Vísir - 01.12.1975, Qupperneq 8

8
Mánuflagui' 1. dcsember 1!)75. VISIR
VÍSIR
tltgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Ariji Gunnarsson
Fréttastjópi erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Slmar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Síðumúla 14. simi 86611. 7 linur
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
t Iausasöl;u 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Athyglisverðar hug-
myndir tveggja stúdenta
Frá þvi i haust hafa staðið yfir nær samfelldar
umræður um lánamál námsmanna. Fjárveitingar
til námslána eru ekki ráðgerðar að sama skapi
miklar og þeir hafa farið fram á. Mönnum sýnist
eðlilega sitt hvað um þessi efni. Ýmsum þykir um of
þrengt að námsmönnum, en öðrum að námsaðstoð
keyri úr hófi fram.
Hér er um geysilega viðamikið mál að tefla, enda
engar smáupphæðir sem varið er úr rikissjóði á ári
hverju i þessu skyni. Samkvæmt fjárlagafrumvarpi
fyrir næsta ár er ráðgert að verja yfir 807 milljón-
um króna til námslána. Þessi upphæð er þó aðeins
hluti af þvi sem námsmenn krefjast sér til handa.
Til samanburðar má geta þess að framlög úr rikis-
sjóði til Háskóla íslands eru áætluð 680 milljónir
króna.
Framlög rikisins til námslánakerfisins eru
þannig orðin miklum mun meiri en kostnaður við
rekstur Háskólans. Ljóst er að núverandi náms-
lánakerfi er meingallað i ýmsum efnum. í fyrsta
lagi er hér um dulbúna styrki að ræða að verulegu
leyti. í annan stað er ljóst að stór hluti lánanna er
notaður til fjárfestingar en ekki framfærslu. Loks
er þess að geta að kerfið letur námsmenn til þess að
vinna að sumarlagi þrátt fyrir ákvæði i úthlutunar-
reglum sem stemma eiga stigu við sliku.
Engum vafa er þvi undirorpið að hér þarf að gera
bragarbót á. En hinu mega menn ekki gleyma að
aðstoð við námsmenn er afar mikilvæg og forsenda
þess að i þessum efnum riki sá jöfnuður sem við
viljum viðhalda. Tekjur margra námsmanna
hrökkva ekki fyrir framfærslu, og það bil þarf að
brúa.
Að undanförnu hafa tveir stúdentar við Há-
skólann, Eirikur Þorgeirsson. læknanemi og Kjart-
an Gunnarsson laganemi, kynnt á opinberum vett-
vangi hugmyndir um nýskipan námsaðstoðar. Það
er allrar athygli vert þegar stúdentar leggja fram
veligrundaðar tillögur til úrbóta i þessum efnum.
Félagsmálahreyfing stúdenta er þekktari fyrir að
birta almenningi niðurrifs og fordæmingartillögur i
metravis. Af þeim sökum ber að fagna framtaki
stúdentanna tveggja.
í tillögum sinum um nýskipan námsaðstoðar
leggja stúdentarnir tveir til að námsaðstoð verði
skipt i tvo þætti: í fyrsta lagi óendurkræfa styrki er
veittir verði öllum er framhaldsnám stunda að
loknu 13 ára undirbúningsnámi. i öðru lagi komi til
verðtryggð lán.
Tillögumenn telja að styrkirnir eins og þeir
hugsa sér þá kosti um 700 milljónir króna miðað við
núverandi aðstæður. Námslánin eiga siðan sam-
kvæmt þessum hugmyndum að brúa bilið að fullum
framfæ.rslukostnaði. Þessi lán eiga að verða
verðtryggð.
Þessar hugmyndir stúdentanna eru athyglis-
verðar fyrir ýmsra hluta sakir. Þær eru að sjálf-
sögðu umdeilanlegar. Álitamál hlýtur t.d. að vera
hvort styrkirnir eigi að vera jafn stór hluti af náms-
aðstoðinni eins og þeir hugsa sér. Þó að styrk-
hugmyndin sé að ýmsu leyti eðlileg sýnist það geta
verið skynsamlegra að hafa vægi verðtryggðra
lána meira en stúdentarnir gera ráð fyrir.
Engum blöðum er um það að fletta að þörf er á
endurbótum á þvi kerfi sem nú er við lýði. Það er
íagnaðarefni þegar stúdentar sjálfir koma fram
með nýtilegar hugmyndir um breytingar. Þessi
málefni þarf alla vega að taka til itarlegrar skoð-
unar.
Umsjón: GP
Þaö er rautt og
stórt og ansar nafn-
inu .,Kina”............”
Kissinger utan-
rjkisráólierra
lialöi mikið
Ivrir |ivi að
iinclirhúa lieim-
s ó k n F ii r d s
iorsela ti| Kina
sem ii ú stendur
vl'ir. — Teiknar-
inn I.urie litur
liannig á til-
raunir Kissing-
ers.
ÁHRIF HENRY
KISSINGERS í
Ef áhrif Dr. Henry Kiss-
inger í Washingfon hafa
minnkað eins og sumir telja
þá hef ur þess ekki orðið vart
í dagfari ráðherrans eða á
stefnu hans í utanrikismál-
um.
Hann hlær að öllum gróu-
sögum um að hann muni
láta af embætti einhvern-
tíma á næsta ári og undir-
býr af kappi ferðalög eftir
að hann snýr heim úr ferð
sinni til Kína, Indónesíu og
Filippseyja ásamt Ford for-
seta.
Nokkrum dögum eftir
heimkomu hans frá Austur-
Asíu fer hann til Evrópu til
fundar við utanríkisráð-
herra Natoríkjanna í Bruss-
el, en síðan fer hann til
Parísar á efnahagsráð-
stefnu oliuframleiðsluríkja,
iðnrikja og þróunarríkja.
Eitt helsta hugðarefni
hans nú er reyna að vekja
SALT-viðræðurnar til lífsins
á ný, og hann hefur lagt á
ráðin um ferð til Moskvu til
fundar við Andrei Gromyko
utanríkisráðherra eða þá
sjálfan formanninn, Leonid
Brésneff.
Andstætt þeirri reiði sem
hann sýndi i Salzburg í
Austurríki í fyrra, þegar
hann hótaði að segja af sér
nema þingið hreinsaði hann
af öllum grun um falskan
vitnisburð varðandi síma-
hleranir hjá 17 starfsmönn-
um Hvita hússins og hjá
blaðamönnum árin 1969 og
1971, segja vinir Kissingers
að hann haf i mikla skemmt-
un af sögusögnunum um af-
sögn sína.
Þeir bæta því við að hann
neiti að gefa það til kynna á
hinn minnsta hátt að hann
hafi í alvöru hugsað um að
segja að sér.
Einhver sem heimsótti Kissinger
nýlega hefur stungið upp á þvi að
Kissinger muni jgerast frjáls full-
trúi BandarikjaTina frá og með 20.
janúar 1977, þegar næsti forseti
Bandarikjanna vinnur embættiseið
sinn. En þeim hinum sama var með
brosi bent á að það væri ekki vist að
demókratar sigruðu i kosningunum
á næsta ári.
Þetta mætti Lskilja sem svo að
Kissinger ætli sér aö sitja áfram ef
Ford forseti vinnur kosningarn-
ar sem frambjóðandi repúblikana,
ellegar þá einungis sem dæmigerð-
an Kissinger-brandara.
En ýmsir fréttaskýrendur benda
á þaö að hver sá embættismaður
sem situr of lengi fari smám saman
að missa völd. Kissinger hefur nú
bráðum setið i átta ár við teikni-
borð bandariskrar utanrikisstefnu.
Það var næstum einróma álit
manna að þegar Ford forseti lét
James Schlesinger varnarmála-
ráðherra segja af sér embætti þann
3. nóvember sl. hafi Kissinger unn-
ið stóran sigur.
Mikill ágreiningur hafði rikt milli
þeirra tveggja um hvaða stefnu
ætti að taka i áætluninni um slökun
spennii gagnvart Sovétrikjunum,
og það var almenn skoðun manna
að Schlesinger hefði verið látinn
vikja að frumkvæði Kissingers.
Það má vel satt vera, en það
kemur ekki heim við útskýringar
frá Hvita húsinu og frá Schlosinger
sjálfum er hljómuðu á þá leið að
ágreiningur milli ráðherrans og
forsetans sjálfs hefði ráðið mestu
um brottvikningu þess fyrrnefnda.
í ,,blóðbaðinu á sunnudag". eins
og aðgerðir þessar voru kallaðar
missti Kissinger einnig stöðu sina
sem sérlegur ráðgjafi forsetans um
öryggismál. I staðinn kom að-
stoðarmaður Kissingers, Brant
Scowcroft hershöfðingi.
Flestir fréttaskýrendur eru á
þeirri skoðun að enn sé of snemmt
að dæma um hvaða áhrif þetta
hali i heild á stöðu utanrikisráð-
herrans.
En Kissinger hefur misst af hin-
um daglega fundi sinum við forset-
ann þar sem hann gat neytt að-
stöðu sinnar sem sérlegur ráðgjafi
forsetans og hamrað sinar hug-
myndir inn i hann.
Vinir ráðherrans halda þvi statt
og stöðugt fram að samband hans
og forsetans sé alveg eins náið og
fyrr.
En Kissinger á sina óvini meðal
starfsliðs Hvita hússins og þeir
gætu nú gripið tækifærið og knúið
gegn ýmsar ráðleggingar um utan-
rikismál sem Kissinger væri ekki
samþykkur.