Lesbók Morgunblaðsins - 15.10.1950, Blaðsíða 5

LISBÓK M0RGUNBLAÐSIN3
457
arfleiddi háskólann meðal annars
að bókasafni sínu, því er hann síð-
ast átti. Frú Hlín Johnson í Her-
dísarvík varðveitti safnið eftir lát
Einars 1940, því að henni þótti andi
hans búa með bókunum. En að á-
liðnum vetri 1950 kvaddi liún há-
skólabókavörð til sín að sækja
bókasafnið, og var það þegar gert.
Áður en Einar fluttist með bæk-
urnar til Herdísarvíkur, höfðu þær
nýlega orðið fyrir miklum raka-
skemdum, og sjer þess ótal merki
á safninu nú. Eti raki var ekki í
Herdísarvík sjáanlegur, fyrr nje
síðar. Þar geymdust bækurnar
framar bestu vonum, og það má
þakka mikilli umhyggju Hlínar
húsfreyju.
Sjerstakur luktur geymslustað-
ur, sem kalla má Herdísarvík, var
gerður fyrir bækur Einars í há-
skólasafnskjallaranum. — Safnauki
þessi nam 1225 bindum auk tví-
taka nokkurra (í lögfræði). Þar af
eru 16.—18. aldar bækur í arkar-
broti svo margar og þykkar, að
þær fylla ellefu hillumetra, og
mikið er einnig í fjögra blaða broti.
Efnið er fjölbreytt. Þó má telja, að
helmingur af safni Einars sjeu
latnesk og grísk fræði, en meiri
hluti hins sje landíræðilegs og
sagnfræðilegs eðlis. — Hið mikla
Grænlandssafn hans er varðveitt í
Landsbókasafni. Fáeinir kjörgripir
íslenslcra fornmenta eru í bókum
Einars, sem háskólasafnið á, en
fagrar bókmentir síðari alda eru
þar eigi, hjerlendar nje erlendar.
Hin fágætu rit Einars í safninu
væru mikið ritgerðarefni, en hjer
skal aðeins nefnt vögguprent eitt,
Gesta Romanorum, Augsburg 1489
(þýsk þýðing sagnasafns, óheilt).
Bókaaukning Háskólabókasafns
var ekki með minsta móti þetta ár:
2475 bd. auk Einars bóka (samtals
8700 bd.), og var það meir aö þakka
gjöíum en því, að ríflega væri
keypt til safnsins. Um miðsumar
1950 nam bókasafnið 57 þús. bind-
um og nálægt 15 þús. af sjerprent-
um eða smáprenti.
Nú skulu þeir nefndir, sem mest
gáfu af bókum á árinu.
Sr. Þorsteinn Briem arfleiddi
Háskólabókasafn að öllum bókum
sinum um sálmagerð, sálmalög og
sálmahöfunda ásamt merkum drög-
um, sem hann hefur gert að fræði-
riti um þau efni. Bækurnar voru
um 140 að tölu og eru ágætt starfs-
bókasafn i þessari grein.
Dr. theol. Alfred Th. Jörgensen
í Kaupmannahöfn sendi saíninu
mikla og verðmæta bókagjöf, rúm-
lega 520 bd. um ýmis kennimann-
leg og kirkjusöguleg eða trúboðs-
söguleg efni, einnig nokkur heim-
spekirit. Frá blindum dönskum
manni, ónafnkendum, bárust 1949
24 bindi góðra bóka til að sýna ís-
lensku safni vinarhug nafnlausra
manna með þeirri þjóð.
Frá Svíþjóð barst 1949 merkileg
og mikil gjöf bóka um sögu Stokk-
hólms, gefin af Stockholms stads-
kollegium og arkivnefndinni þar.
í læknisfræði má nefna bókagjöf
frá Sigurmundi Sigurðssyni lækni.
Frá nokkrum erlendum forlög-
um var send bók og bók í kynn-
ingarskyni. Verðmætust voru mörg
tímarit frá Munksgaard, Kh. Frá
erlendum háskólum og vísinda-
stofnunum barst margt doktorsrita
og þ. h., sem oft er hinn besti feng-
ur að og eigi verður endurgoldið
öðru en árbókum háskólans, setn
þessum stofnunum eru sendar, Frá
flestum erlendum sendiráðum i
Reykjavik bárust Háskólabókasafni
rit að gjöf.
Enn eru ótaldir 30 einstaklingar
og fyrirtæki, sem færðu bokagjaf-
ir, sumar dýrmætar, aðrar smáar,
en yfirleitt allar nytsamar safninu
og eru þakksamlega þegnar, þótt
ekki sje sagt frá þeim í blöðununt.
Nú þegai jeg er að gauga frá
þessari grein, berst fregn um stor-
gjöf, sem síðar verður getið. B’rú
Hildur Blöndal ætlar að gefa flá-
skóJa ísiands allar erlendar bæJcur,
sem Sigfús Blöndal, maður hennar,
Ijet eftir sig.
Ný rit íslensk
og notkun þeirra
HÁSKÓLABÓKASAFN hefur not-
ið skyldueintaka úr prentsmiðjum
síðan 1942, og' það er önnur mesta
uppsprettan að bókaforða þess. í
framtíðinni þyrfti safnið að eiga
eitt eintak af hverri íslenskri bók,
sem nokkurn varðar um, til lestrar-
salsnota. En þá má ekki ljá ein-
takið út, og fleiri eintökum er sjald-
an til að dreifa í safninu. Utlán á
skyldueintökum gætu og spilt fyrir
bóksölu og komið'illa við bókaút-
gefendur, sem hafa unað við all-
frek lagaákvæði um prentskilin i
því trausti, að þau söfn, sem prent-
skilabókanna njóta, sjeu dálítið
saklausari keppinautar bóksalanna
en útlánamikil bæjarbókasöfn eru.
Af þessum orsökum og fleiri eru
íslensk rit yfirleitt ekki ljeð úr
safninu xit fyrir veggi háskólans,
fremur en úr Landsbókasafni. Meg-
inþungi þeirra útlána legst nú á
Bæjarbókasafn Reykjavíkur, sem
bíður þess að eignast hús.
Kaup og notkun
á erlemlum bókum
ÞETTA ár voru kaup á erlendum
ritum með minsta nióti vegna gjald
-eyrisskorts og fjellu niður frá
Ameríku og Sviss, eftir að gjald-
miðill þeirra landa hafði tvíhækkað
í verði. Helst eru keyptar hand-
bækur og tímarit í þeim greinum,
sem kendar eru í háskólanum, eða
rit, sem fjalla um íslensk efni.
Handbækur í rýmstu merkingu
orðs eru miklu stærri hluti þessa
safns en nokkurs jafnstórs annars,
sem jeg hef sjeð. Rjettara er reynd-
ar að segja, að meirihlutinn sje
fyrverand: handbækiu:. því að sí-