Lesbók Morgunblaðsins - 18.02.1945, Blaðsíða 10

9S
LESF.ÓK MOROUNBIjADSTNS
sjera Tlalldór væri veill á peðsinun-
um, með köflum. í brjefabók .Jóns
biskups Árnasonar, dagsett 17. febr
1729. er husgunarbrjef til sjera
TT«11 J ~~ f\ ^ O-Shrt ^ «
og fagurle-a k’-e 'tta' , a'- ^ann
notaður alt til síðustu aldamóta,
hvort hann hefur komist á Þ.jóð-
minjasafnið, eða farið forgöi-ðnm,
Uefj je" ekki leitað upplýsinga um.
n Ttahdór andaðist á Stað. um
’ ■v'stið- 1738, úr skæðri landfar-
SÓtt.
Kona sjera TTalldórs, var mikil
merkiskona og kyngöfug á besta
hátt, var það Sigríður dóttir sjera
Jóns (eldra) á Gilsbakka. Ev.jólfs-
sonar lærða prests á Lundi. Móðir
Siwríðar var Amdís Jónsdóttir Eg-
ilssonar frá Geitaskarði. Er sá karl-
leggur kunnur lengra aftur í aldir.
en flestir aðrir. þeirra sem ekki ná
til Lofts ríka, eða alt niður til önd-
verðrar 14. aldar, höfðu þeir jafn-
an mannaforráð. og bjuggu meiri-
háttar búi á Oeitaskarði í marga
ættliði. Eftir lát manns síns bjó
Sigríður fyrst á Oeirmundarstöð-
um í Selárdal en síðar á Sauða-
y
felli í Miðdölum, þar til hún flutti
að Sauðlauksdal til sjera Björns
sonar síns, og þar dó* hún. — I
kirkjubók Sauðlauksdalskirkju, hef
ur sjera Bjöm skrifað í dánarreg-
istrið: „1763 bann 8. sept. dáin Sig-
ríður Jónsdóttir, 71 árs gömnl
prestsekkja, grafin innan kirkju
karlmannamegin.“ Var haldið veg-
legt erfi í Sauðlauksdal eftir þessa
merkiskonu, eins og glögglega má
sjá af brjefi, sem Eggert Ólafsson.
sem þá var á vist með sjera Birni
mági sínum, skrifar Jóni Grunn-
víking, og dagsett er 14. sept. 1763:
„Tími eyddist allur og truflaðist Við
dauða Mad. Sigríðar sál. Jónsdótt-
ur, móður Bjarna mágs míns. ITún
var einhver fróðnst og minnugnst
kvenna hjer á landi. —* Nú hefur
J>að veislustapp staðið h.jer, með
slæmum“ ítrekuðum, heila viku“.
fSlæmr. var kallaður í fornum
1 'V--'- e"1 kom
steTi’.num, og merkir hjá
E ,Tert. seinni hluta erfiveislunnar).
Ekki er að efa. að sjera Björn
hefnr sótt allmikið af hinum skörpu
og fjölbrevttu gáfum sínum í móð-
urættina. Þar sem móðir hans var
þvílík kona, að Eggvrt Ólafsson,
sem ekki var neinn fleiprari og
hafði ferðast um þvert og endiiangt
landið, og |>ar af leiðandi haft
nokkur kynni af miklum fjölda
heldri kvenna, teJnr Sigríði samt
verið hafa: „Einhverja fróðustu og
minnugustu“ konu hjer á landi.
Mvndu margir kjósa sjer þvílík
eftirmæli, frá slíkum ágætismanni.
Þau sjera Ilalldór og Sigríður,
eignuðust tíu börn, sem öll náðu
fullorðins aldri, mætti ef til vill
ráða af ]m, að þrifnaður og annar
mvndarskapur, hafi verið meiri á,
heimili þeirra en alment tíðkaðist
á þeim tíma.
Mikinn hug virðist sjera Ilall-
dór hafa haft á því að koma upp
nafni Guðrúnar móður sinnar, þar
sem ekki færri en þrjár af dætrum
þeirra, hjetu því nafni. En á þeim
tíma, þegar barnadauði var svo mik
ill og almennur, var það algengt,
að fleira en eitt barn var látið
heita því nafni, sem foreldrarnir
höfðu mestan hug á að koma upp.
En börn þeirra hjóna voru: Guð-
rún (elsta) fræg vfirsetukona og
læknir. giftist sjeræ Halldóri Brynj-
ólfssyni í Iíraungerði. Guðrún
(yngri) giftist s.jera Stefán i á
Breiðabólstað Ilögnasonar prests
föðurs. Sjera Björn, sem nánar verð
ur getið. Guðrún (yngsta) varð
seinni kona sjera Guðmundar á
Krossi Jónssonar á Stóranúpi Magn
ússonar í Bræðratungu. Fátt mun
vera afkomenda þeirra. Sigríður
giftist ekki( var lengst af hjá sjera
Hjalta á Stað. I Staðarkirkjubók
..1803, 11. mars, dó af
’s"eiki, sú góðfræga og velgáf-
ða höfðings jómfrú Sigríður Hall-
dórsdóttir. á Stað í Steingrímsfirði,
69 ára“. Einar var um hríð skrif-
ari hjá Eggeit Ólafssyni, en varð
aðstoðarprestur í Ilraungerði, hjá
sjera Ilalldóri mági sínum nokkur
ár. dó úr hoklsveiki 1772, *37 ára,
ógiftur og barnlaus, hann var
Latínuskáld og orðlagður gáfumað-
ur. Rannveig fyrri kona sjera Guð-
brandar Sigurðssonar á Brjáms-
la‘k? ættföðnr Briemanna. Þau barn
laus. Einnig hún dó úr holdsveiki.
Jón, giftur en barnlaus. Arndís og
Guðríður, ógiftar og barnlausar.
Munu þannig litlar ættir komnar
frá öllum þessutn barnafjölda þeirra
nema helst frá Guðrúnu (yngri)
konu sjera Stefáns á Breiðabólstað.
Áberandi heilsuleysi er meðal barna
s.jera líalldórs, að minsta kosti 3
þeirra verða holdsveik en sunt veil
á geðsmunum eins og faðir þeirra
hafði verið.
SJERA BJÖRN í Sauðlauksdal
fæddist í Vogshúsum 5. des. 1724.
En var á fyrsta ári, er hann flutt-
ist norður að Stað í Steingrímsfirði
þegar faðir hans varð prestur ]iar,
eins og áður er getið, ólst hann
þar upp og var á 14. ári, er faðir
hans dó. Eins og fyr greinir hafði
verið vinátta milli Jóns biskups
Árnasonar og sjera Halldórs, og
gerði biskup hana ekki endasleppa,
því er sjera Halldór var dáinn,
skrifaði biskup ekkju hans, og
bauðst til að taka Björn son henn-
ar meðgjafarlaust í Skálholtsskóla.
Fyrsti vetur Björns í skóla var
1739’—40. Var þá skólameistari
Gísli Magnússon er seinna varð
4