Lesbók Morgunblaðsins - 28.01.1945, Blaðsíða 13

LESBÓK MOROUNBLA.ÐSINS &
■p T r" sr
borgv Aquaviva. Bendir sumt til
þess, að honum hat'i verið nauðug-
ur einn kostur, að fara utan, sökum
einvígis er hann háði í Madrid.
Eins og vænta mátti, varð hann
brátt leiður á Mfinu í sölum kardi-
nálans. Jlann var ungur, blóðið svall
í æðunum, hann vildi burt og leggja
•sig í hættur. Og hann fjekk sann-
arlega nóg af því. Upp frá þesstt
og alt frani á síðustu ár hans var
æfi Cervantes löng og hetjuleg bar-
átta, fyrst blóðngar orustur, því
næst fangelsi og þrældómur árum
saman og loks það, sem ef til vill
var verst, strjt og erfiði til að afla
sjer daglegs viðurværis. Oöfugur
maður hlýtur hann að hafa verið,
úr því að hann gat varðveitt sálu
sína óskerta þrátt fyrir slík örlög.
★
Á ÞESSU TÍMABILI ríkti altað
því stjornleysi við Miðjarðarhaf.
Tyrkir höfðu hertekið eyjuna
Cypern, sem laut lýðweldinu Fen-
eyjum, og fóru með ránum og rupH
um strendur Italíu. Feneyjabtiar
báðust liðyeisiu páfa og annara
kristinna höfðingja til að verjast
ofríki Múhammeðstrúarmanna.
Frakkland og Austurríki höfðu iitla
iöngun til afskipta af deilum þess-
um, en hinum áhrifamikla páfa,
Piusi V. tókst að fá Filippus IL,
Spánarkonungur, til þess að senda
flota á vettvang.
Fyrstu árásinni á Cypern var
hrundið, og um veturinn var flot-
inn um kyrt í Messina og NeapeK
En í septembermánuði árið 1571
lagði nýr floti upp með herlið frá
Feneyjum, páfastólnum og Spáni
og stefndi austur á bóginn til þess
að jafna á Tyrkjum. Flotaforinginn
var Juan af Austurríki, hálfbróðir
Filippusar II. Á galeiðunni Marquesa
var hinn 24 ára gamli hermaður
Miguel de Cervantes.
Svalan októbermorgun bar
saman fundum þeirra og Tyrkjanna
á Patrasflóanum við vesturströnd
Uellasar. í flota hinna kristnu voru
208 galeiður ásamt fjölda hjálpar-
skipa, en á öllum flotanum var hjer
um bil 25 þús. manna lið. Tvrkirn-
ir höfðu fleiri skip en færri menn.
Þegar orustan hófst, lá Cervantes
í rekkju með mikla hitasótt, en cng
in bönd fengu haldið honum þar.
Er fyrsta skotinu var hleypt af,
snaraðist Cervantes upp á þiljur,
náði tali af skipstjóranum og ósk-
aði eftii' að verða settm- á hættu-
legasta staðinn, sem fyndist á skip-
inu. Ilonum var falin stjórn tólf
manna og stökk þegar í stað þang-
að, sem harðast var barist. Skip-
verjarnir á Marquesa höfðu ærið
nóg fyrir stafni í b/ \aganum, því
að skipið lá í miC. t pvögunni og
i'jeðst á sjálft forystuskip Tyrkj-
anna.
Bardaginn geisaði allan daginn,
og mennirnir hrundu niður í kring-
um Cervantes. Sjálfur fjekk hann
tvær kúlur í brjóstið, og sú þriðja
molaði vinstri ^önd hans. En er
kvelda tók, höfðu Marquesa-menn
hreinsað til á forystuskipinu og felt
yfir 400 Tyrki. Hinir kristnu unnu
hvarvetna sigur — fimtán þúsund
kristnir galeiðuþrælar, er verið
höfðu á skipum Tyrkja, voru leyst-
ir úr ánauð. Cervantes var alla æfi
hreykinn af því að hafa tekið ])átt
í þessari orustu, og hann %*ar líka
stoltur af sárum sínum.
★
A NÆSTU ARUM tók Cervant-
es með heiðri og sóma )>átt í mörg-
um smáorustum og lenti í mörgum
æfintýrum. Cervantes vildi nú kom
ast heim til ættjarðarinnar á nýjan
leik. Yfirherstjórin ljet honum í
tje ágæt meðmælabrjef til Filippus-
ar II-, þar sem lýst var hreystiverk-
um hins unga hermanns og mæltmeð
því, að hann jTði gerður að her-
deildarforingja . Svipuð meðmæli
fjekk hann frá hertoganum af
Sessa. varakonunginum í Neapel.
Cervantes tók sjer far með gal-
eiðunni E1 Sol í Neapel ásamt yngra
bróður sínum, Rodrigo, sem einnig1
hafði barist á Miðjarðarhafinu.
Ferðinni var heitið heim.
En C'ervantes var fæddur í Mars-
stjörnmerkinu, alveg eins og sögu-
hetja hans Don Quijote — þegar
hann ekki sjálfur leitaði ófriðarins,
þá leitaði ófriðurinn hans. E1 Sol
var í skipalest, en úti fyrir strönd-
um Frakklands, varð skipið viðskila
við flotann, og um leið voru örlög
]>ess ákveðin. Þrjár ræningjaskút-
ur frá Algier rjeðust á ]»á, og eftir
10 stunda harðvítugan bardaga
urðu þeir að lúta í lægra haldi.
Skipstjórinn og fjöldi annara manna
höfðu fallið í orustunni, en Cer-
vantes og bróðir hans, ér báðir
höfðu barist fram á síðustu stund,
voru lítið særðir.
ölluni þeim, er mjög vor.u sárir,
var varpað fyrir borð ásamt hinúm
dauðu, hinir voru hneptir í þræl-
dóm. Sumir voru settir undir árar
á skipunum, en hinir, þeirra á með-
al Cervantes og Rodrigo, voru flutt
ir til Algier, en þaðan átti að gefa
vandamönnum þeirra kost á að
kaupa þá lausa fyrir ærið fje.
Um þessar mundir var sjóræn-
ingjaborgin Algier sannkallað hel-
víti kristinna manna. Tuttugu og
fimm þúsundir kristinna fanga voru
píndir þar til dauða með dæma-
lausri grimd. Cervantes segir sjálf-
ur frá þessu: „Verra en alt annað
var að horfa á ]>á ótrúlegu grimd.
sem hinum kristnu bræðrum vorum
Var sýnd. Ilúsbóndi minn hengdi:
daglega einn af þrælum sínum og
limlesti annan. Og þetta gerði hann
fvrir smámuni eina. og að því, er
Tyrkirnir sjálfir sögðu, vegna þess
að hann hafði gaman af því og var
böðull að eðlisfari". Þessi maður
var sjálfur varakonungurinn í
Algier, Hassan Pasha.
Menn komu með lausnarpeninga.
fyrir Cervantes og bróður hans, en
húsbónda þeirra ]iótti sjóðurinn of