Lesbók Morgunblaðsins - 27.03.1949, Blaðsíða 11

smiðjan aldrei átt eins erfitt með
að fullnægja þörfum togaranna
hjerna og á vertíðinni 1948, en
blessaðist þó stórvandræðalaust.
Síðan nýja togararnir komu.
Síðan vorið 1948 hefur orðið á
þessu mikil breyting, þar sem flutt
hefur verið inn tilbúið vörpugarn
og botnvörpur í mjög stórum stíl,
aðallega frá Belgíu og Bretlandi.
Eins og sjest af meðfylgjandi
skýrslu, voru á árinu 1948, samkv.
hagskýrslum, flutt inn af þessum
vörum jpiklu meira magn en
nokkru sinni áður, þar af á síðara
misseri: 56 tonn af botnvörpunetj-
um og 232 tonn af botnvörpugarni.
Nam verðmæti þessa innflutnings
árið 1948 sem hjer segir: Botn-
vörpunet 650 þús. kr. og botnvörpu-
garn 2091 þús. kr.
Hefur þessi mikli innflutningur
haft það í för með sjer, að dregið
hefur úr starfsemi Hampiðjunnar,
og hefur hún verið miklu minni
nú í vetur en á undanförnum ár-
um. Nú hljóta að vera til í land-
inu miklar birgðir bæði af garni
og netjum, svo að innflutningur
ætti að vera óþarfur fyrst í stað.
Reynslan á styrjaldarárunum hef
ir sýnt það, hve mikils virði þessi
framleiðsla er fyrir landið. Slíkt
öryggi þarf því að haldast fyrir út-
gerðina.
Síðan nýju togararnir komu til
landsins, eru togarar gerðir út á
miklu fleiri stöðum en áður, svo
sem Keflavík, Akranesi, ísafirði,
Akureyri, Siglufirði, Seyðisfirði,
Norðfirði og VestmannSeyjum. Á
öllum þessum stöðum hafa verið
settar á stofn netjastofur til þess að
sjá um hnýtingu og uppsetningu á
botnvörpunum. En þeir menn, sem
annast þessi störf þar, hafa flestir
eða allir fengið leiðbeiningar hjá
Hampiðjunni til þess að koma þess
ari starfrækslu fyrir. Netjastofurn-
ar á þessum stöðum fullnægja
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS : r v 7-167
þörfum þeirra togara, sem þaðan
eru gerðir út.
Þótt Hampiðjan hafi allmikil
húsakynni til netjahnýtingar, þá er
lang mest af þeirri vinnu fram-
kvæmt í heimahúsum hjer í bæn-
um. Hefir Hampiðjan komið þess-
ari vinnu fyrir hjá ýmsu fólki, sem
vegna elli og heimilisástæðna, ekki
gat fengið aðra vinnu. Hafa t. d.
konur, sem bundnar eru við heim-
ilisstörf, getað haft þetta fyrir
aukavinnu, og unnið sjer inn með
því drjúgan skilding. í vetur hef-
ir heimahnýtingin minkað mikið,
og er nú ekki nema lítið brot af
því, sem hún var á árunum áður.
Við þetta hefur margt fátækt fóik
misst spón úr aski sínum og situr
nú eftir með sárt ennið.
Kvert iðnfyrirtæki í landinu,
sem miðar að því, og starfar að
því, að gera atvinnu íslendinga
óháðari öðrum, sjáhstæðari og ör-
uggari á alla lund, sem sparar
gjaldeyri og eykur vinnuna innan
lands, á skilið óskifta samúð þjóð-
arinnar. Af þeim kynnum, sem jeg
hefi haft af Hampiðjunni, hefi jeg
sjeð, að hún er eitt þeirra.
- V. St.
— Landið sígur og rís
Frh. af bls. 163.
Þegar ytri jaðar hennar var þar,
sem nú er Austurstræti, fór sjór að
hækka (eða rjettara land að síga).
Mölin, sem barst að, kastaðist því
hærra upp, þar til eyrarjaðarinn
(um Pósthússtræti), var neðan við
núverandi Hafnarstræti. Þess
vegna er Austurstræti lægra en
Hafnarstræti, og má sjá það
greinilega, þegar gengið er um síð
arnefndu götuna og horft eftir
Veltusundi, Pósthússtræti eða
Kolasundi, til fyrnefndu götunn-
ar. Við Veltusund er Hafnarstræti
4/5 meter hærra en Austurstræti,
og V2 meter hærra en það, við
Pósthússtræti og Kolasund. En
munurinn á mölinni er meiri en
þetta, því það er nálega meters-
þykt lag ofan á henni í Austur-
stræti (og við Austurvöll), en lít-
ið ofan á henni í Hafnarstræti.
Munurinn á flötu eyrinni og við-
bótinni, sem myndaðist eftir að
landið fór að síga, er því töluverð-
ur, og má gera ráð fyrir að sjór
hafi stigið um tvo metra, frá því
ströndin var við Austurstræti, þar
til mölinni kastaði upp, þar, sem
Eimskipafjelagshúsið stendur.
Það er því misskilningur hjá dr.
Trausta, að Reykjavíkur-mölin sje
öll mynduð við sömu sjávarhæð, cg
að hún gæti verið mynduð við
sjávarhæð, eins og hún er nú. Því
þegar mest eru flóð nú, er Vallar-
stræti og mikill hluti Austurvall-
ar ekki nema % úr metra yfir sjáv-
arborði. Austurstræti er ennbá
lægra, því það er, milli Pósthús-
strætis og Lækjartorgs, ekki nema
14 cm. yfir stærsta flóði; það er
varla spönn!
En það er raunverulega ekki nú-
verandi hæð yfirborðsins, er kem-
ur okkur við, þegar verið er að
ræða um hæð sjávar, þegar malar-
lagið myndaðist, sem er undir,
heldur hæð þess. En það er að með-
altali nálega meter neðar en nú-
verandi yfirborð. Væri nú jarð-
vegslaginu svipt ofan af malareyr-
inni, sem er undir, og sjór fengi
að streyma inn, myndi hann vera
í kálfa í Kirkjustræti undan Al-
þingishúsinu, en undan Dómkirkj-
unni myndi sjór í hnje og dýpra
Vallarstrætismegin við völlinn. Ef
einhver tæki á sig há vaðstígvjel,
k