Lesbók Morgunblaðsins - 03.12.1944, Qupperneq 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSTNS
nr, nr ]>nr ]>,jónní5i um skoið. Þor-
kell hnfði fenpist jöfnum höndum
við búsknp o<t vorslun framan af
æfi, cn tók síðan að lesa löft. Árið
1835 fjekk haíih veitingU fyrir Isa-
fjarðarsýslu og reisti bú í Reykjar-
firði. Þorkell var talinu greindur
vel og enginn liðleskja að eðlisfari,
enda búnaðist honum sœmilega í
fyrstu. En brátt tók hann að di'ekka
úr hófi fram og lenti })á allt í reiði-
leysi, búskapur, heimilislíf og em-
bættisfærsla. Lauk svo að hann
neyddist til að segja lausri stöðu
sinni árið 1844, og var ]>á örsnauð-
ur maður. Hlaut hann ekki embætti
eftir það, enda andaðist hnnn fá-
um árum síðar.
KjörStjórnarmettn ]>ei r, spm
kvaddir höfðu verið Þorkeli sýslu-
mnnni til aðstoðar voru Arnór .Tóns
son, prófastur í Yatnsfirði, Einar
•Tónsson, óðalsbóndi í ögri, Guð-
inundur Brynjólfsson, óðalsbóndi á
Mýrum í Dýráfirði og .Tón Sigurðs-
son, prestur í Dýrafjarðnrþingum
(Mýrnþingtim).
Á tilskildum degi og tíma var
kjörfundur settur í sóknarkirkj-
unni á ísafirði. Ekki var til neitt'
annað fundarhús, sem þótti nægi-
lega stórt og rúmgott. Var því leit-
nð til sóknnrprestsins, sjera Hálf-
dannr Einarssðnar, föður Ilelga
lektors. og veitti hann fúslega Um-
beðið leyfi. Þorkell sýslumaður
gekk nú til forsætis og hjelt
stutta ræðu. Mun hann hafa farið.
nokkrum orðum um nýmæli ]>að,
sem þnrna var á ferðum, hinar
fvrstu almennnr kosningar, ef „al-
mennar“ gátu kallast. 1 ræðulok,
lýsti sýslumaður yfir því, að „kand-
ídat“ Jón Sigurðsson í Kaupmanna-
höfn gæfi kost á sjer til ])iivgsetu.
önnur framboð voru ekki tilkynnt.
Ilófst nú kosningin. Menn gengu
fram fyrir sýslumann, hver nf öðr-
um, og nefndu nafn þess sem þeir
Carl E.
Bardenfleth.
kusu. I'rsbf urðu þati, að .Tón Si<f-
urðsson hlaut kosningu með 50 at-
kvæðum, en Kristján Guðmunds-
son í Vigur hlaut 2 atkvæði. Krist-
ján óðalsbóndi og dannebrogsmaður
í Vigiir var hinn mcrkasti maður,
röskttr og athafnasamur hjeraðs-
höfðingi, en mun ekki hnfa hugsað
hið minnsta til þingsetu. Þeir tveir
menn, sem knsit Kristján, voru
sýslumaður sjálfur og sjera Arnór
í Vatnsfirði. ftjera Arnór var hæfi-
leiknmaður og skáldmæltur vel.
Var hann aldraður orðinn og aftur-
haldssamur. Mttn karli hafa þótt
Jön Sigurðssön helst til mikill fram
fara- og gjörbreytingamaður. Jón
segir s.jálftir frá því í brjefi, að
sjera Arnór hafi talað á móti sjer
á kjörfundi. Fer hann um það svo-
feldttm orðum :
„Annað þvkir mjer líka ágætt,
og það er að jeg hefi líklega verið
sá eini þingmannscandidat, sem
talað var á móti, því jeg trúi sjera
Arnór karlinn í Vatnsfirði liafi
hnldið dálítinn ræðustúf og varað
við að kjósa mig; en til allra bölvt
ttnnr fjekk jeg 50 atkvæði samt“.
Vel kann að vera að sjera Arn-
ór hafi talað í þá átt, sem hjer er
að vikið. Ekki er þess þó getið í
kjörbókinni, að hann hai’i tekið til
máls. Er því jafnvel eins líklegt að
ummæli Jóns sjeu af því sprottin,
að klerkur hafi „agiterað‘‘ gegrt
Jóni fyrir kjörfund, þótt hann hafi
euga rauðu haldið.
487
Þegar kjöri þingmanns var iokið,
fór fram kosning varafulltrúa, og
hlatit flest atkvæði Magnús hrepp-
stjóri Einarsson á Hvilft í Önundar-
firði. Var hann kjörinn með 27 at-
kvæðttm, en þrír aðrir fengu nokk-,
ur atkvfcði. Voru það Magnús Jóns
son, hreppstjóri á Eyri, .Tón Sveins-
son í Haukadal ög ÓlafUr Ólafsson,
hattari. Magnús á Hvilft var einn
hinna nafnkunnu bræðra frá Kolla-
fjarðarnesi, bróðir Ásgeirs á Þing-
eyrum og Torfa á Kleifum. Var mik
ið í hann spttnnið* engu síður en
þá bræður hans, sem þingmenn
urðti. Magnús vav um skeið for-
ntaður á þilskipi og þótti láta vel
skipstjórnin. Var hann hinn mesti
fylgismaðttr Jóns Sigurðssonar alla
tíð, og hjelst með þeim traUst vin-
átta fram að banadægri.
Átti að gera Jón Sigurðsson
afturreka?
Þótt vilji isfirðinga á kjörfund-
inum væri svo skýr og ótvíræður,
sem framast varð á kosið, iá við
borð að •kosningin yrði ónýtt og
Jón Sigttrðsson gerður afturreka.
Stnfaði þetta eingöngu af formgöll-
ttm ýmsum, sem verið höfðu á kosn-
ingttnni, en þeir voru allir sýslu-
manni að kenna. Þótt Þorkell sýslu-
maður væri andvígur Jóni Sigurðs-
syni einhverra hluta vegna, eins og
fram kont við atkvæðagreiðsluna,
munu mistökin við undirbúning og
meðferð kosningarinnar naumast
hafa verið viljandi gerð, en ein-
göngu stafað af óreglu þeirri og
óreiðu, sem einkenndi sýslumann.
Voru sumir vinir Jóns og fylgjend-
ur uggandi um það, að Bjarni amt-
maður Thorsteinsson tæki liart á
þessunt misfellum, en það ntál hlaut,
að koma til hans kasta. Jón Sig-
urðsson víkur lítið eitt að þesstt í
brjefi til vinar síns, Gísla læknis
Jljálmarssonar: „Sagt er að einhver
Frnmh. á bls. 403.