Lesbók Morgunblaðsins - 07.11.1948, Side 7

LESBÖK MORGUNBUAÐSINS i i í >"<»»483
og þorði okki að koma upp á þilj-
ur. Þar var líka lífsháski að vera,
því að altaf gekk yfir skipið. Alla
nóttina vorum við að reyna að
rifa seglin, en urðum að halda okk-
ur mestan tímann, svo að okkur
skolaði ekki fyrir borð. Myrkrið
var svo svart, að ekki sá handa-
skil, og það var eins og veðurofs-
inn væri altaf að aukast. En þrátt
fyrir veðurgnýinn heyrðum við
dunurnar í holskeflunum þegar
þær nágluðust og þá var um að
gera að ná góðri handfestu áður
en þær skullu á skipinu. Það varð
okkur til lífs að menn voru ör-
uggir og vanir sjómenn, þótt ekki
væri mörgum á að skipa. Okkur
fannst skipið altaf vera í kafi, en
seglin höfðum við rifað undir morg
un. Var þá ekki annað uppi en
lítil tutla á klyver. Var svo látið
reka. í þrjá sólarhringa samfleyít
rak skipið 'norður í haf og ekkert
lát var á, veðrinu. Vissum við
ekki hvert við vorum komnir, því
að okkur hafði fyrir löngu hrakið
út úr sjókorti því, sem við höfð-
um meðferðis. Þóttumst við viss-
ir um að við værum komnir und-
ir Grænland, en ekkert sást fyrir
hríðar dimmviðri.
Eftir tæpa þrjá sólarhringa frá
því að við vorum undir Jökli, tók
veður ofurlítið að lægja. Settinn
við þá upp segl og sigldum hrað-
byri allan daginn, því að enn var
rok. Um kvöldið tók heldur að
lægja og um nóttina fór að birta
í lofti og þegar dagur rann var
homið heiðskírt veður. Þá sáum
við Ritinn eins og ofurlitla hunda-
þúfu út við sjóndeildarhring í
suðri og aðeins örla á Stigahlíð.
Munum við þá hafa verið norðar-
lega á Halanum, sem nú er kallað-
ur, en þá þekti enginn fiskimiðin
þar.
í sviftingunum fyrstu nóttina
laskaðist eldavjelin, en annað var
þó verra. Sjór kom niður í skip-
ið og ónýtti allan mat okkar, sem
geymdur var í bekkjum þar. Var
það skonrok, smjörlíki, kaffi og
sykur. Þegar við ætluðum að taka
til þess, var þar ófagra sjón að
líta, alt komið í eina samanhrærða
kássu. Það vildi svo vel til að við
vorum með poka fullan af reykt-
um rauðmaga, sem Sigfús Berg-
mann hafði sent með okkitr. Var
nú pokinn ristur sundur og svo át-
um við reyktan rauðmaga allan
tímann. En er við vorum nú komn-
ir í landsýn, langaði mig að vita
hvort við gætum ekki náð í nýjan
fisk. því að nú var suðuvjelin kom-
in í lag. Við höfðum tvö færi með
okkur og eina sökku. Voru færin
nú hnýtt saman og svo rendi jeg,
og reyndist þar um 100 faðma
dýpi. En nógur var fiskur þar und-
ir, því að á lítilli stundu dró jeg
þar 17 golþorska. Hygg jeg því að
jeg sje fyrsti maðurinn, sem aflað
hefir á Halanum.
í mannskaðaveðri.
„Geturðu sagt mjer af fleiri svað-
ilförum þínum á sjó?“ spurði ieg.
Og þá sagði hann mjer eftirfar-
andi sögu af mannskaðaveðrinu
mikla 27.—28. apríl 1906.
„Þegar jeg hafði verið fjögur ár
hjá P. J. Thorsteinsson á Bíldudal
þóttist jeg ekki geta verið þar
lengur, því að jeg var giftur og
bjó á Sellóni út frá Stykkishólmi.
Fanst mjer altof erfitt að stunda
atvinnu svo langt frá heimilinu.
Jeg rjeðist því suður í Stykkis-
hólm og gerðist skipstjóri hjá Sæ-
mundi Halldórssyni kaupmanni á
litlu skipi, sem hann átti og hjet
„Álftin“. Það var ekki nema 15
smál. að særð. Þetta skip gekk
seinast frá Akranesi og jeg held
að þau hafi orðið afdrif þess að
stranda í Þorlákshöfn.
Vinur minn, Þorsteinn Lárusson,
var þá skipstjóri á kútter „Kristj-
áni“ frá Stykkishólmi. Við höfð-
um þann sið, áður en við lögðum
út, að skoða allan útbúnað hvor
hjá öðrum og finna að, því að bet-
ur sjá augu en auga, og manni
sjest ef til vill yfir eitthvað hjá
sjálfum sjer, sem hinn getur kom-
ið auga á.
Nú var það mannskaðaveturinn
mikla 1906. Hinn 7. apríl gerði
æðiveður og þá fórust skipin
„Ingvar“. „Sofíia Wheatley“ og
„Emilia“ frá Reykjavík. Við vor-
um ekki komnir út fyrir það veð-
ur og drógst það fram undir 20.
apríl að skipin væri ferðbúin. Var
„Kristján“ þó fyrri til en „Álftin“.
Gat Þorsteinn því ekki skoðað út-
búnað hjá mjer, en jeg fór um
borð til hans og áthugaði alt eft-
ir venju. Leist mjer vel á allan
útbúnað hans, nema hvað striga
vantaði til þess að negla yfir lest,
hásetaklefa og káetu, ef vont yrði
í sjó. Hafði jeg orð á þessu við
Þorstein, og kvaðst hann ætla að
reyna að fá strigann. En sama
kvöldið ljet hann úr höfn og var
strigalaus.
Svo lagði jeg út á „Álftinni" og
hafði verið þrjá daga að veiðum
djúpt út af Breiðabugt þegar veðr-
ið skall á. Skútan „Björninn1* var
þar skamt frá. Veðrið rauk á seinni
hluta nætur, fyrst á suðaustan og
gekk svo í suðvestur með blind-
hríð. Jeg sá að „Björninn“ sigldi
til suðurs og hvarf brátt í hríð-
inni. En jeg afrjeð að hleypa vest-
ur. Ljet jeg fyrst ganga vel frá
öllu og negla yfir lest og lúkaf
og það hefur eflaust bjargað okk-
ur.
Þegar við komum að Látraröst
var hún ekki frýnileg, sýndist öll
einn stórfeldur brotsjór. Jeg fór
eins nærri landi og jeg þorði, því
að þar var hún skárst, en þó var
ægilegt að hleypa svo litlu skipi
í hana. Veðurofsinn var svo mik-
ill að við urðum að hafa það eins
og á smábát að gefa eftir á segl-