Lesbók Morgunblaðsins - 24.04.1949, Blaðsíða 5

LESBÚK MOBU UEBLAÐSINS
20‘J
Tillöguuppdráttur eftir Ifélga Hclgason snikkara
ingarsögu hússins í stórum drátt-
um, og þeim erfiðleikum, sem við
hafði verið að stríða, „en samt sem
áður er húsið nú fullgert til hins
ákveðna tíma, og stendur það nú
sem hið skrautlegasta og öruggasta
hús, er nokkurn tíma hefur verið
reist á íslandi, landi og lýð til
sóma, og niðjum vorum til minnis
um það, að á fyrsta kosningatíma
stjórnfrelsisins hafi Alþingi íslend-
inga haft vilja og dug til að fram-
kvæma eins fagurt og stórkostlegt
verk.“
Og enn mælti hann:
„En — háttv. alþingismenn —
vjer vitum það allir að sjerhvert
mannaverk er ófullkomið og valt,
ef eigi vor himneskur faðir blessar
og varðveitir það. Því viljum vjer
vígja þetta nýa Alþingishús með
þeirri innilegri bæn til hins algóða
guðs, að hann haldi verndarhendi
sinni yfir konungi vorum og ætt-
jörð, yfir þjóð vorri og fulltrúum
hennar; að hann blessi og varðveiti
]>etta liús, og láti ævinlega sann-
leikann ríkja í því, svo að fulltrúar
þjóðarinnar, þjóðin sjálf og landið,
verði frjálst í rjettum og sönnum
skilningi þess orðs, því þá.getum
vjer átt það víst, að framförum og
hagsæld ættjarðar vorrar sje borg-
ið um aldur og ævi.“
Eins og áður segir var húsið
bygt úr íslenskum grásteini. Vegg-
ir voru 1 al. 6" á þykt á neðri hæð,
1 al. á efri hæð, lö" þar fyrir ofan
og 14" allra efst. Þeir voru tví-
hlaðnir úr ferstrendum steinum og
voru 2 steinar jafnlangir lagðir
langsetis í ytri og innri hleðslu, en
þriðji steinninn var þversum og
náði í gegn urn vegginn. Milli lang-
steinanna var bil og fyllt í það
blöndu af kalki, sandi og sementi,
svo veggurinn varð nálega sem
einn steinn. Á útflötum steina í
ytri lileðslu var brotflöturinn lat-
inn halda sjer, eu ^temamótin fylt
og fáguð, sem enn ma sjá. Að úrn-
an voru veggir sljettaðir með múr-
húð. Loft og gólf voru úr holum
múrsteini, sem var hlaðið milli
sterkra járnbita. — Sums staðar
hvíldu bitarnir á járnsúlum. Stig-
inn upp á loftið var úr járni og
þótti merkilegur.
Að byggingu lokinni voru öll á-
höld seld á uppboði. Fjöldi manna
hjer hafði nú lært að kljúfa grjót
og fengu þeir nú einnig verkfæri
og gátu sjálfir farið að byggja úr
steini. Skapaðist þá ný atvinna hjer
í bæ. Segir Guðm. Hannesson pró-
fessor, að þetta hafi sennilega marg
borgað byggingarkostnað þinghúss-
ins.
>
Byggingarkostuaður
Alls mun húsið hafa kostað um
123 þús. krónur, og þætti það ekki
mikið nú á dögum, þegar tveggja
lierbergja íbúð kostar meira. Mönn-
um ofbauð heldur ekki kostnaður-
inn þá, en þó urðu á þingi tals-
verðar umræður út af auka-fjár-
veitingu til hússins. Var lielst deilt
um það hvort nokkur skylda væri
að greiða þessar 2200 krónur, sem
grunnurinn í Bankastræti hafði
kostað. Enn urðu deilur út af því
að sumir vildu greiða Bald 500 kr.
f ' Hi* unnið
— Geta má og þess, að gert var
ráð fyrir að 5000 krónur mvndi
nægja til innanstókksmuna, þar
með taldar gólfábreiður í þingsal-
ina. Það var þegar á fyrsta þinginu
(8. júli) að forsetar skrifuðu lands-
höfðingja og sögðu að svo mikið
bergmál væri í þingsölunum, að
erfitt vcittist að heyra mál manna.
Lögðu þeir til að þegar yrði pant-
aðar gólfábreiður frá Skotlandi á
báða salina, 234 ferálnir í sal neðri
deildar og 121 feral. í sal efri deild-
ar. Gera þeir ráð íyrir að hver fer-
alin kosti 3 krónur, eða samtals
1005 krónur. Nú eru lillar gólf-
ábreiður seldar fyrir þrefalt hærra
verð en dúkarnir á báða deildar-.
sali Alþingis.
Skreytiug hússins
Þegar þetta hús var bygt var
ekki minst ncitt á það, svo kunn-
ugt sje, að skreyta það með mynd
af Ingólfi Arnarsyni. En á framlilið
þess \;ar gerð dálitil burst upp af
veggbrún og á hana sett fanga-
niark konungs og kóróna yfir. —
Þetta skraut liefur mörgum orðið
þyrnir í augum síðah ísland sagði
skilið við Danmörk og konimg'. —
Ilafa oft komið frani raddir uln að
þessa burst beri að taka niður, eða
að minnsti kosti aíma íangamark
konungs cg kcrónuna. En það er