Vísir - 09.12.1975, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Ctgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Arni Gunnarsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Aúglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúia 14. simi 86611. 7 linur
Askriftargjaid 800 kr. á mánuði innaniands.
i lausasöjiu 40 kr. eintakið. Biaðaprent hf.
Mikilvægi sjálfstæðra
fréttablaða
1 siðustu viku upplýsti Visir, að skuldamál flugfé-
lagsins Air Viking og Alþýðubankans væru komin á
mjög alvarlegt stig. Yfirvöld bankamála hafa nú
staðfest þessar fréttir. Það vekur hins vegar athygli
hversu langur timi leið frá þvi að málið var upplýst
hér i blaðinu þar til rétt yfirvöld fengust til þess að
greina frá þvi opinberlega.
Hér er um umfangsmikið skuldamál að ræða.
Seðlabankinn hefur ákveðið með samningi við
Alþýðubankann að tryggja hagsmuni innistæðueig-
enda með lánafyrirgreiðslu, og Alþýðusambandið
hefur heitið þvi að gangast fyrir söfnun fjár til að
auka hlutafé bankans. Vonandi tekst með þessum
aðgerðum að festa Alþýðubankann i sessi á nýjan
leik.
Ógerningur er að segja um það með nokkurri
vissu, hversu lengi þessu máli hefði verið haldið
leyndu innan veggja kerfisins, ef Visir hefði ékki
komið fram með upplýsingar sinar i fyrri viku.
Engum blöðum er hins vegar um það að fletta, að
þetta mál varpar skýru ljósi á mikilvægi sjálf-
stæðra fjölmiðla i þjóðfélaginu. Eftir þvi sem slik
mál gerjast lengur leynilega, er meiri hætta á, að
flokkspólitiskum hagræðingum sé komið við.
í ljósi þessa er vert að gefa gaum frásögnum fjöl-
miðla af þessu máli i siðustu viku. Aðeins þrir af
átta fjölmiðlum sögðu frá málinu áður en opinber
tilkynning var gefin út um það i gær. Og einungis
tvö blöð reyndu að kanna efni málsins. Eitt dagblað
gerði ákafa tilraun með striðsfyrirsögnum bæði i
bak og fyrir til þess að breiða yfir það sem gerst
hafði. Formaður útgáfustjórnar þess blaðs á jafn-
framt sæti i bankaráði Alþýðubankans. Málgögn
þriggja stjórnmálaflokka þögðu hins vegar þunnu
hljóði, svo og rikisfréttastofurnar tvær.
Þáð er fyrst eftir, að opinberar yfirlýsingar hafa
verið gefnar út, að þessir fjölmiðlar neyddust til að
greina frá þvi, sem fram hefur komið. Þannig eru
flest blöð að meira eða minna leyti bundin i báða
skó, þegar á reynir, hvað sem liður öllu auglýsinga-
skrumi. Sjálfstæði blaða verður aldrei tryggt með
auglýsingaslagorðum. Þar skipta verkin sköpum.
Almenningur á rétt á að fá uppiýsingar um
skuldamál sem þetta. Stjórnvöld eiga enn eftir að
birta miklar upplýsingar, og þess verður krafist á
næstunni að þær komi fram. Fram til þessa hefur
aðeins eitt fyrirtæki verið dregið fram vegna út-
lánastarfsemi Alþýðubankans, en um leið hafa
stjórnvöld gefið til kynna, að þar komi fleiri við
sögu. Hversu lengi á að halda þvi leyndu, hverjir
það eru?
Engum vafa er undirorpið, að verðsamkeppni
ferðaskrifstofa og flugrekstraraðila hér á landi hef-
ur leitt til ódýrari þjónustu. Mál af þessu tagi geta
af þeim sökum haft viðtækar afleiðingar. Hug-
myndum um nauðsyn og mikilvægi frjálsrar
samkeppni má hins vegar ekki blanda saman við
nauðsynlegt eftirlit með bankastarfsemi og fjár-
málum fyrirtækja.
Allt bendir til þess, að skuldamál þessi væru enn
sveipuð hjúpi þagnarinnar, ef Visir hefði ekki vakið
máls á þeim. Það eru hagsmunir almennings, að
sjálfstæð fréttablöð-greini frá slikum málum, þó að
kerfið reyni að halda þeim undir yfirborðinu i
lengstu lög. Visir mun enn sem fyrr gegna þvi hlut-
verki.
Þriðjudagur 9. desember 1975. VISIR
Umsjón: GP
rn njM
Neyðar
róðstaf
anir
Wilsons
Rikisstjórn breska
verkamannaf lokksins
verður bráðlega að gera
það upp við sig, til hvaða
hafta skuli gripið til
verndar breskum iðnaði.
Ríkisstjórnin hefur
heitið því að setja saman
áætlun til verndar at-
vinnu manna, en þótt
undirbúningur sé hafinn
að innf lutningsbanni á
einstöku vörum, liggur
ekkert enn Ijóst fyrir.
Önnur mikilvæg
ákvörðun er í hve mikl-
um mæli hjálp verði veitt
Chryslerverksmiðjunum
i Bretlandi, en þar starfa
25,000 manns.
Svo virðist að umræður
um atvinnuleysi í Bret-
landi verði hespaðar af
fyrir jól, og almenningi
siðan veitt svör.
Mikilvœgi Chrysler
Talsmenn rikisstjórnarinnar
segja að innflutningshöftin séu
órjúfanlega tengd framtið
Chryslerverksmiðjanna i Bret-
landi.
Forystumenn verkalýðssam-
taka og vinstrisinnar innan
YVilson ncyðist að likindum til að gera róttækar ráðstafanir til að
bjarga breskum iðnaði, og fyrir breska þinginu liggur frumvarp um
rikisrekstur stóriðjufyrirtækja, þar á meðal skipasmiðastööva.
verkamannaflokksins hafa
krafist þess að eitthvað veröi
aðhafst til að vérnda bilaiðnað-
inn fyrir erlendri samkeppni, og
þá einnig aðrar iðngreinar ss.
vefnað, skóframleiðslu og fl.
Ef Chrysierverksmiðjurnar
skera ekki niður framleiðslu
sina i Bretlandi er hætta á að
innflutningur á bilum stórauk-
ist.
Bresk blöð hafa i meira en
þrjár vikur reynt að skilgreina
tilraunir ríkisstjörnarinnar, en
Wilson forsætisráðherra vill
ekkert um þær segja.
Hvernig svo sem fer um inn-
flutninginn, virðast lokaákvarð-
anir þó verða teknar i leynd inn-
an stjórnarinnar.
Þrýstingur
Bandaríkjanna
Rikisstjórnin er undir miklum
þrýstingi frá helstu viðskipta-
rikjum sinum, og þá einkum frá
Bilaiðnaöurinn breski berst i bökkum.
Bandarikjunum, að aðhafast
ekkert það sem gæti komið af
stað viöskiptastriði.
Stjórn Ford’s forseta hefur
tjáð breska sendiherranum i
Washington að hún gæti þvi að-
eins stutt bresk innflutningshöft
að þau brjóti ekki i bága við þær
reglur sem áðurgerðir samn-
ingar hafa sett.
Bandarikjamenn hafa jafnvel
komið á fót sérstakri nefnd
embættismanna sem eiga að
vera viðbúnir að gripa til ann-
arra ráða, skyldu bretar ganga
of langt.
Beðið og beðið
Þegar Wilson forsætisráð-
herra sneri heim af efnahags-
ráðstefnunni i Rambouillet
fannst honum ekkert standa i
vegi fyrir að setja innflutnings-
höft, til verndar breskum
iðnaði sem annars ætti sér ekki
viðreisnar von.
1 ræðu sem hann flutti fyrir
stórum hópi áhyggjufullra
verkamanna i klæðaiðnaðinum,
sagði hann að inmTutningshöft-
um yröi komið á innan nokkurra
daga. Þeir biða enn.
Sl. föstudag sagði Wilson i
þinginu: „Það eru ýmis vand-
kvæði á þvi að framkvæma inn-
flutningshöft nú þegar, en á þvi
ætti ekki að verða löng bið.”
Kreppan 1964
Rikisstjórnin er vel minnug
þess ramakveins sem rekið var
upp árið 1964 þegar rikisstjórn
verkamannaflokksins — undir
forsæti Wilsons — lagöi 15%
aukaálagningu á innfluttar
iðnaðarvörur, tii þess að bjarga
þjóðinni útúr launakreppu.
Aukaálagning þessi stóð til
1966 — að visu var hún minnkuð
niður i 10% áður en ár var liðið,
en hún vakti mikla gremju,
einkum i Evrópu og Japan.
t þetta skipti mun rikis-
stjórnin liklega sýna meiri gát.
Hún mun hafa i huga skuldbind-
ingar sinar við félaga sina i
EBE og GATT.
En enn sem fyrr ætti hún eftir
að bæta öðrum GATT-rikjum
þann skaða sem iðnaður þeirra
hefði orðið fyrir.