Lesbók Morgunblaðsins - 09.05.1948, Blaðsíða 10

I 663 ...3 'l XX: LESBÖK MORGUNBLASÐSQíd
7000 KARLMENN
OG ENGIN KONA
ÞEGAR Mihailo Tolotos rió, var klukk
um hringt og kertum brent og fögn-
uður mikill.
Hvemig stóð á þessum fögnuði?
Engum var neinn hagur í þ\i að hann
hvarf burt heðan af jarðríki. Mihailo
Tolotos var öreigi og hann átti enga
ættingja. Hann hafði Verið góður maJ
ur, og hann átti engan óvin. En samt
var það nú svona, að þegar hann
kvaddi þennan heim 80 ára gamall,
þá fanst mönnum sjerstök ástæða til
þess að gleðjast.
Það var vegna þess, að hann var
engum manni líkur. Honum hafði
auðnast það, sem engum dauðlegum
manni hefur auðnast. Hann hafði lif-
að svo alla ævi, frá fæðingu til dauða,
að hann hafði aldrei kvenmann augum
litið. Og nú var hann úr allri hættu,
þegar hann var dauður. Heimsmetið
var sett og staðfest. Og þess vegna
varð hinn mikli fögnuður hjá vinum
hans — munkunum og bræðrunum á
Athos-fjalli.
Mihailo Tolotos hafði aldrei sjeð
móður sína. Hún dó þegar hún átti
hann. Og fjögurra klukkustunda
gamlan tóku munkamir hann að sjer
og í 80 ár lifði hann í friði í klaustr-
inu, hvað sem á gekk í heiminum.
Það var engin hætta á því að kon-
ur röskuðu sálamó hans, því að um
1000 ára skeið hefur engin kona átt
heima á þessum slóðum. Munkabygðin
stendur á 40 milna löngum skaga, sem
gengur austur úr Grikklandi. Þarna
eiga 7000 karlmenn heima, alt ein-
hleypir menn. Og vegna þess að þarna
hefur engin kona dvalist. þá er þar alt
enn með miðaldabrag. Skaginn er al-
veg einangraður frá öðrum bygðum
Grikklands. Þangað liggur aðeins einn
illfær vegur yfir há fjöll. Skaginn er
nokkurs konar ríki út af fyrir sig,
seinasti útvörður hins mikla austur-
rómverska keisaradæmis. Þetta ríki
nýtur í raun og veru sömu rjettinda
eins og Vatíkanríkið í Ítalíu. Grísk
lög ná ekki þangað. Munkarnir hafa
sín eigin lög og sína eigin lögreglu.
Þeir rækta sjálfir alt sem þeir þurfa
til matar og þeir vefa sjálfir dúka í
fatnað sinn og hafa sína eigin vin-
rækt.
Til þessa friðarstaðar koma árlega
hundruð manna, sem vilja gleyma for-
tíð sinni. Þar setjast þeir að námi,
lesa fom handrit og bækur sem voru
prentaðar á fyrstu árum prentlistar-
innar. Þar þekkjast ekki kvikmyndir,
ekki útvarp, fclöð, bílar nje jám-
brautir.
, Hinir góðu bræður hafa þó sjeð
flugvjelar sveima i loftinu, og i stríð-
inu rjeðust þýskir hermenn inn í ríki
þeirra. En fæstir skagabúar vissu
hvað um var að vera. Og þeir tala enn
um Hitler „sem sagt er að sje mikill
kóngur í Þýskalandi.“
Þarna eru samt ýmsir veraldarvan-
ir menn, sem hafa sest þar að. Þann-
ig hitti frjettaritari þama amerískan
bókara frá New York, og kvaðst hann
enn eiga 12.000 dollara á banka þar.
Mikilsverður munkur þarna var líka
einu sinni sjómaður, sem fór um öll
heimsins höf. Hann vinnur nú að því
að skrifa biblíuna með gotnesku letri.
Hann teiknar líka myndir í hana og
vekja þær furðu hinna bræðranna,
sem ekkert hafa ferðast.
Stjórnarfarslega hefur þetta ríki,
Athos-fjallið, verið lýðræðisríki síðan
árið 963. Þarna eru 20 kJaustur á víð
og dreif um skagann, og á hverju ári
kjósa klaustrin hæstarjettardómara,
Til hæstarjettar er skotið þeim málum,
sem dæmd hafa verið í hverju
klaustri.
Þarna er einnig kirkjudómur, og
kjósa fjögur klaustur skriftlærða
menn í hann til skiftis.
Á hverju ári er kosinn forseti fyrir
ríkið og er framkvæmdavaldið í hans
höndum.
Munkarnir hafa aldrei hugsað mik-
ið um lækningar, og það eru ekki
nema nokkur ár síðan þangað kom
læknir. Helgigripir og fyrirbænir hef-
ur verið látið duga til lækninga. Með-
al hinna helstu heilsugefandi helgi-
gripa er mittisband úr úlfaldahári,
sem sagt er að María mey hafi gefið
Tómasi postula, hinum vantrúaða. —
Annar helgigripur er hægri fótleggur
úr Stt Phitina, samarisku konunni, og
það er sagt að lækningamáttur hans
bregðist varla. Bein þetta er altaf
mjúkt og það er eins og það eldist
ekki. Aðrir merkir helgigripir eru
barkakýlið úr Jóhannesi postula,
svampurinn, sem vættur var í ediki
og borinn að vörum frelsarans á kross
inum, höfuðkúpan af St. Basil hinum
mikla, og hinar þrjár gjafir vitring-
anna úr Austurvegi.
Bókasafn munkanna er einstakt í
sinni röð. Þar eru 1600 bindi forn-
rita á pergamenti, með handmáluð-
um myndum. Meðal þeirra er landa-
fræði Claudius Ptolemeus, frá 11. öld.
Ellefu hundruð bindi eru þar af bók-
um, sem prentaðar Voru á fyrstu ár-
t