Lesbók Morgunblaðsins - 12.05.1946, Qupperneq 4

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
m
spurði um aflabrögðin. Formaður
hvað það bölvaða óveru.
„Þið hafið vonandi borið slógið
í gröfina“, sagði Eiríkur.
„Nei, við vorum ekki að hirða
úrgang þessara eiturkvikinda",
sagði formaðurinn.
„Þá vil jeg heldur að þið fáið
ekki nema 4 börur í salt og berið
slógið í gröfina, en að þið fáið 5
börur og látið slógið fara í sjóinn“,
sagði Eiríkur.
Það var einu sinni í harðindum
og snjókomu, að ekki hafði verið
komist með geldsauði á jörð. Þegar
veður lægði talaði Eiríkur við
sauðamann sinn hvort ekki mundi
reynandi að fara með sauðina upp
í fjall að ná í jörð. Sauðamaður var
geðillur og sagði: „Þó að sauðir
þínir sjeu vanir beit, .þá mun þó
tómt grjót hart undir tönnum
þeirra“. Þó fór hann með sauðina.
Morguninn eftir um 'fótaferð kom
Eiríkur inn í svefnhús pilta sinna
og segir við sauðamanninn: „Eitt-
hvað hafa sauðirnir fengið hjá
þjer í gær annað en grjót, því að
snjórinn er bæði rauður og gulur
þar sem þeir hafa pissað og það
sýnir að þeir hafa náð bæði í berja-
lyng og beitilyng“. Sauðamaður
fór þegjandi þegar tími var til með
sauðina upp í fjallið.
Útgerð og hjálpfýsi.
Á ÞEIM árum var mikil sjósókn
frá Karlsskála um sumarmánuð-
ina, því að margir menn úr sveit-
iftni fengu að hafa þar uppsátur.
Fengu flestir þeirra kvöldmat með
heimilisfólkinu. Sjálfur helt Eirík-
ur út tveimur bátum. Mun þá sem
oftast hafa verið um 40 manns, er
skamta þurfti hvert kvöld. Var það
mikið verk, en aldrei heyrðist
óstillingarorð til húsfreyjunnar út
af því. Auk þessa voru þarna 4-6
færeyskir bátar.
Oft þurfti að sækja beitu langar
leiðir. Þegar Eiríkui' sendi menn
sína eftir beitu tók hann jafnan
fram við þá að taka svo mikið að
tvímenningar á bát gæti fengið
beitu líka, svo að þeir þyrfti ekki
að sleppa róðrum 'við að sækja
hana.
Annan báta sinna hafði Eiríkur
í Seley við hákarla-, flyðru-, skötu-
og þorskveiðar fram að ágúst byrj-
un, og stundum lengur. Hvergi var
farið jafn snemma í Seley sem frá
Karlsskála, stundum í mars, en al-
mennur siður var að fara ekki
þangað fyr en eftir sumarmál. Það
var landsvenja að búa vermenn í
Seley út með hálfsmánaðar nesti,
en Eiríkur bjó okkur sína menn
út með mánaðarnesti í hverri ferð,
„því að það getur komið fyrir“,
sagði hann, „að þegar þið ætlið í
land, þá sje illfært eða ófært, eða
þá að þið verðið að hlaupa frá
góðum afla“.
Hann lagði svo fyrir okkur, að
þegar við færum alfarnir í land,
þá skyldum við skilja svo mikið
eftir af hrísgrjónum, bygggrjónum,
sykri og kaffi, að nægja mundi 4
mönnum í mánuð, og ganga svo
frá því, að það skemdist ekki. En
til þess þurfti ekki annað en binda
það upp um sperrukverkarnar í
skálanum. Ekki var mjer kunnugt
um að neinn annar útgerðarmaður
í Seley gerði tilraun að hlynna
þannig að sjómönnum, sem kynni
að hrekjast þar upp til að bjarga
lífi sínu. En það kom ekki ósjaldan
fyrir á þeim áruni, er sjósókn var
mikil til Seleyjar á litlum árabát-
um, en stórbrotinn sjór í stormi
milli Seleyjar og lands.
Á búskaparárum Eiríks kom oft
fyrir að skip strönduðu, því að þá
var mikið af ýmissa þjóða fiski-
skipum úti fyrir Austfjörðum, eða
inni á þeim. Varð þeim þá hin al-
ræmda Austfjarðarþoka tíðum að
tjóni, svo að þau lentu á land.
Einnig slitu hinir miklu norðvest-
an hauststormar þau upp á legum,
svo að þau rak í strand. Voru því
oft uppboð á skipsskrokkum.
Á þeim árum var kaupmanna-
valdið á Austfjörðum mikið og
voru kaupmenn hæst ráðendur á
fjármálasviðinu þar. Flestir bænd-
ur voru þannig settir, að þeir töldu
til lítils fyrir sig að fara á strand-
uppboðin, þó að þeir hefðu fulla
þörf fyrir að ná sjer þar í spýtur.
Helsta úrræði þeirra var því að
mynda fjelag og láta einn bjóða í
fyrir alla. Kom það ávalt á Eirík,
því að hann var sá eini, sem ekki
var hægt að vísa frá boði, hve góð-
ur vilji sem var fyrir hendi til þess.
Frá einu þessara uppboða lifir
þessi saga:
Útlent fiskiskip hafði strandað,
með allmiklu af fiski í sjer, en
ekki óskemdum. Nokkrir bændur
höfðu gengið í fjelag um að kaupa
skipsflakið og skyldi Eiríkur bjóða
í fyrir þá.
Carl D. Tulinius konsúll bauð
í skipið fyrsta boðið, svo Eiríkur.
Þegar þeir hvor um sig höfðu boð-
ið nokkur boð, en ekki há, segir
Tulinius:
„Hættu nú að bjóða Eiríkur;
flakið er orðið nógu dýrt“.
Eiríkur svaraði: „Haltu áfram að
bjóða, Tulinius, því að hvor okkar
sem hreppir flakið þá færð þú að
borga það!“
Tulinius hætti þá að bjóða í
skipsskrokkinn, svo að bændur
fengu hann á sæmilegu verði, en
kaupmenn fengu að skifta fiskin-
um, óáreittir af bændum.
Wt
Hjartanu kærast.
Það er sama hvað um er að íæða,
hvort það er ást, guð eða föður-
land — alls staðar liggur hugsun um
peninga á bak við. (Olle Hedberg).