Lesbók Morgunblaðsins - 12.03.1950, Qupperneq 7

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
147

BREYTINGAR Á VEÐRÁTTU
HVAÐ gengur að veðráttunni? seg-
ir ameríska blaðið „Parade“ og
bætir svo við:
Sumarið sem leið var óþolandi
heitt, en seinasti vetur var óþol-
andi kaldur, nema í Suðurríkjun-
um. Þar var hann aftur á móti alt
of mildur, svo að jörð blómgvaðist
sex vikum of snemma. En í Vestur-
fylkjunum ollu vetrarharðindin
stórtjóni. Þúsundir nautgripa fór-
ust í frostbyljum. Einn morguninn
var kominn ís á sundlaugarnar í
Los Angeles, þar sem pálmatrje
vaxa umhverfis. Um sumarið komu
hitabylgjur að sunnan, svo að
skrælnuðu akrarnir í austurfylkj-
unum á stórkostlegri hátt en nokk-
uru sinni áður.
Er einhver skollinn hlaupinn í
veðráttuna?
Veðurfræðingarnir í Bandaríkj-
unum grúfa sig yfir útreikninga
sína og eru sagnafáir. Hjá þeim er
ekki að tala um neina dutlunga
veðráttu. Veðráttan „kemur til dyr
-anna eins og hún er klædd“ —
Við fráfall hans tók Morten Han-
sen við skólastjórn og hafði þá áður
verið kennari við skólann um 12
ára skeið.
ÞRÁTT fyrir það að hinn nýi barna
-skóli þótti mikið og veglegt hús.
varð hann brátt of lítill, og jukust
þrengslin með hverju árinu sem
leið. Mikið var rætt um þetta í
bæarstjórn og 1898 voru menn orðn
-ir á eitt sáttir um það að ekki
þýddi annað en reisa nýtt skóla-
hús miklu stærra. Keypti bærinn
nú sneið af túni sjera Eiríks Briem
austan tjarnarinnar, og þar var
hafin bygging hins nýa skólahúss.
Ekki leist ráðandi mönnum á það
HJER eru nokkrar spurningar, sem vísindamenn víða um heim eru að
glima við um þessar mundir:
1. Hvernig stendur á því að meðal lofthiti á jörðinni fer hækkandi?
2. Hvernig stendur á því að sumar fisktegundir hafa flutt sig lengra
norður í höf?
3. Hvernig stendur á því að jöklar minka óðfluga hvarvetna í heim-
inum?
4. Er uhdanfarandi veðráttubreyting aðeins stundar fyrirbrigði eða
upphaf hlýindatímabils?
5. Eru sólargeislarnir heitari nú heldur en þeir voru fyrir nokkrum
tugum ára?
6. Er eitthvað að gerast innan
hita á yfirborðinu?
annaðhvort mild eða hörð. Ef löng
hitabylgja kemur, þá segja þeir að
það sje vegna þess að skilyrði hafi
skapast til þess að heitur loftstraum
-ur flæði yfir. Þeim dettur el;ki í
hug að halda bví fram, sem sumir
okkar segja, að þetta stafi af því
að sólin sje að hitna.
En þótt veðurfræðingarnir verj-
ist allra frjetta, þá eru til aðrir vís-
indamenn, sem þykjast hafa ríka
ástæðu til þess að ætla að veðrátta
jarðarinnar sje að breytast. Hitt er
meira vandamál úrlausnar, hvort
hjer sje aðeins um stundar fyrir-
að hafa húsið úr steini. Þeir voru
hræddir um að steinhús mundi
geta hrunið í miklum jarðskjálfta.
Voru mönnum enn í fersku minni
hinir miklu jarðskjálftar 1896, og
þótt ekkert tjón yrði af þeim hjer
í bæ, voru menn sannfærðir um að
timburhús mundu þola jarðskjálfta
betur en steinhús. Þessi er ástæð-
an til þess að Miðbæarskólinn var
bygður úr timbri.
Skólahúsið var vígt 1. október
1898 og fluttist þá skólinn þangað.
Gamla skólahúsið var gert að póst-
húsi, síðar se^tist landsíminn þar
að og var húsið þá stækkað, en nú
er þarna lögreglustöð.
Á. Ó.
í jörðinni sjálfri sem veldur auknum
brigði að ræða, eins og oft hefur átt
sjer stað áður.
Hjer getur verið um stundar
fyrirbrigði að ræða eða tilviljun,
líkt og það getur komið fyrir að
sami maður kasti tólfunum í tafli
þrisvar sinnum í röð.
En eitt er þó auðsætt, að um
alllanga hríð hefur jörðin verið að
hitna. Eðlisfræðingar hafa um
langt skeið athugað jöklana í Al-
aska, til dæmis, en þessir jöklar
hafa farið hraðminkandi á undan-
förnum árum, og þó örast hin síð-
ustu árin.
Hvað er að ske?
Sumir vísindamenn halda að
einhverjar breytingar sje að gerast
innan í jörðinni sjálfri.
Aðrir giska á að jörðin sje nú að
komast úr einhverri móðu í him-
ingeimnum, en sú móða hafi áður
dregið úr hita sólargeislanna. Og
ýmsar fleiri tilgátur hafa komið
fram.
Almúgamaðurinn hefur sínar
skýringar á reiðum höndum.
Blaðamaður átti tal við bórida í
Suður-Carolina um veðrið í fyrra-
vetur og bóndinn sagði: „Þetta er
alt að kenna kjarnorkusprengjunni,
sem kastað var niður í New Mexi-
ko. Munið þjer ekki eftir hve óg-
urlegum rykmekki hún þyrlaði
upp? Þessi mökkur lykur nú um