
Svo að vitnað sé til annarrar
ræðu, sem Titó leiðtogi flutti
ekki alls fyrir löngu, þá nefndi
hann sérstaklega til þessa and-
stæðinga sina og sagði: „Við
eigum tilvalinn stað fyrir þetta
fólk og kunnum með það að
fara. Við munum heldur ekki
hika við, að taka það úr um-
ferð.”
1 september fyrir einu ári
voru 32 aðdáendur Sovétrikj-
anna dregnir fyrir rétt i suður-
hluta Júgóslaviu. Þeir höfðu
unnið það til saka, að reyna að
stofna annan kommúnistaflokk i
Júgóslaviu, sem auðvitað var á
öndverðum meiði við Titó. Þeir
fengu allt að f jórtán ára fangelsi
fyrir framtakið.
I júli i sumar voru sjö til við-
bótar dæmdir i allt að niu ára
íangelsi i bænum Tuzla.
Grein, sem birtist i siðasta
mánuði i „Kommúnistanum”,
hinu opinbera málgangi júgó-
slavneska kommúnistaflokks-
ins, gaf til kynna, að vænta
mætti nýrra réttarhalda af
þessu tagi. Þar var veist hat-
rammlega að nýstalinistum.
Skömmu siðar viðhafði Stane
Dolanc, hægri hönd Titós i
flokknum, orð eins og „svikarar
lands okkar, hinna vinnandi
stétta og flokksins” þegar hann
ræddi um harðlinumennina. —
Onnur visbending um, að taka
ætti þessa aðila fastari tökum.
Stalinisti er mikið skammar-
yrði i Júgóslaviu og á rætur sin-.
ar að rekja til ársins 1948, þegar
Jósef Stalin gerði úrslitatilraun-
ir til að velta marskálsknum úr
sessi. Siðan hefur aldrei gróið
alveg um heilt milli júgóslava
og rússa.
1 orði kveðnu heitir það svo,
að sambúð Júgóslaviu og Sovét-
rikjanna sé hin besta. Júgóslav-
ar hafa þó aldrei getað fyrirgef-
ið afskiptasemina i Stalin og
Sovétstjórninni, og réttarhöldin
að undanförnu itreka það, að
þeir eru tortryggnir gagnvart
hverjum þeim, sem talar máli
Sovétstjórnarinnar.
Umsjón: GP
Tító heldur
í skef jum
NÝ RÉTTAR-
HÖLD GSEGN
HARÐLÍNU-
KOMMÚN-
ISTUM
FRAMUNDAN
í JÚGÓSLAVIÚ
stolín-
istum